BÀI 18: QUY LUẬT ĐỊA ĐỚI VÀ QUY LUẬT PHI ĐỊA ĐỚI
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
ĐỊA LÝ 10
BÀI 18: QUY LUẬT ĐỊA ĐỚI VÀ QUY LUẬT PHI ĐỊA ĐỚI
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
Học xong bài này, em sẽ:
Trình bày được khái niệm, biểu hiện và ý nghĩa thực tiễn của quy luật địa đới và quy luật phi địa đới; liên hệ được thực tế ở địa phương. Giải thích đươc một số số tượng phổ biến trong môi trường tự nhiên bằng quy luật địa đới và quy lật phi địa đới.
Mở đầu
Mở đầu
Ảnh
Mở đầu:
Sự tác động trực tiếp hoặc gián tiếp của lượng bức xạ mặt trời và nguồn năng lượng bên trong Trái Đất đã làm cho các thành phần tự nhiên và cảnh quan địa lí có sự thay đổi. Sự thay đổi đó diễn ta theo vĩ độ, theo kinh độ và theo độ cao địa hình tạo nên quy luật địa đới và quy luật phi địa đới trong vỏ địa lí. Vậy các thành phần, cảnh quan địa lí sẽ thay đổi như thế nào theo các quy luật này?
I. Quy luật địa đới
1. Khái niệm (I. Quy luật địa đới)
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào thông tin trong SGK, em hãy cho biết thế nào là quy luật địa đới.
1. Khái niệm
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Khái niệm: Là sự thay đổi có quy luật của tất cả các thành phần và cảnh quan địa lí theo vĩ độ (từ Xích đạo về hai cực). Nguyên nhân: Do Trái Đất hình cầu làm cho góc nhập xạ (góc chiếu của tia sáng mặt trời đến bề mặt đất) thay đổi từ Xích đạo về hai cực.
=> Lượng bức xạ mặt trời cũng thay đổi, tác động đến sự phát triển, phân bố của nhiều thành phần và cảnh quan địa lí trên Trái Đất.
2. Biểu hiện
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào thông tin trong bài, em hãy trình bày biểu hiện của quy luật địa đới thông qua sự phân bố của các thành phần và cảnh quan địa lí. Cho ví dụ.
2. Biểu hiện
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Sự phân bố các vòng đai nhiệt trên Trái Đất: từ Xích đạo về hai cực gồm vòng đai nóng, hai vòng đai ôn hoà, hai vòng đai lạnh và hai vòng đai băng giá vĩnh cửu. Các đai khí áp và các đới gió chính: từ Xích đạo về hai cực gồm đai áp thấp xích đạo, hai đai áp cao cận nhiệt đới, hai đai áp thấp ôn đới và hai đai áp cao địa cực. Mỗi bán cầu, từ Xích đạo về cực đều có đới gió Mậu dịch, đới gió Tây ôn đới và đới gió Đông cực.
Biểu hiện: Là sự phân bố một cách có quy luật, theo chiều từ Xích đạo về hai cực của nhiều thành phần và cảnh quan địa lí.
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Các đới khí hậu: từ Xích đạo về hai cực lần lượt có các đới khí hậu xích đạo (chung cho cả hai bán cầu), cận xích đạo, nhiệt đới, cận nhiệt đới, ôn đới, cận cực và cực. Các kiểu thảm thực vật và các nhóm đất chính: từ Xích đạo về hai cực có các kiểu thảm thực vật và các nhóm đất.
II. Quy luật phi địa đới
1. Khái niệm (II. Quy luật phi địa đới)
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào thông tin SGK, hãy trình bày khái niệm quy luật phi địa đới.
1. Khái niệm
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Khái niệm: Là quy luật phân bố không phụ thuộc vào tính chất phân bố theo địa đới của các thành phần và cảnh quan địa lí. Nguyên nhân: Do ảnh hưởng bởi độ cao địa hình và sự phân bố của lục địa, đại đương.
