BÀI 2. NHỮNG THẾ GIỚI THƠ. 3. ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA (THANH THẢO)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 2. NHỮNG THẾ GIỚI THƠ
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
Văn bản 3:
Ảnh
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Em có nhận xét gì nhân vật được nhắc tới trong bài hát hát người nghệ sĩ tài ba Lor-ca?
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
Tìm hiểu chung
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
- Nhiệm vụ
Ảnh
Hình vẽ
- Nhiệm vụ:
Tìm hiểu tiểu sử, sự nghiệp, các tác phẩm tiêu biểu của nhà văn Thanh Thảo. Trình bày hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ của tác phẩm "Đàn ghi ta của Lor-ca". XĐ bố cục mạch cảm xúc của bài thơ "Đàn ghi ta của Lor-ca".
1. Tác giả
Ảnh
1. Tác giả
Hình vẽ
Tên khai sinh: Hồ Thành Công. Quê quán: Quảng Ngãi. Ông tốt nghiệp Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội sau đó vào chiến trường miền Nam tham gia chiến đấu. Sau năm 1975, ông viết bảo, tiểu luận phê bình và đặc biệt gây ấn tượng với thể loại thơ ca.
Hình vẽ
* Đặc điểm của thơ
Ảnh
Ảnh
1. Tác giả
Hình vẽ
Giàu suy tư, trăn trở về những vấn đề của xã hội và thời đại. Thể hiện sự nỗ lực cách tân thơ ca, tìm kiếm những cách biểu đạt mới qua hình thức và những liên tưởng phóng khoáng. Có sức khơi gợi mạnh mẽ.
Hình vẽ
Hình vẽ
* Các tác phẩm tiêu biểu (1. Tác giả)
* Các tác phẩm tiêu biểu: Những người đi tới biển (1977), Dấu chân qua trăng cỏ (1978), Những ngọn sóng mặt trời (1981), Khối vuông ru-bich (1985), Từ một đến một trăm (1988)...
Ảnh
2. Tác phẩm
Ảnh
2. Tác phẩm
Hình vẽ
Được rút từ tập " Khối vuông ru-bích (1985)".
a. Xuất xứ
Ảnh
b. Bố cục
Hình vẽ
b. Bố cục
Dòng 1 - 6: Hình ảnh Lor-ca, người nghệ sĩ tự do và đơn độc. Dòng 7 - 18: Lor-ca với cái chế oan khuất và nỗi xót xa về sự dang dở của khát vọng cách tân nghệ thuật. Dòng 19 - 22: Niềm xót thương Lor-ca qua hình ảnh tiếng đàn. Dòng 23 - 31: Hình ảnh Lor-ca cái chết và sự bất tử.
Ảnh
c. Mạch cảm xúc
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
c. Mạch cảm xúc
Hình ảnh Lor-ca người nghệ sĩ tự do và đơn độc. Hình ảnh Lor-ca nơi pháp trường. Hình ảnh tiếng đàn - biểu tượng cho niềm đau và sức sống bất diệt. Hình ảnh Lor-ca cái chết và sự bất tử.
Hình vẽ
II. Tìm hiểu chi tiết
Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Phân tích hình tượng Lor-ca
Hình vẽ
1. Phân tích hình tượng Lor-ca
Hình tượng Lor-ca được thể hiện như thế nào trong hai đoạn thơ đầu? Những chi tiết nào trong hai đoạn thơ cho thấy mối quan hệ giữ người nghệ sĩ với đất nước Tây Ban Nha? Phân tích hình ảnh đan xen giữa thực và ảo thể hiện cái chết và sự bất tử của Lor-ca trong hai câu thơ cuối. Dòng thơ kết có thể đem lại ấn tượng và cảm xúc gì cho người đọc? Chỉ ra và phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ được tác giả sử dụng khi miêu tả tiếng đàn? Nêu ý nghĩa cả những hình ảnh mang tính biểu tượng hai đoạn thơ 3 và 4?
Ảnh
a. Hình ảnh Lorca, người nghệ sĩ tự do và đơn độc
a. Hình ảnh Lorca, người nghệ sĩ tự do và đơn độc
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Gợi bản sắc văn bản Tây Ban Nha.
Hình ảnh Lor-ca như một đấu sĩ với khát vọng dân chủ trước nền chính trị Tây Ban Nha độc tài bấy giờ.
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Âm thanh tiếng đàn
a. Hình ảnh Lorca, người nghệ sĩ tự do và đơn độc
Hình vẽ
Hình vẽ
Đàn ghi ta - nhạc cụ của người Tây Ban Nha, thể hiện tài năng nghệ thuật của Lor-ca với khát vọng cách tân nghệ thuật. Tiếng đàn bọt nước: đẹp, mong manh mà sinh sôi bất tận như "bọt nước". Hoa lila đang nở trên từng giai điệu >< bối cảnh chính trị Tây Ban Nha.
