BÀI 16. NHẬT BẢN
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 16. NHẬT BẢN
Khởi động
Mục tiêu bài học
Ảnh
Mục tiêu bài học
Tìm hiểu nội dung chính của cuộc Duy tân Minh Trị. Hiểu được ý nghĩa lịch sử của cuộc Duy tân Minh Trị. Tìm hiểu về những biểu hiện của sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản vào cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX.
Dẫn dắt
Giới thiệu bài học
Vào một ngày hè năm 1853, đoàn tàu chạy bằng hơi nước đến từ Mỹ do Đô đốc Pe-ri chỉ huy, Nhả khói và lừng lững tiến vào vịnh Ê-đô, gây ngạc nhiên cho cả nước Nhật. Nhạy bén trước thời cuộc, vài năm sau đó, nước Nhật bước vào thời đại canh tân đất nước. Lịch sử gọi là "cuộc Minh trị Duy tân".
Ảnh
Đô đốc Pe-ri và tàu Mỹ đến vịnh Ê-đô, thuộc Tô-ky-ô ngày nay (tranh vẽ của Sin-say, năm 1854, Bảo tàng Nghệ thuật Á châu, Xan Phran-xi-xco, Mỹ)
Ở bài học này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nội dung, ý nghĩa của cuộc cải cách này. Nước Nhật có những biểu hiện nào của chủ nghĩa đế quốc khi trở thành cường thịnh nhờ cải cách?
Cuộc Duy tân Minh trị
Hoạt động 1
1. Cuộc Duy tân Minh trị
Ảnh
Dựa vào tư liệu 16.1, em hãy cho biết mục đích của cuộc Duy tân Minh trị là gì. Nêu nội dung chính và ý nghĩa của cuộc Duy tân Minh trị.
16.1: Hoàng tử I-tô Hi-ro-bu-mi đã phát biểu tại Xan Phran-xi-xco vào những năm 80 của thế kỉ XIX như sau:
"Ngày nay, mong muốn thiết tha của Chính phủ và nhân dân chúng tôi là phấn đấu đạt được điểm cao nhất của nền văn minh mà các nước tiên tiến đang thụ hưởng. Hướng đến mục đích này, chúng tôi thực hiện theo mô hình quân đội, hải quân, khoa học, viện giáo dục của các nước tiên tiến và dưới tác động của ngoại thương, các trị thức vừa kể đã đến với chúng tôi một cách tự do,..."
Ảnh
Về Mục đích
1. Cuộc Duy tân Minh trị
Mục đích của cuộc Duy tân Minh trị:
Đưa Nhật Bản thoát khỏi tình trạng một nước phong kiến lạc hậu. Bảo vệ nền độc lập dân tộc trước sự nhòm ngó, đe dọa xâm lược của các nước thực dân, đế quốc phương Tây.
a. Mục đích của cuộc Duy Tân Minh trị
Về Kinh tế
1. Cuộc Duy tân Minh trị
b. Về kinh tế
Thống nhất tiền tệ, thị trường Xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến Xây dựng cơ sở hạ tầng, đường xá, cầu cống,... phục vụ giao thông liên lạc Phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa
Về Chính trị
1. Cuộc Duy tân Minh trị
c. Về Chính trị
Bãi bỏ chế độ nông nô, đưa quý tộc tư sản văn hóa và đại tư sản lên nắm chính quyền. Thành lập chính phủ theo mô hình của Đức sau thống nhất (1871) Ban hành Hiến Pháp (1889), lập Quốc hội.
Về giáo dục
1. Cuộc Duy tân Minh trị
d. Về Giáo dục
Thi hành chính sách giáo dục bắt buộc. Chú trọng nội dung khoa học - kĩ thuật trong chương trình giảng dạy. Cử những học sinh ưu tú đi du học ở phương Tây.
Về quân sự
1. Cuộc Duy tân Minh trị
e. Về quân sự
Tổ chức quân đội theo kiểu phương Tây, chế độ nghĩa vụ thay cho chế độ chưng binh. Công nghiệp đóng tàu, sản xuát vũ khí được chú trọng.
Ý nghĩa
1. Cuộc Duy tân Minh trị
f. Ý nghĩa của cuộc Duy tân Minh trị
Giúp cho Nhật Bản giữ được độc lập, chủ quyền; mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Nhật Bản. Có ảnh hưởng nhất định đến cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở một số nước châu Á (trong đó có Việt Nam).
Sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản vào cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
Hoạt động 2
2. Sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản vào cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
Quan sát lược đồ 16.3 và dựa vào thông tin trong bài, em hãy nêu những biểu hiện của sự hình thành chủ nghĩa đế quôc sở Nhật Bản vào cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX.
Ảnh
Lược đồ 16.3
2. Sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản vào cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
Ảnh
16.3: Lược đồ về sự bành trước của đế quốc Nhật Bản cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX.
Những biểu hiện của sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản
2. Sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản vào cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
Những biểu hiện của sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản
Kinh tế: Phát triển mạnh nhờ tiền bồi thường sau Chiến tranh Trung - Nhật (1894-1895), đặc biệt là công nghiệp => sự ra đời của các công ti độc quyền như Mít-xưi, Mít-su-bi-si... lũng đoạn và chi phối toàn bộ nền kinh tế, chính trị Nhật Bản.
Chính sách đổi nội ngoại
2. Sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản vào cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
Những biểu hiện của sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản
Đối nội: Thực hiện chính sách bóc lột tối đa đối với nhân dân. Đối ngoại: Thi hành chính sách xâm lược hiếu chiến bằng việc phát động hoàng loạt cuộc chiến tranh: Đài Loan, Trung Quốc, Nga, Triều Tiên,...
=> Nhật bản trở thành nước "đế quốc phong kiến quân phiệt".
Luyện tập
Câu 1
Bài tập trắc nghiệm
Chiến tranh Nga-Nhật xảy ra vào năm nào?
Năm 1904.
Năm 1914.
Năm 1924.
Năm 1934.
Câu 2
Bài tập trắc nghiệm
Vua Minh Trị đã thực hiện biện pháp gì để đào tạo nhân tài?
Cử học sinh đi du học Phương Tây.
Giáo dục bắt buộc.
Coi trọng khoa học – kỹ thuật.
Đổi mới chương trình.
Câu 3
Bài tập trắc nghiệm
Vì sao Nhật Bản thoát ra khỏi sự xâm lược của tư bản phương Tây?
Vì Nhật có chính sách ngoại giao tốt.
Vì Nhật có nền kinh tế phát triển.
Vì Nhật tiến hành cải cách tiến bộ.
Vì chính quyền phong kiến Nhật mạnh.
Câu 4
Bài tập trắc nghiệm
Vì sao Duy tân Minh Trị là cuộc cách mạng tư sản?
Do giai cấp tư sản lãnh đạo.
Lật đổ chế độ phong kiến.
Chính quyền từ phong kiến trở thành tư sản hóa.
Xóa bỏ chế độ nông dân.