2. Biểu hiện
a. Quy luật đai cao
2. Biểu hiện
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào hình 18.1 và thông tin SGK, hãy: Kể tên các vành đai đất và thực vật từ thấp lên cao ở sườn Tây dãy Cáp-ca. Giải thích vì sao thực vật và đất lại phân bố như vậy.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Khái niệm: quy luật đai cao là sự thay đổi có quy luật của các thành phần và cảnh quan địa lí theo độ cao địa hình. Nguyên nhân: do sự giảm nhanh nhiệt độ theo độ cao cùng với sự thay đổi về độ ẩm và lượng mưa ở miền núi. Biểu hiện rõ nhất của quy luật đai cao là sự phân bố các vành đai thực vật và đất theo độ cao địa hình.
b. Quy luật địa ô
Ảnh
b. Quy luật địa ô
- Trả lời câu hỏi
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào hình 18.2 và thông tin SGK, hãy: So sánh sự khác nhau về các vành đai thực vật ở hai sườn dãy An-đét. Giải thích vì sao có sự khác nhau như vậy.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Khái niệm: quy luật địa ố là sự thay đổi có quy luật của các thành phần và cảnh quan địa lí theo kinh độ. Nguyên nhân: Sự phân bố đất liền và biển, đại dương làm cho khí hậu ở lục địa bị phân hóa từ đông sang tây, càng vào sâu trong lục địa, tính chất lục địa của khí hậu càng tăng. Ảnh hưởng của các dãy núi chạy theo hướng kinh tuyến, làm cho khí hậu hai bên sườn động và tây của dãy núi có sự khác nhau. Biểu hiện rõ nhất của quy luật địa ô là sự phân bố của các kiểu thảm thực vật theo kinh độ.
III. Ý nghĩa thưc tiễn của quy luật địa đới và quy luật phi địa đới
- Đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Việc nghiên cứu quy luật địa đới và quy luật phi địa đới trong vỏ địa lí có ý nghĩa như thế nào trong tìm hiểu và sử dụng tự nhiên?
III. Ý nghĩa thực tiễn của quy luật địa đới và quy luật phi địa đới
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Các quy luật địa đới và phi địa đới không tác động riêng lẻ mà diễn ra đồng thời và tương hỗ lẫn nhau. Giải thích được sự đa dạng, phong phú của các thành phần tự nhiên và cảnh quan địa lí trên Trái Đất. Tính địa đới và tính phi địa đới của các thành phần tự nhiên và cảnh quan là cơ sở để phân chia các khu vực địa lí, phân vùng phát triển kinh tế, áp dụng các biện pháp quy hoạch và phát triển vùng cho phù hợp. Con người sinh sống và sản xuất ở từng lãnh thổ khác nhau, cần có các biện pháp sử dụng hợp lí và hiệu quả sự đa dạng của tự nhiên.
Luyện tập và vận dụng
- Luyện tập
- Luyện tập:
1. Dựa vào kiến thức đã học, em hãy tóm tắt các biểu hiện của quy luật địa đới qua thành phầần và cảnh quan địa lí, sau đó hoàn thành thông tin theo bản gợi ý dưới đây:
Ảnh
Ảnh
+ tiếp (- Luyện tập)
2. Dựa vào kiến thức đã học, em hãy cho biết đây là biểu hiện của quy luật nào trong lớp bỏ địa lí ở nước ta.
Ảnh
- Vận dụng
Ảnh
- Vận dụng:
Vận dụng kiến thức đã học về quy luật địa đới và quy luật đai cao để giải thích một số hiện tượng sau: a. Nhiệt độ trung bình năm của nước ta tăng dần từ Bắc và Nam. b. Ở vùng đồng bằng và đồi núi thấp nước ta chủ yếu là các loài cây nhiệt đới nhưng trên đỉnh núi cao Hoàng Liên Sơn lại có các loài thực vật ôn đới như đỗ quyền, lãnh sam và thiết sam.
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập về nhà trong SBT. Chuẩn bị bài sau:"Bài 19: Dân số và sự phát triển dân số thế giới".
Cảm ơn
Ảnh