Ảnh
Hình vẽ
+ Hình ảnh người nghệ sĩ
Ảnh
a. Hình ảnh Lorca, người nghệ sĩ tự do và đơn độc
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình ảnh người nghệ sĩ "đi lang thang", "vầng trăng chếnh choáng", "yên ngựa mỏi mòn", hát nghêu ngao, li la,...
Ảnh
Phong cách nghệ sĩ dân gian tự do, sự cô đơn của Lor-ca trước thời cuộc chính trị trước nền nghệ thuật Tây Ban Nha già cỗi.
b. Lorca với cái chết oan khuất và nỗi xót xa về sự dang dở của khát vọng cách tân nghệ thuật
b. Lorca với cái chết oan khuất và nỗi xót xa về sự dang dở của khát vọng cách tân nghệ thuật
Hình vẽ
Hình vẽ
Áo choàng bê bết đỏ: Cảnh tượng vô cùng khủng khiếp về cái chết của Lor-ca.
Hình vẽ
Hình vẽ
Tiếng đàn ghi ta nâu: Trầm tĩnh, suy nghĩ. Tiếng đàn ghi ta lá xanh: thiết tha, hi vọng. Tiếng đàn ghi ta tròn giọt nước vỡ tan: bàng hoàng, tức tưởi. Tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy: sự đau đớn, nghẹn ngào.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Biện pháp nghệ thuật
Ảnh
b. Lorca với cái chết oan khuất và nỗi xót xa về sự dang dở của khát vọng cách tân nghệ thuật
Hình vẽ
Hình vẽ
Đối lập: Hát nghêu ngao >< áo choàng bê bết đỏ. Nhân hoá: Tiếng đàn ghi ta ... Máu chảy. Hoán dụ: Áo choàng, tiếng ghi ta. Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: tiếng đàn mang tâm tư, thành thân phận, linh hồn, sinh thể của người tạo ra nó. Geo vần "ây": khiến thơ như nhạc, nhạc như người. Tất cả như đang rưỡn mình lên, kiên cường, không khuất phục.
c. Niềm thương xót cùng những suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca
c. Niềm thương xót cùng những suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca
Ảnh
Hình vẽ
Thể hiện niềm đam mê NT. Lời nhắn gửi hãy biết quên nghệ thuật của Lor-ca để tìm hướng đi mới.
Hình vẽ
Ảnh
+ Niềm thương xót và suy tư của Lor-ca
c. Niềm thương xót cùng những suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca
Hình vẽ
"Không ai chôn cất tiếng đàn/tiếng đàn như cỏ mọc hoang": Nghệ thuật của Lor-ca có sức sống và lưu truyền mãi như "cỏ mọc hoang".
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Giọt nước mắt vầng trăng/ long lanh trong đáy giếng: Vầng trăng nơi đáy giếng là sự bất tử của cái đẹp.
Hình vẽ
Đường chỉ tay: ẩn dụ về định mệnh nghiệt ngã.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
* tiếp
Ảnh
c. Niềm thương xót cùng những suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca
Hình vẽ
Dòng sông, ghi ta màu bạc: gợi cõi chết, siêu thoát.
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Các hành động: ném lá bùa, ném trái tim: có ý nghĩa tượng trưng cho một sự giã từ, một sự lựa chọn.
Hình vẽ
Hình vẽ
Tiếng lòng tri âm sâu sắc đối với người nghệ sĩ, thiên tài Lor-ca.
2. Ngôn ngữ và chất nhạc
Ảnh
Hình vẽ
2. Ngôn ngữ và chất nhạc
Nhạc tính của bài thơ được tạo nên bởi những yếu tố nào? Nhận xét về âm hưởng, giọng điệu của thi phẩm này?
+ Ngôn ngữ và chất nhạc
Ảnh
2. Ngôn ngữ và chất nhạc
Hình vẽ
Cấu trúc của một ca khúc bằng thơ: Chuỗi "li-la li-la li-la" mô phỏng tiếng đàn -> Tạo nên những dư âm sau khi lời hát đã ngừng. Nhịp thơ phong phú, thay đổi linh hoạt -> Lời thơ khi bổng khi trầm, khi ngắt quãng khi liền mạch. Nhiều dòng thơ liên kết nhau bằng sự hợp vần -> Tạo nên sự liền mạch, ngân vang trong âm hưởng thơ. Sử dụng biện pháp điệp âm, điệp ngữ và các từ láy -> Tạo nên sự dìu dặt, ngân nga, cho các câu, đoạn và cả bài thơ.
