BÀI 3: EM BÉ THÔNG MINH – NHÂN VẬT KẾT TINH TRÍ TUỆ DÂN GIAN.
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 3: EM BÉ THÔNG MINH – NHÂN VẬT KẾT TINH TRÍ TUỆ DÂN GIAN.
I. Kiến thức Ngữ văn về văn bản nghị luận
Kiến thức ngữ văn
I. Kiến thức Ngữ văn về văn bản nghị luận
1. Nghị luận văn học
- Văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học là một tiểu loại của VB nghị luận. Mục đích là viết ra để bàn về một tác phẩm văn học và có những đặc điểm riêng tương ứng.
2. Mục đích và nội dung chính. - Mục đích của VB nghị luận là để thuyết phục người đọc, người nghe về ý kiến, quan điểm của người viết trước một vấn đề cuộc sống hoặc văn học. - Nội dung chính của văn bản nghị luận là ý kiến, quan điểm mà người viết muốn thuyết phục người đọc. Để xác định nội dung chính của văn bản nghị luận, ta có thể căn cứ vào nhan đề văn bản, ý kiến, lý lẽ, bằng chứng được nêu trong văn bản.
I. Kiến thức Ngữ văn về văn bản nghị luận
3. Ý kiến trong văn bản nghị luận
I. Kiến thức Ngữ văn về văn bản nghị luận
3. Ý kiến trong văn bản nghị luận - Với văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học, ý kiến lớn thể hiện quan điểm về tác phẩm cần phân tích, ý kiến nhỏ thể hiện quan điểm về các yếu tố trong tác phẩm góp phần làm sáng tỏ ý kiến lớn.
II. Trải nghiệm cùng văn bản
Trải nghiệm cùng văn bản
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Chuẩn bị đọc
2. Bố cục - 3 phần Phần 1: Từ “Kiểu truyện...nhân dân” – Giới thiệu về kiểu nhân vật thông minh Phần 2: Tiếp theo cho đến láng giềng” – Phân tích những lần thử thách của em bé thông minh. Phần 3: còn lại – Ca ngợi trí thông minh của nhân dân.
III. Suy ngẫm và phản hồi
Suy ngẫm và phản hồi
III. Suy ngẫm và phản hồi
2. Đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học
3. Những góc nhìn văn chương
1. Tóm tắt văn bản
1. Tóm tắt văn bản
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Tóm tắt văn bản
PHIẾU HỌC TẬP
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ý KIẾN NHỎ 1
Ý KIẾN NHỎ 2
Ý KIẾN NHỎ 3
Em hãy xác định ý kiến lớn, ý kiến nhỏ trong văn bản dựa vào sơ đồ sau?
Theo em có thể thay đổi trật tự các ý kiến lớn, ý kiến nhỏ được không?
Cách sắp xếp trật tự các ý kiến như thế có tác dụng gì?
Phiếu học tập
PHIẾU HỌC TẬP
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
2. Đặc điểm của văn bản nghị luận
2. Đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học. Văn bản được viết ra nhằm mục đích gì? Nội dung chính của văn bản?
- Mục đích: Văn bản được viết nhằm thuyết phục người đọc về ý kiến: Qua truyện Em bé thông minh, tác giả dân gian đã đề cao trí tuệ của nhân dân. - Nội dung: Nhân vật em bé thông minh, qua bốn lần thử thách, đã thể hiện trí tuệ của dân gian, đồng thời gửi gắm ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng, được hưởng hạnh phúc xứng đáng.
Đặc điểm của văn bản nghị luận
2. Đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học. Chỉ ra các câu văn thể hiện ý kiến nhỏ, lí lẽ, bằng chứng trong đoạn văn trên?
- Ý kiến nhỏ: Câu 1: Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu là một phần phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo. - Lí lẽ: Câu 2: Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ. - Bằng chứng: Câu 3: Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời.
Đặc điểm của văn bản nghị luận
2. Đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học. Nhận xét về cách triển khai lí lẽ, bằng chứng ở đoạn này?
=> Ở đoạn ba, lí lẽ thể hiện quan điểm của người viết về hình ảnh nhân vật em bé thông minh trong thử thách thứ 2,3. Các bằng chứng trích ra từ văn bản và các lí lẽ đưa ra để lập luận phù hợp, thuyết phục, làm bật lên được sự thông minh , tài trí của nhân vật em bé. Cách triển khai ý kiến, lí lẽ, bằng chứng ấy đã góp phần làm tăng sức thuyết phục cho văn bản.
