BÀI 8: VIẾT BÀI VĂN PHÂN TÍCH MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Viết: VIẾT BÀI VĂN PHÂN TÍCH MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC
Khởi động
Khởi động
Khởi động
- Hãy kể tên những bài thơ em đã được học trong bài 8 (Những cung bậc cảm xúc) ? - Trong những tác phẩm trên, em thích nhất tác phẩm nào? Vì sao? - Để người đọc hiểu rõ về tác phẩm VH mà em yêu thích, em sử dụng kiểu bài viết nào?
Ảnh
I. Tri thức về kiểu bài
Tri thức về kiểu bài
Ảnh
I. Tri thức về kiểu bài
Kiểu bài phân tích một tác phẩm văn học
Ảnh
Kiểu bài phân tích một tác phẩm văn học
Ảnh
Phân tích một tác phẩn văn học thuộc kiểu bài NLVH, trong đó người viết dùng lí lẽ, bằng chứng để làm rõ chủ đề và một số nét đặc sắc về hình thực nghệ thuật của tác phẩm.
phân tích được nội dung chủ đề; nêu và phân tích được tác dụng của những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật đối với việc thể hiện nội dung.
lập luận chặt chẽ, có bằng chứng tin cậy từ tác phẩm, diễn đạt mạch lạc, sử dụng các phương tiện liên kết hợp lí để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận của văn bản.
Mở bài: giới thiệu về tác phẩm văn học (tên tác phẩm, tác giả), nêu ý kiến khái quát về chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
Thân bài: lần lượt trình bày các luận điểm làm nổi bật chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong tác phẩm và tác dụng của nó đối với việc thể hiện nội dung tác phẩm.
Kết bài: khẳng định lại ý kiến về chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm; nêu suy nghĩ, cảm xúc, trải nghiệm cá nhân hoặc bài học rút ra từ tác phấm.
II. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản
Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản
Ảnh
II. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản
1. Đọc văn bản mẫu
Ảnh
II. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản
1. Đọc văn bản mẫu
Bài văn phân tích, đánh giá tác phẩm Trong lời mẹ hát (Trương Nam Hương)
2. Phân tích văn bản
2. Phân tích văn bản
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Ảnh
Luận điểm 1:
2. Phân tích văn bản
Ảnh
LUẬN ĐỀ: Giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Trong lời mẹ hát (Trương Nam Hương)
Luận điểm 1: Chủ đề ý nghĩa lời ru và các khía cạnh nội dung của chủ đề
Lý lẽ
Bằng chứng
-Trước hết, đó là âm hưởng ca dao, cổ tích mở ra một thẻ giới tuỗi thơ ngọt ngào
-Lời ru của mẹ như dòng sông kì diệu đưa con vào thế giới ca dao, có tích đầy màu sắc. -Từ lời ru, mẹ đã đưa con đến gần với vẻ đẹp của quê hương, đất nước đế biết trân trọng, yêu thương đất nước mình.
-Tuổi thơ chở đầy cổ tích Dòng sông lời mẹ ngọt ngào -"cánh cò trắng, dải đồng xanh" "vàng hoa mướp" "khóm trúc, lùm tre huyền thoại" "vấn vít dây trấu".
-Trong lời mẹ hát, con hiểu được những vất vả, truân chuyên của cuộc đời mẹ, càng thêm kính yêu tấm lòng mẹ cao cả.
- lời ru của mẹ hoà cùng tiêng cối, hoà cùng tiêng gió dập dờn sóng lúa, nhờ đó, đứa con thơ -hiểu được sự vất vâ, nhọc nhằn của mẹ .  - Cả một đời hí sinh, khổ đau, nhưng tình yêu thương của mẹ mãi đong đầy
-Con nghe thập thình tiếng cối/Mẹ ngồi giã gạo ru con" -"Con nghe dập dờn sóng lúa/Lời ru hoá hạt gạo rồi" -biết "thương mẹ một đời khốn khó" "thương mẹ một đời cay đắng" -"giàu những tiếng ru nôi"' 'trìu mến đưa con vào giấc ngủ/ lời mẹ vẫn"thào thơm"
-Trong lời mẹ hát, còn là lòng biết ơn, tình yêu thương và sự thấu hiếu của con với mẹ.
-Vị trí thứ nhất, khi còn ấu thơ, nhỏ bé nằm trên cánh võng cảm nhận khúc ru. -Vị trí thứ hai, khi đã trưởng thành, hồi tưởng lại đế nhận thức, thấm thía giá trị của lời ru và sự cao cả của lòng mẹ, -Câu thơ vừa là một sự biết ơn nguồn cội, biết ơn mẹ, vừa là một ước mơ, một khát vọng, một lời hứa đến tương lai.
- "Lời ru chắp con đôi cánh/ Lớn rồi con sẽ bay xa".
Luận điểm 2:
Ảnh
2. Phân tích văn bản
Kết luận: - Kiểu bài phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ khác với tác phẩm truyện ở chỗ đặc điểm hình thức của thể loại (từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biện pháp tu từ...) -Khi viết bài văn NL phân tích một tác phẩm thơ, cần PT nội dung chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức NT của tác phẩm và hiệu quả thẩm mĩ của nó.
III. Hướng dẫn quy trình viết
Hướng dẫn quy trình viết
Ảnh
III. Hướng dẫn quy trình viết
Hướng dẫn quy trình viết
II. Hướng dẫn quy trình viết
Ảnh
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Ảnh
1. Chuẩn bị trước khi viết
Đề bài: Hãy viết bài văn nghị luận phân tích một bài thơ mà em yêu thích, làm rõ chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật và hiệu quả thẩm mĩ của nó.