+ Nhận xét
2. Ngôn ngữ và chất nhạc
Hình vẽ
Bài thơ mang âm hưởng của một khúc bi tráng về hình tượng người anh hùng với giọng điệu lắng đọng, xót thương, căm phẫn vừa bay bổng, hào sảng và kết lại với nhiều dư âm...
Ảnh
Ảnh
3. Biểu tượng và yếu tố tượng trưng siêu thực
Ảnh
Hình vẽ
3. Biểu tượng và yếu tố tượng trưng siêu thực
Xác định yếu tố tượng trưng, yếu tố siêu thực trong bài thơ và nhận xét về tác dụng của chúng?
a. Yếu tố tượng trưng
Ảnh
Hình vẽ
a. Yếu tố tượng trưng
Hình ảnh mang tính biểu tượng: áo choàng, đàn ghi ta, bầu trời, "Giọt nước mắt vầng trăng/ long lanh trong đáy giếng".
* tiếp
Ảnh
Ảnh
a. Yếu tố tượng trưng
"Giọt nước mắt vầng trăng Long lanh trong đáy giếng".
Hình vẽ
Hình vẽ
Giọt nước được ví với vầng trăng, vầng trăng nơi "đáy giếng" như giọt nước mắt muôn đời.
Đem cái đẹp bao la, trường cửu đặt vào mặt nước nhỏ và sâu.
Ảnh
Hình vẽ
Đó là một biểu tượng của niềm tin mãnh liệt nhưng âm thầm về sự bất tử cảu tiếng đàn lor-ca.
b. Yếu tố tượng trưng, siêu thực
Ảnh
b. Yếu tố tượng trưng, siêu thực
Hình vẽ
Biểu hiện: Hình ảnh thơ được tạo bằng những yếu tố hiện thực với các yếu tố hoang đường, kì ảo, gợi nhiều liên tưởng. Yếu tố tượng trưng: những hình ảnh biểu tượng như áo choàng, vầng trăng, dòng sông, tiếng đàn,... Yếu tố siêu thực: mối quan hệ giữa thực và mộng, vô thức và ý thức, để tạo thành một hiện thực khác ẩn đằng sau những hiện thực thông thường có thể tri giác được.
+ Nhận xét
Hình vẽ
Tạo hình ảnh thơ cô đúc, có tính tượng trưng (thiên về gợi hơn là tả). Tạo sự logic liên kết giữa các hình ảnh thơ bị xoá mờ, kích thích sự liên tưởng, tạo ra hiêu quả "lá hoá" và "độ mở" cho những suy tưởng tiếp nối của người đọc.
Ảnh
b. Yếu tố tượng trưng, siêu thực
Ảnh
III. Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
III. Tổng kết
- Nhiệm vụ
Ảnh
Hình vẽ
- Nhiệm vụ:
Nhận xét những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của tác phẩm "Đàn ghi ta của Lor-ca".
1. Nội dung
Hình vẽ
1. Nội dung
Bài thơ xây dựng được hình tượng Lor-ca với những khía cạnh khác nhau: một nghệ sĩ tự do và cô đơn, một cái chết oan khốc, bi phẫn bởi những thế lực tàn ác, một tâm hồn bất diệt. Lor-ca là một hình tượng bi tráng về người nghệ sĩ chân chính trong một môi trường bạo lực thống trị đã sống và chết rất cao đẹp. Qua việc việc thể hiện cái chết đau xót của Lor-ca, bài thơ còn là tiếng nói tri âm của Thanh Thảo với nghệ thuật chân chính và nghệ sĩ Lor-ca.
Ảnh
2. Nghệ thuật
Hình vẽ
2. Nghệ thuật
Kết hợp hai yếu tố thơ và nhạc về kết cấu. Mang phong cách tượng trưng pha màu sắc siêu thực rất gần gũi với phong cách thơ Lor-ca. Hình ảnh thơ phong phú. Ngôn từ mới mẻ góp phần làm nên diện mạo phong phú của thơ ca Việt Nam sau 1975.
Ảnh
Luyện tập vận dụng
Nhiệm vụ (Luyện tập vận dụng)
Ảnh
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày cảm nhận của bạn về một nét đặc sắc trong hình thức biểu đạt của bài thơ.
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Ôn lại kiến thức vừa học. Hoàn thành bài tập phần Vận dụng Chuẩn bị bài sau: "Bài 2. Những thế giới thơ. 4. Thực hành tiếng Việt: Tác dụng của một số biện pháp tu từ trong thơ".
Cảm ơn
Ảnh