CHƯƠNG 3: BÀI 8: PHONG TRÀO TÂY SƠN
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CHƯƠNG 3: BÀI 8: PHONG TRÀO TÂY SƠN
LỊCH SỬ 8
Ảnh
Khởi động
- Tìm hiểu (- Khởi động)
- Tìm hiểu:
Ảnh
Bảo tàng Quang Trung ở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định hiện đang lưu trữ nhiều tư liệu, hiện vật xuyên suốt các thời kì phát triển của phong trào Tây Sơn và Hoàng đế Quang Trung.
- Câu hỏi (- Khởi động)
Ảnh
Em biết phong trào Tây Sơn, Hoàng đế Quang Trung đã có những đóng góp gì đối với lịch sử dân tộc? Việc xây dựng Bảo tàng Quang Trung phản ánh điều gì?
- Câu hỏi:
Hình thành kiến thức
1. Khởi nghĩa Tây Sơn bùng nổ
Ảnh
1. Khởi nghĩa Tây Sơn bùng nổ
Khai thác tư liệu 1 và thông tin trong mục, hãy trình bày nguyên nhân bùng nổ khởi nghĩa Tây Sơn.
- Hình 8.2 (1. Khởi nghĩa Tây Sơn bùng nổ)
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Từ giữa thế kỉ XVIII, chính quyền phong kiến Đàng Trong ngày càng suy yếu. Bộ máy quan lại các cấp rất cồng kềnh và tham nhũng.
Các chính sách của chính quyền chúa Nguyễn như tô thuế, lao dịch năng nề, lại thêm thiên tai và sự suy thoái của nền kinh tế làm cho đời sống nhân dân khốn cùng.
Mâu thuẫn gay gắt giữa nhân dân với chính quyền chúa Nguyễn lên đến đỉnh điểm đã làm bùng nổ cuộc khỏi nghĩa Tây Sơn.
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Năm 1771, ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ dụng cờ khởi nghĩa. Họ xây dựng căn cứ ở Tây Sơn thượng đạo rồi mở rộng xuống Tây Sơn hạ đạo, lập căn cứ ở Kiên Mỹ (huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định). Với khẩu hiệu" lấy của người giàu chia cho người nghèo", bãi bỏ nhiều thứ thuế, cuộc khởi nghĩa thu hút được đông dảo nhân dân tham gia.
- Câu hỏi mở rộng
Ảnh
- Câu hỏi mở rộng:
Việc mở rộng địa bàn từ Tây Sơn thượng đạo xuống Tây Sơn hạ đạo cho biết thêm điều gì về sự lớn mạnh của cuộc khởi nghĩa?
2. Những thắng lợi tiêu biểu của phong trào Tây Sơn
Ảnh
Quan sát sơ đồ Hình 8.3, đọc thông tin và thực hiện yêu cầu: Hãy mô tả thắng lợi đầu tiên của nghĩa quân Tây Sơn.
2. Những thắng lợi tiêu biểu của phong trào Tây Sơn
a. Lật đổ chính quyền chúa Nguyễn ở Đàng Trong
- Hình 8.3 (a. Lật đổ chính quyền chúa Nguyễn ở Đàng Trong)
Ảnh
Ảnh
- Hoàn thành Phiếu học tập (- Hoàn thành Phiếu học tập)
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Đến năm 1774, nghĩa quân đã làm chủ được một vùng rộng lớn từ Quảng Nam đến Bình Thuận. Bốn lần đánh vào Gia Định và lần tiến quân năm 1777 đã bắt giết được chúa Nguyễn.
b. Đánh tan quân Xiêm xâm lược
Ảnh
Thảo luận và trả lời câu hỏi: 1. Quan sát lược đồ hình 8.4 và cho biết vì sao Nguyễn Huệ chọn khúc sông từ Rạch Gầm đến Xoài Mút làm trận địa quyết chiến?
b. Đánh tan quân Xiêm xâm lược
+ Hình 8.4 (b. Đánh tan quân Xiêm xâm lược)
Ảnh
+ Câu 2 (- Thảo luận và trả câu hỏi)
Ảnh
2. Mô tả những nét chính (thời gian, người lãnh đạo, địa điểm, cách đánh, kết quả) về trận Rạch Gầm - Xoài Mút trên lược đổ. Thắng lợi này có ý nghĩa quan trọng như thế nào?
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Thời gian: Ngày 19/1/1785. Địa điểm: Trận địa quyết chiến ở Rạch Gầm - Xoài Mút (nay thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang). Cách đánh: bố trí mai phục, nhử quân Xiêm vào trận địa, quân thuỷ - bộ cùng tiến quân tiêu diệt quân Xiêm. Kết quả: thắng lợi nhanh chóng. Ý nghĩa: là một trong những trận thuỷ chiến lớn nhất trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta, đập tan âm mưu xâm lược của quân Xiêm, bảo vệ nền độc lập dân tộc.
c. Lật đổ chính quyền chúa Trịnh, Triều Lê sụp đổ
Ảnh
Câu hỏi: Hãy cho biết các cuộc tiến quân của Nguyễn Huệ ra Bắc trong những năm 1786 - 1788 đạt được kết quả như thế nào?
c. Lật đổ chính quyền chúa Trịnh, Triều Lê sụp đổ
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Với danh nghĩa" Phù Lê diệt Trịnh", quân Tây Sơn tiến ra Bắc, tấn công vào thành Thăng Long, tiêu diệt chính quyền chúa Trịnh (1786). Sau khi giao lại chính quyền cho vua Lê, Nguyễn Huệ rút về Nam nhưng tình hình Bắc Hà rối loạn. Giữa năm 1788, Nguyễn Huệ tiến quân ra Bắc dẹp loạn, trước đó vua Lê Chiêu Thống đã bỏ trốn, chạy sang đất Quảng Tây. Đến đây chính quyền Lê - Trịnh hoàn toàn sụp đổ.
- Câu hỏi mở rộng
Ảnh
- Câu hỏi mở rộng:
Vì sao nhân dân ủng hộ Tây Sơn tiêu diệt chính quyền Trịnh?
d. Đại phá quân Thanh xâm lược
Ảnh
Câu hỏi: Khai thác hình 8.5, 8.6, hãy mô tả trận đại phá quân Thanh xâm lược năm 1789 của quân Tây Sơn.
d. Đại phá quân Thanh xâm lược
- Hình 8.5 (d. Đại phá quân Thanh xâm lược)
Ảnh
Hình 8.5. Lược đồ trận đánh đồn Ngọc Hồi - Đống Đa
- Hình 8.6 (d. Đại phá quân Thanh xâm lược)
Ảnh
- Kết luận
- Kết luận:
Vua Lê Chiêu Thống " thế cùng lực kiệt" cầu cứu nhà Thanh, nhân cơ hội này, Tôn Sĩ Nghị chỉ huy 29 vạn quân Thanh xâm lược nước ta. Quân Tây Sơn thực hiện kế sách "vườn không nhà trống" rút khỏi Thăng Long, xây dựng tuyến phòng thủ Tam Điệp - Biện Sơn. Tháng 12/1788, Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế, lấy niên hiệệu là Quang Trung, chỉ huy 5 đạo quân Tây Sơn tiến quân ra Thăng Long. Chỉ trong vòng 5 ngày (từ đêm 30 đến ngày mùng 5 Tết Kỷ Dậu), qua các trận đánh lớn như: Hà Hồi, Đống Đa, quận Tây Sơn quét sách quân xâm lược, giải phóng đất nước.
3. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn
Ảnh
Thảo luận và trả lời câu hỏi: 1. Khai thác tư liệu 3 và thông tin trong mục, hãy cho biết nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn.
3. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn
+ Câu 2 (- Thảo luận và trả lời câu hỏi)
Ảnh
Câu hỏi 2: Hãy cho biết đánh giá của em về vai trò của Quang Trung - Nguyễn Huệ trong phong trào Tây Sơn và lịch sử dân tộc.
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Tinh thần yêu nước, sự đồng lòng và ý chí chiến đầu dũng cảm của nhân dân ta. Sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Quang Trung - Nguyễn Huệ và bộ chỉ huy nghĩa quân.
+ Nguyên nhân thắng lợi:
+ Ý nghĩa lịch sử (- Kết luận)
Ảnh
Lật đổ được các chính quyền phong kiến Nguyễn, Trịnh, xoá bỏ tình trạng chia cắt Đàng Trong - Đàng Ngoài. Đặt cơ sở cho việc khôi phục nền thống nhất quốc gia. Đánh ta các cuộc xâm lược của quân Xiêm, quân Thanh, bảo vệ vững chắc nền độc lập và chủ quyền lãnh thổ của Tổ Quốc.
+ Ý nghĩa lịch sử:
- Câu hỏi mở rộng
Ảnh
- Câu hỏi mở rộng:
Ca ngợi công lao của Quang Trung - Nguyễn Huệ, công chúa Ngọc Hân viết: "Mà nay áo vải cờ đào/ Giúp dân dựng nước, xiết bao công trình". Câu thơ đó có ý nghĩa như thế nào?
Luyện tập
- Câu 1
- Luyện tập:
Ảnh
Câu 1: Hãy lập bảng về những sự kiện chính của phong trào Tây Sơn từ năm 1771 đến năm 1789 theo các tiêu chí: thời gian, thắng lợi tiêu biểu.
- Câu 2 (- Luyện tập)
Ảnh
Câu 2: Có ý kiến cho rằng: Quyết định tiêu diệt quân Thanh vào dịp Tết Kỉ Dậu (1789) thể hiện thiên tài quân sự của vua Quang Trung. Em đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?
Vận dụng
- Câu 1
- Vận dụng:
Ảnh
Câu 1: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo và internet, em hãy viết bài giới thiệu (khoảng 7 - 10 câu) về vị anh hùng dẫn tộc Quang Trung theo gợi ý sau:
Vai trò. Điều khiến em ấn tượng nhất về ông. Những con đường, ngôi trường, di tích lịch sử mang tên ông.
- Câu 2 (- Vận dụng)
Ảnh
Câu hỏi 2. Nếu được tham gia học tập tại một trong các địa điểm sau: Bảo tàng Quang Trung (Bình Định), di tích Rạch Gầm - Xoài Mút (Tiền Giang), di tích Gò Đống Đa (Hà Nội), em chọn địa điểm nào? Vì sao em chọn địa điểm đó?
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
Dặn dò:
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập về nhà trong SBT. Chuẩn bị bài sau: "Chương 3: Bài 9: Tình hình kinh tế, văn hoá, tôn giáo trong các thế kỉ XVI - XVIII".
- Cảm ơn
Ảnh