BÀI 4:THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
Hình vẽ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 4: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT:   MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN. NGÔN NGỮ CỦA CÁC VÙNG MIỀN
I. TRI THỨC TIẾNG VIÊT:
1. Sự mạch lạc của văn bản:
I. TRI THỨC TIẾNG VIÊT:
* Văn bản: CỐM VÒNG
a. Chủ đề xuyên suốt các đoạn, các câu trong văn bản là gì?
1. Sự mạch lạc của văn bản:
a. Chủ đề xuyên suốt các đoạn, các câu trong VB Cốm Vòng là: - Giới thiệu về cốm, một thức quà ngon và tinh tế. - Ca ngợi vẻ đẹp, vị ngon, hương thơm và giá trị của cốm.
Sự mạch lạc của văn bản:
b. Trình tự sắp xếp các đoạn, các câu trong văn bản có giúp chủ đề được liền mạch, thông suốt hay không? Tại sao?
b.  Trình tự sắp xếp trong VB Cốm Vòng có thể chia thành 3 phần (mỗi phần gồm có nhiều đoạn) như sau: - Phần 1: Từ “Tôi đố ai tìm được” đến “sản xuất được cốm quý”, giới thiệu về đặc sản cốm Vòng và truyền thống làm cốm của người làng Vòng. - Phần 2: Từ “Dù sao, ta cũng nên biết rằng” đến “tinh khiết và thơm tho lạ lùng”, mô tả nguyên liệu và các công đoạn chế biến công phu để ra được sản phẩm cốm Vòng. - Phần 3: Từ “Đã có lúc ngồi nhìn người hàng cốm xẻ từng mẻ cốm” đến “cảm khái nhường bao!”, nêu lên những suy tư, cảm nhận của tác giả về cốm, từ đó nhấn mạnh sự trân trọng, nâng niu cốm chính là trân trọng nâng niu công sức của đất trời, của con người. Đây là một trình tự hợp lí của các ý, thể hiện qua trình tự hợp lí của câu, của đoạn.
Trả lời câu hỏi
Mạch lạc trong văn bản là gì?
b.   => Mạch lạc trong văn bản là các câu, các ý, các phần, các đoạn trong văn bản đều phải hướng về một sự thống nhất, một ý hay một chủ đề nào đó. Hay nói một cách đơn giản thì mạch lạc là sợi dây vô hình gắn kết các phần, các ý, các đoạn trong văn bản.
2. Cách xây dựng tính mạch lạc trong văn bản:
2. Cách xây dựng tính mạch lạc trong văn bản:
- Yêu cầu mỗi HS đánh số các đoạn, rồi thay đổi theo một trật tự khác, nhưng phải giải thích được lí do thay đổi. - HS chia sẻ trong nhóm để trao đổi, thảo luận.
Cách xây dựng tính mạch lạc trong văn bản:
Chú trọng tính mạch lạc của văn bản qua mạch chảy chính: Cốm là đặc sản của làng Vòng, xuất phát từ hạt non của “thóc nếp hoa vàng”, nhờ công khéo và kinh nghiệm của người làng Vòng, trải qua nhiều công đoạn cuối cùng đã trở thành món ăn tinh khiết, thơm tho, trang nhã. Thưởng thức cốm cũng chính là thưởng thức văn hoá ẩm thực nước nhà, thể hiện vẻ đẹp thanh nhã tinh tế trong lối sống của con người. Vũ Bằng đã triển khai vấn đề từ nhỏ đến lớn, từ cụ thể đến khái quát. VB cũng có thể được sắp xếp lại, đi từ khái quát đến cụ thể, mạch logic vẫn được đảm bảo, nhưng mạch cảm xúc sẽ không được mượt mà hấp dẫn như cách sắp xếp ban đầu.
3. Từ ngữ địa phương:
3. Từ ngữ địa phương:
HS chia sẻ về ngôn ngữ các vùng miền mà các em biết, từ đó nhắc lại kiến thức về ngôn ngữ các vùng miền đã học: ? Em hãy nêu một số từ ngữ địa phương mà em biết? ? Từ đó, hãy rút ra đặc điểm của từ ngữ địa phương? ? Xác định các từ ngữ địa phương theo bảng sau:
Ảnh
Từ ngữ địa phương
Ảnh
=> Từ ngữ địa phương là những từ ngữ chỉ được dùng trong phạm vi một hoặc một số địa phương nhất định.
II. LUYỆN TẬP
Luyện tập
Ảnh
LUYỆN TẬP
Bài tập
Bài tập 3:
Văn bản Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát đề cập đến nhiều nội dung như: hạt dẻ, cốm hạt dẻ, rừng cây mùa thu, du lịch Trùng Khánh, con người ở quê sống lâu và hiền hòa,..Như vậy có phải là văn bản thiếu mạch lạc không? Vì sao?
Văn bản Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát đề cập đến rất nhiều vấn đề như: miêu tả hạt dẻ, cốm hạt dẻ, rừng cây mùa thu, du lịch Trùng Khánh, con người ở quê sống lâu và hiền hoà,... nhưng đều xoay quanh một vấn đề trung tâm là hạt dẻ và rừng dẻ Trùng Khánh, món quà mà thiên nhiên ban tặng vào mùa thu, có nhiều công dụng và lợi ích đối với cuộc sống của con người. Vì thế, VB đảm bảo tính mạch lạc.
III. VẬN DỤNG
Vận dụng
Ảnh
VẬN DỤNG
Vận dụng
Em hãy viết một đoạn văn ngắn (từ 7 đến 10 câu) về loài cây em yêu?
Đoạn văn biểu cảm trực tiếp kết hợp biểu cảm gián tiếp: Ở sân trường em có rất nhiều loại cây như là bàng, keo, xà cừ, nhưng em thích nhất là cây phượng vĩ. Nhìn từ đằng xa, cây phượng giống như một cái ô khổng lồ. Thân cây sần sùi và nâu sẫm, ba đứa trẻ ôm không hết. Những cái rễ to đùng trồi trên mặt đất như những con trăn khổng lồ bò trên mặt đất. Những tán lá dang tay đón chào những chú chim đến hót cho bọn em nghe.
Dặn dò
Dặn dò
Hình vẽ
- Đối với bài học này: - Nhận biết được sự mạch lạc của văn bản. - Nhận biết ngôn ngữ của các vùng miền; hiểu và trân trọng sự khác biệt về ngôn ngữ giữa các vùng miền. - Đối với bài học sau: - Chuẩn bị tiết “Mùa phơi sân trước”: Nắm được thông tin về tác giả Nguyễn Ngọc Tư, tác phẩm. - Các đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của văn bản: Cảm xúc của nhân vật trữ tình; chất trữ tình trong văn bản; cái tôi của tác giả được thể hiện qua văn bản; nội dung và nghệ thuật của văn bản.
DẶN DÒ
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh
CHÂN THÀNH CÁM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC CON!