BÀI 11. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG CÂY TRỒNG
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CÔNG NGHỆ 10
BÀI 11. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG CÂY TRỒNG
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài học này, em sẽ:
Ảnh
Mô tả được các phương pháp nhân giống cây trồng phổ biến. Trình bày được ứng dụng công nghệ sinh học trong nhân giống cây trồng. Thực hiện được việc nhân giống cây trồng bằng phương pháp nhân giống vô tính.
Học xong bài này, em sẽ:
Khởi động
Khởi động
Khởi động
Ảnh
Ảnh
Hãy kể tên các loài cây có ở trường em và cho biết làm thế nào để nhân giống được các loại cây đó.
1. Phương pháp nhân giống hữu tính
- Tìm hiểu
1. Phương pháp nhân giống hữu tính
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Đọc thông tin trong SGK, em hãy cho biết nhân giống hữu tính là gì? Nêu ưu điểm, nhược điểm và phạm vi áp dụng của phương pháp nhân giống hữu tính.
- Kết luận
Hình vẽ
Nhân giống hữu tính là phương pháp nhân giống bằng hạt, được tiến hành qua 5 bước:
- Kết luận:
Bước 1: Chọn hạt giống gốc. Bước 2: Gieo trồng chăm hạt. Bước 3: Thu hoạch hạt. Bước 4: Chọn lọc, làm sạch, phơi khô hạt. Bước 5: Bảo quản.
+ (tiếp) (- Kết luận)
Hình vẽ
Ưu điểm: dễ thực hiện, chi phí thấp, hệ số nhân cao, cây có tuổi thọ cao, tính thích nghi cao, dễ dàng bảo quản và vận chuyển hạt giống. Nhược điểm: dễ phân li tính trạng, lâu ra hoa, đậu quả. Phạm vi áp dụng: áp dụng được cho tất cả các loại cây có hạt. Thường áp dụng cho cây ngắn ngày, cây làm gốc ghép,...
Ảnh
- Luyện tập
Hình vẽ
- Luyện tập:
Ảnh
Quan sát Hình 11.1 và nêu các bước nhân giống bằng hạt.
- Vận dụng
- Vận dụng:
Ảnh
Ở địa phương em, những loại cây nào thường được nhân giống bằng hạt?
2. Phương pháp nhân giống vô tính
- Tìm hiểu
2. Phương pháp nhân giống vô tính
Hình vẽ
Phương pháp nhân giống vô tính là phương pháp tạo cây mới từ cơ quan sinh dưỡng của cây mẹ. Có nhiều phương pháp nhân giống vô tính: giâm, ghép, nuôi cấy mô,...
Ảnh
2.1. Phương pháp giâm cành
2.1. Phương pháp giâm cành
Phương pháp này sử dụng đoạn cành hoặc các bộ phận khác (thân, rễ, lá, chồi,...) từ cây mẹ đặt trong chất nền (đất, giá thể, dung dịch) để tạo cây mới (Hình 11.2).
Ảnh
+ (tiếp) (2.1. Phương pháp giâm cành)
Hình vẽ
Ưu điểm: hệ số nhân giống cao; dễ thực hiện. Nhược điểm: bộ rễ phát triển kém hơn cây nhân giống từ hạt, giảm sức sống nếu nhân giống nhiều lần, dễ lây lan bệnh hại. Phạm vi áp dụng: thường áp dụng cho những cây dễ ra rễ, cây lâu năm, cây không có hạt.
Ảnh
2.2. Phương pháp chiết cành
2.2. Phương pháp chiết cành
Chiết cành là phương pháp tạo cây mới từ cành vẫn còn trên cây mẹ (Hình 11.3).
Ảnh
+ (tiếp) (2.2. Phương pháp chiết cành)
Hình vẽ
Ưu điểm: cây chiết cành sinh trưởng nhanh hơn cây giâm cành do kích thước cây lớn. Nhược điểm: tương tự giâm cành nhưng hệ số nhân giống thấp hơn. Phạm vi áp dụng: thường áp dụng cho những cây thân gỗ lâu năm, cây không có hạt.
Ảnh
- Luyện tập
- Luyện tập:
Ảnh
Em hãy cho biết sự khác nhau giữa chiết cành và giâm cành.
2.3. Phương pháp ghép
Ảnh
2.3. Phương pháp ghép
Phương pháp ghép là phương pháp tạo cây mới bằng cách gắn đoạn cành, mắt ghép, chồi của cây mẹ lên cây khác nhằm phát huy ưu điểm của cây mẹ và gốc ghép (Hình 11.4).
+ (tiếp) (2.3. Phương pháp ghép)
Hình vẽ
Ưu điểm: cây ghép có bộ rễ khỏe, thích nghi điều kiện ngoại cảnh địa phương nên cây có sức sinh trưởng mạnh. Nhược điểm: sức tiếp hợp giữa gốc ghép và cành ghép kém sẽ ảnh hương đến cây ghép, đòi hỏi kĩ thuật cao. Phạm vi áp dụng: áp dụng cho hầu hết các nhóm cây ăn quả, cây cảnh, cây công nghiệp lâu năm và một số loại rau.
- Câu hỏi
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Nhân giống bằng phương pháp ghép có ưu điểm gì hơn so với giâm và chiết cành?
- Câu hỏi:
- Luyện tập
Ảnh
Ảnh
Nêu tên các bước ghép mắt và ghép đoạn cành trong Hình 11.5.
- Luyện tập:
- Vận dụng
- Vận dụng:
Ảnh
Hãy kể tên những loại cây được nhân giống bằng phương pháp ghép ở địa phương em.
2.4. Ứng dụng công nghệ sinh học trong nhân giống cây trồng
2.4. Ứng dụng công nghệ sinh học nhân giống cây trồng
Hình vẽ
Ưu điểm: đòi hỏi kĩ thuật cao, chi phí đầu tư lớn, thời gian dài. Nhược điểm: đòi hỏi kĩ thuật cao, chi phí đầu tư lớn, thời gian dài. Phạm vi áp dụng: áp dụng cho cây cần tạo giống sạch bệnh hoặc khả năng nhân giống bằng phương pháp khác kém hiệu quả như cây khoai tây, chuối,...
- Luyện tập
Ảnh
Quan sát Hình 11.6 và nêu các bước nhân giống cây cà phê bằng nuôi cấy mô tế bào.
- Luyện tập:
Ảnh
- Thực hành nhân giống cây trồng bằng phương pháp ghép đoạn cành
Hình vẽ
- Thực hành nhân giống cây trồng bằng phương pháp ghép đoạn cành
1. Chuẩn bị
Mẫu vật: Chọn cành ghép trên cây mẹ sinh trưởng khỏe, không có triệu chứng sâu bệnh hại, không chọn phần cành có lộc non hoặc quá già, đường kính 0,5 - 1,0 cm. Cây gốc ghép không có chứng sâu bệnh hại, không phân nhiều nhánh. Dụng cụ và vật liệu: dao ghép, kéo cắt cành, túi nylon buộc mắt hoặc cành ghép.
2. Quy trình thực hiện (- Thực hành nhân giống cây trồng bằng phương pháp ghép đoạn cành)
Hình vẽ
2. Quy trình thực hiện
Bước 1: Vệ sinh sạch gốc ghép và cắt gốc ghép ở vị trị cao 20 - 30 cm so với mặt đất. Bước 2: Chẻ gốc ghép theo chiều thẳng đứng. Bước 3: Cắt đoạn cành 7 - 10 cm, có chứa 2 - 4 mắt ngủ. Bước 4: Gọt vát 2 bên cành ngọn ghép dạng hình nêm. Bước 5: Cài ngọn ghép vào vết chẻ gốc ghép sao cho 1 bên phần vỏ ngọn ghép tiếp xúc với phần vỏ gốc ghép. Bước 6: Buộc chặt dây nylon vào vết ghép và bao kín ngọn ghép bằng túi nylon nhỏ hoặc dây nylon để nước không xâm nhập vết ghép.
3. Đánh giá kết quả
Hình vẽ
3. Đánh giá kết quả
Đánh giá kết quả theo Bảng mẫu 11.1.
Ảnh
- Vận dụng
- Vận dụng:
Ảnh
Hãy lựa chọn phương pháp nhân giống thích hợp cho một số loại cây: bưởi, hoa hồng, cà chua, hoa phong lan. Giải thích vì sao lựa chọn phương pháp đó.
Dặn dò
- Dặn dò
Dặn dò:
Ảnh
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: "Bài 12: Tác hại của sâu, bệnh đối với cây trồng".
- Kết luận
Ảnh