1. Chuẩn bị trước khi viết
- Em dự định phân tích bài thơ nào? Vì sao em chọn bài thơ ấy? - Em dự định viết bài thơ này cho ai đọc, nhằm mục đích gì? - Với đối tượng và mục đích ấy, em sẽ chọn cách viết như thế nào? - Em cần thu thập những thông tin gì về bài thơ? Những thông tin ấy có thể tìm thấy ở đâu?
Ảnh
2. Tìm ý và lập dàn ý
2. Tìm ý và lập dàn ý
Ảnh
Ảnh
Tìm ý và lập dàn ý
Ảnh
Ảnh
Dàn ý
Dàn ý
a. Mở bài: - Nguyễn Khuyến và Dương Khuê sinh thời là hai người bạn cực kỳ thân thiết và thấu hiểu lẫn nhau. - Khi nghe hung tin Dương Khuê mất vì bệnh nặng, Nguyễn Khuyến đã hết sức bàng hoàng và đau buồn. Nguyễn Khuyến đã viết bài thơ Khóc Dương Khuê để tỏ nỗi lòng thương tiếc, xót xa của mình dành cho người bạn quá cố.
Ảnh
b. Thân bài
b. Thân bài
* Sơ lược về Dương Khuê: - Dương Khuê (1839-1902), tự Giới Nhu, hiệu Vân Trì, là người văn hay chữ tốt, cùng đỗ Cử Nhân cùng khóa với Nguyễn Khuyến, đỗ Tiến sĩ năm 1868 rồi ra làm quan, tuy nhiên cuộc đời làm quan của ông có nhiều thăng trầm bất định - Các tác phẩm của ông gồm có cả thơ chữ Hán, nhưng ca trù lại mang lại cho ông sự nổi tiếng hơn cả ví như có bài Gặp lại cô đầu cũ.
* Luận điểm 1. Đặc sắc nghệ thuật: +Thể thơ song thất lục bát, đậm đà bản sắc dân tộc +Ngôn ngữ bình dị, dễ hiểu +Sử dụng kết hợp các biện pháp nghệ thuật: -Cách nói giảm: Bác Dương thôi đã thôi rồi! -Biện pháp nhân hóa: Nước mây man mác. -Cách nói so sánh: Tuổi già giọt lệ như sương. -Các câu hỏi tu từ trong đoạn cuối bài thơ. Hàng loạt các câu thơ như: Làm sao bác vội về ngay; Vội vàng sao đã mải lên tiên, ... -Cách sử dụng lối liệt kê: Có lúc, có khi, cũng có khi… -Ngoài ra, tác giả đã dùng một loạt điển tích, điển cố về tình bạn tri âm
Thân bài
b. Thân bài
* Luận điểm 2: Chủ đề văn bản -Bài thơ Khóc Dương Khuê mang một nỗi niềm tiếc nuối sâu sắc về một tình bạn tri kỉ, góp phần khẳng định về tình cảm giữa những con người với nhau. - Chứng minh qua các yếu tố (từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biện pháp tu từ...)
c. Kết bài
- Bài thơ đã để lại cái nhìn cao đẹp về tình bạn cũng như nhân cách cao đẹp của Nguyễn Khuyến.
Ảnh
3. Viết bài
3. Viết bài
4. Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm
- Nhóm 2 HS trao đổi bài và góp ý bài viết cho nhau dựa vào bảng kiểm kĩ năng viết. - 1 – 2 đọc bài viết trước lớp, HS khác chia sẻ nhận xét về bài viết của bạn. - Rút kinh nghiệm khi viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học (tác phẩm thơ).
Ảnh
Bảng kiểm
Ảnh
Bảng kiểm kĩ năng viết bài văn nghị luận phân tích một bài thơ: Chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật
Ảnh
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Từ bài viết đã được đọc, chỉnh sửa và rút kinh nghiệm trên lớp, GV cho HS về nhà lựa chọn 1 trong 2 nhiệm vụ: - Sửa lại bài viết hoàn chỉnh và công bố. - Chọn 1 bài thơ khác để viết bài và công bố.
Trò chơi củng cố
Trò chơi củng cố
Bài kiểm tra tổng hợp
Câu 1: Bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học gồm mấy phần? - A. 1 phần - false - B. 2 phần - false - C. 3 phần - true - D. 4 phần - false - false - false
Câu 2: Phần mở bài của bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học cần có nội dung nào sau đây? - A. Nêu các luận điểm chính về nội dung, nghệ thuật; phân tích, chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu và xác thực - false - B. Khẳng định lại ý kiến về chủ đề và đặc sắc nghệ thuật; nêu suy nghĩ, tình cảm, bài học - false - C. Giới thiệu tác giả, tác phẩm, khái quát chủ đề và những nét đặc sắc nghệ thuật - true - D. Đánh giá chung về tác phẩm - false - false - false
Câu 3: Ý nào dưới đây không phù hợp với bài văn Nghị luận về một tác phẩm văn học? - A. Nội dung đem ra bàn luận là nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể. - false - B. Bài viết có bố cục 3 phần, phần có luận điểm đúng đắn, sáng tỏ, chính xác, sinh động - false - C. Văn viết cần trau chuốt, bóng bảy, giàu hình ảnh, giàu biện pháp tu từ - true - D. Vận dụng linh hoạt thao tác chứng minh, giải thích, so sánh, phân tích, đối chiếu… để trình bày vấn đề - false - false - false
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh