BÀI 21: PHÂN BỐ DÂN CƯ VÀ ĐÔ THỊ HOÁ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
ĐỊA LÝ 10
BÀI 21: PHÂN BỐ DÂN CƯ VÀ ĐÔ THỊ HOÁ
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
Học xong bài này, em sẽ:
Phân tích được tác động của các nhân tố tự nhiên, kinh tế - xã hội đến phân bố dân cư. Nhận xét, giải thích được sự phân bố dân cư thông qua bản đồ, tài liệu, số liệu,... Trình bày được khái niệm đô thị hoá. Phân tích được các nhân tố tác động đến đô thị hoá và ảnh hưởng của đô thị hoá đến sự phát triển kinh tế - xã hội và môi trường.
Mở đầu
Mở đầu
Ảnh
Mở đầu:
Dân cư trên thế giới phân bố không đồng đều do ảnh hưởng của các nhân tố tự nhiên và kinh tế - xã hội. Đô thị hoá đã và đang làm thay đổi sự phân bố của dân cư thế giới. Quá trình này chịu tác động của những nhân tố nào và có ảnh hưởng gì đến sự phát triển kinh tế - xã hội và môi trường?
I. Phân bố dân cư
1. Tình hình phân bố dân cư trên thế giới (I. Phân bố dân cư)
1. Tình hình phân bố dân cư trên thế giới
Ảnh
- Đọc thông tin SGK và quan sát hình:
- Trả lời câu hỏi
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào hình 21 và thông tin trong bài, em hãy nhận xét tình hình phân bố dân cư trên thế giới.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Sự phân bố dân cư trên thế giới không đều trong không gian, biến động theo thời gian. Con người sống khắp nơi trên bề mặt các lục địa và các đảo, quần đảo giữa đại dương. Trong một lục địa, khu vực, quốc gia và trong một vùng lãnh thổ của từng quốc gia, phân bố dân cư cũng không đều.
2. Các nhân tố ảnh hưởng đến phân bố dân cư trên thế giới
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào hình 21 và thông tin trong bài, hãy: a. Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố đến sự phân bố dân cư. Lấy ví dụ minh hoạ. b. Cho biết nhân tố nào có vai trò quyết định đến phân bố dân cư. Vì sao?
Ảnh
2. Các nhân tố ảnh hưởng đến phân bố dân cư trên TG
a. Các nhân tố kinh tế - xã hội
Ảnh
a. Các nhân tố kinh tế - xã hội
Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và tính chất của nền kinh tế có vai trò quyết định trong sự phân bố dân cư. Lịch sử khai thác lãnh thổ và chuyển cư: những khu vực khai thác lâu đời có dân cư đông đúc hơn những khu vực mới khai thác.
b. Các nhân tố tự nhiên
Ảnh
b. Các nhân tố tự nhiên
Vị trí địa lí, các điều kiện tự nhiên (khí hậu, nước, địa hình, đất đai,...) tạo thuận lợi hoặc gây khó khăn đến đời sống con người qua đó tác động đến sự phân bố dân cư.
II. Đô thị hoá
1. Khái niệm (II. Đô thị hoá)
- Đọc thông tin SGK, quan sát bảng và trả lời câu hỏi:
Dựa vào bảng 20.1 và thông tin trong SGK và hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày khái niệm đô thị hoá.
1. Khái niệm
Ảnh
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Khái niệm: Là quá trình kinh tế - xã hội mà biểu hiện của nó là sự tăng nhanh về số lượng và quy mô của các điểm dân cư đô thị, sự tập trung dân cư trong các thành phố, nhất là các thành phố lớn và phổ biến rộng rãi lối sống thành thị.
Là tiêu chí quan trọng để đánh giá mức độ đô thị hóa của các quốc gia, khu vực. Tỉ lệ dân thành thị thế giới ngày càng tăng, các nước phát triển có tỉ lệ dân thành thị cao hơn các nước đang phát triển.
- Tỷ lệ thị dân:
2. Các nhân tố tác động đến đô thị hoá
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào thông tin SGK, em hãy phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến đô thị hoá. Lấy ví dụ minh hoạ.
2. Các nhân tố tác động đến đô thị hoá
Ảnh
a. Nhân tố kinh tế - xã hội
Ảnh
a. Nhân tố kinh tế - xã hội
Trình độ phát triển kinh tế bao gồm quy mô, tốc độ tăng trưởng GDP, cơ cấu ngành kinh tế, kết cấu hạ tầng, trình độ văn hóa, mức sống dân cư,... tác động mạnh đến quá trình đô thị hóa, mang tính chất quyết định trong quá trình đô thị hóa. Đường lối và hệ thống chính sách của Nhà nước về quy hoạch đô thị là cơ sở pháp lí tạo điều kiện thu hút nguồn vốn trong và ngoài nước để phát triển mạng lưới đô thị.
b. Nhân tố tự nhiên
Ảnh
b. Nhân tố tự nhiên
Vị trí địa lí có ảnh hưởng đến lịch sử hình thành và phát triển đô thị, tính chất đô thị và lối sống đô thị. Các đô thị lớn có lịch sử phát triển lâu đời đều nằm ở những nơi có vị trí địa lí thuận lợi về giao thông, điều kiện sống,... Những vùng có điều kiện tự nhiên thuận lợi sẽ thu hút dân cư, do đó quá trình đô thị hóa diễn ra sớm hơn, quy mô lớn hơn.
3. Ảnh hưởng của đô thị hoá đến sự phát triển kinh tế, xã hội và môi trường
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào thông tin SGK, và hiểu biết của bản thân em, hãy phân tích những tác động tích cực và tiêu cực của quá trình đô thị hoá đến kinh tế, xã hội và môi trường.
3. Ảnh hưởng của đô thị hoá đến sự phát triển kinh tế, xã hội và môi trường
Ảnh
a. Tác động tích cực
Ảnh
a. Tác động tích cực
Đối với kinh tế - xã hội: đô thị hóa góp phần đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế; làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động; tạo việc làm, tăng thu nhập, nâng cao chất lượng cuộc sống dân cư,... Đối với môi trường: đô thị hóa mở rộng không gian đô thị và cải thiện cơ sở hạ tầng, hình thành môi trường đô thị hiện đại, tiếp cận với các dịch vụ tiện nghi,...
b. Tác động tiêu cực
Ảnh
b. Tác động tiêu cực
Đối với kinh tế: gây quá tải cơ sở hạ tầng dẫn đến sự phân hóa giàu nghèo giữa các vùng; tạo sức ép lên vấn đề giải quyết việc làm, quản lí hành chính và trật tự an ninh đô thị; ở nông thôn sẽ thiếu hụt nguồn lao động, gây ảnh hưởng đến phát triển kinh tế và bảo tồn, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống. Đối với môi trường: làm suy giảm đa dạng sinh học, thay đổi địa hình bề mặt, mực nước ngầm,...; môi trường bị ô nhiễm từ các chất thải trong sản xuất và sinh hoạt các đô thị.
Luyện tập và vận dụng
- Luyện tập
Ảnh
- Luyện tập:
Cho bảng số liệu:
Ảnh
a. Vẽ biểu đồ thể hiện mật độ dân số của một số châu lục trên thế giới năm 1950 và năm 2020. b. Nhận xét và giải thích sự thay đổi về mật độ dân số của một số châu lục trên thế giới năm 1950 và năm 2020.
Bảng 21.2. Mật độ dân số các châu lục, khu vực năm 1950 và năm 2020
- Vận dụng
Ảnh
- Vận dụng:
Tìm hiểu ảnh hưởng của quá trình đô thị hoá đến sản xuất và sinh hoạt tại địa phương em.
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập về nhà trong SBT. Chuẩn bị bài sau:"Bài 22: Thực hành: Phân tích tháp dân số, vẽ biểu đồ cơ cấu dân số theo nhóm tuổi".
Cảm ơn
Ảnh