Thảo luận:
Ảnh
Thảo luận: Em hãy chỉ ra các đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học trong văn bản Em bé thông minh – nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian theo bảng?
Đặc điểm của văn bản nghị luận
Ảnh
Biểu hiện trong văn bản
Ảnh
Suy ngẫm và phản hồi
Ảnh
Ý kiến, lí lẽ, bằng chứng được sắp xếp theo trình tự hợp lí.
- Ý kiến 1: Thông qua thử thách đầu tiên, tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo. - Ý kiến 2: Ở thử thách thứ hai và ba, tác giả dân gian muốn khẳng định sự mẫn tiếp của trí tuệ dân gian. - Ý kiến 3: Ở thử thách thứ tư, người kể chuyện đã nâng nhân vật em bé lên một tầm cao mới, vượt lên cả triều đình hai.nước, nhấn mạnh vị thế áp đảo của trí tuệ dân gian so với trí tuệ cung đình…
3. Những góc nhìn văn chương
3. Những góc nhìn văn chương. Văn bản trên giúp em biết thêm điều gì về truyện cổ tích “Em bé thông minh”?
Qua VB trên, em hiểu được rằng: Tác giả dân gian đã tập trung ca ngợi trí thông minh của nhân dân qua nhân vật em bé thông minh. Tác giả dân gian muốn đề cao tầng lớp lao động, thể hiện sự tự hào về trí tuệ bình dân. Đồng thời, truyện cổ tích còn thể hiện một ước mơ muốn có được cuộc sống xứng đáng với trí tuệ của người dân.
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
LUYỆN TẬP
- Tổng kết nội dung bài học theo sơ đồ tư duy? - Rút ra đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học?
Trò chơi trắc nghiệm
Bài kiểm tra tổng hợp
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính trong văn bản “Em bé thông minh – nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian” là …. - Tự sự - false - Miêu tả - false - Biểu cảm - false - Nghị luận - true - false - false
Câu 2: Loại văn bản nào dưới đây có mục đích chính nhằm thuyết phục về một vấn đề ? - Văn bản tự sự - false - Văn bản miêu tả - false - Văn bản biểu cảm - false - Văn bản nghị luận - true - false - false
Câu 3: Cơ sở cho ý kiến, quan điểm của người viết được gọi là gì? - Ý kiến - false - Bằng chứng - false - Lí lẽ - true - Luận điểm - false - false - false
Câu 4: Những minh chứng làm rõ cho lí lẽ, căn cứ vào tác phẩm đang bàn luận được gọi là gì ? - Ý kiến - false - Bằng chứng - true - Lí lẽ - false - Luận điểm - false - false - false
Câu 5: Khi đọc văn bản nghị luận phân tích về một tác phẩm văn học, em cần nhận biết được các yếu tố nào trong văn bản? - Nhân vật, sự kiện được nhắc đến - false - Tình cảm, cảm xúc của người viết - false - Các ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trong văn bản - true - Đề tài, chủ đề của văn bản - false - false - false
Vận dụng
Vận dụng
VẬN DỤNG
Bài tập: Những dấu hiệu nào giúp em nhận ra đoạn văn sau thuộc văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học? “Bên cạnh đó, sức hấp dẫn của truyện còn đến từ kết thúc hết sức bất ngờ. Cho đến cuối văn bản, cũng tức là cuối truyện ngắn, Ô Hen-ri mới để cho Xu kể lại cho Giôn-xi (lúc đó là vào buổi chiều, Giôn-xi đang vui vẻ và đan chiếc khăn choàng len màu xanh sẫm) về cái chết của cụ Bơ-mơn, về “kiệt tác” chiếc lá cuối cùng. Người kể chuyện không “nói hộ” ý nghĩ của nhân vật cụ Bơ-mơn nhưng lại cố ý “bỏ qua”, không kể việc cụ đã hoàn thành bức vẽ đó trong đêm như thế nào. Nhưng đó cũng chính là ý đồ nghệ thuật của người sáng tạo mà người đọc cảm nhận được qua sự mô tả cách nhìn, thái độ, trạng thái tinh thần của cụ Bơ-mơn.” (Theo Minh Khuê, trích Tác phẩm văn học trong nhà trường – Những vấn đề trao đổi, tập 3, NXB Giáo dục Việt Nam, 2012)
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Vẽ sơ đồ tư duy khái quá kiến thức bài học
Chuẩn bị nội dung bài sau
Ảnh
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh