BÀI 11: NHÀ LÝ XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC (1009-1225)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
LỊCH SỬ 7
BÀI 11: NHÀ LÝ XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC (1009-1225)
Ảnh
1. Mở đầu
- Tìm hiểu
Ảnh
Năm 1009, nhà Lý được thành lập. Không lâu sau khi lên ngôi, Lý Công Uẩn quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La. Sự kiện này có ý nghĩa như thế nào đối với lịch sử dân tộc? Nhà Lý đã làm những gì để xây dựng và phát triển đất nước?
2. Hình thành kiến thức mới
I. Nhà Lý thành lập và định đô ở Thăng Long
I. NHÀ LÝ THÀNH LẬP VÀ ĐỊNH ĐÔ Ở THĂNG LONG
- Đọc SGK, thảo luận nhóm bốn và trả lời câu hỏi: Nhà Lý được thành lập như thế nào?
Ảnh
- Trình bày
Ảnh
Trình bày trước lớp
- Trả lời câu hỏi
Khai thác tư liệu 1, tìm những từ, cụm từ miêu tả về thành Đại La. Những thông tin đó chứng tỏ điều gì về vùng đất này?
Trong Chiếu dời đô có đoạn: 1. "...thành Đại La... ở giữa khu vực trời đất, được thế rồng cuộn hổ ngồi, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước. Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ vì ngập lụt, muôn vật hết sức tươi tốt, phồn thịnh. Xem khắp nước Việt, đó là thắng địa, thực là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương, đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời". (Theo Ngô Sỹ Liên, Đại Việt sử lý toàn thư)
Trong Chiếu dời đô có đoạn: 1. "...thành Đại La... ở giữa khu vực trời đất, được thế rồng cuộn hổ ngồi, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước. Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ vì ngập lụt, muôn vật hết sức tươi tốt, phồn thịnh. Xem khắp nước Việt, đó là thắng địa, thực là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương, đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời". (Theo Ngô Sỹ Liên, Đại Việt sử lý toàn thư)
=> Là nơi thắng địa, hội tụ quan yếu của bốn phương, là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời.
- Trả lời câu hỏi
Từ đó, em hãy cho biết ý nghĩa cúa sự kiện dời đô của Lý Công Uẩn.
Ảnh
Hình vẽ
- Kết luận
Ảnh
- Năm 1005, Lê Hoàn mất. Lê Long Đĩnh nối ngôi, đã thi hành nhiều chính sách tàn bạo. - Năm 1009, sau khi Lê Long Đĩnh mất, giới sư sãi và đại thần đã tôn Lý Công Uẩn lên ngôi vua. => Nhà Lý được thành lập.
Kết luận
II. Tình hình chính trị
II. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ
- Đọc SGK + tư liệu 2 cho em biết điều gì về chính sách của nhà Lý đối với các tù trưởng miền núi?
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
Thảo luận nhóm đôi và trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết những nét chính về tình hình chính trị thời Lý.
Ảnh
Hình vẽ
Hình. Bộ luật Hình thư thời Lý
- Trình bày
Ảnh
Trình bày trước lớp
- Kết luận
Ảnh
- Tổ chức chính quyền: Hệ thống chính quyền từ trung ương đến địa phương. Đứng đầu là vua, dưới có các quan đại thần (quan văn, quan võ) giúp việc. Nhà Lý chia cả nước thành 24 lộ, phủ, miền núi gọi là châu. Dưới lộ (phủ, châu) là hương, huyện. Đơn vị cấp cơ sở là xã. - Xây dựng luật pháp và quân đội: Bộ Hình thư được ban hành năm 1042 - bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta. Quân đội được huấn luyện chu đáo, chia thành hai bộ phận: cấm quân và quân đia phương. Thi hành chính sách "ngụ binh ư nông". - Chính sách đối nội, đối ngoại: Chính sách mềm dẻo, khôn khéo; song cũng kiên quyết trấn áp những thế lực có mưu đồ tách khỏi Đại Việt. Giữ mối quan hệ hòa hiếu với nhà Tống, dẹp tan cuộc tấn công của Chăm-pa.
Kết luận
III. Tình hình kinh tế, xã hội
III. TÌNH HÌNH KINH TẾ, XÃ HỘI
- Đọc SGK, thảo luận nhóm bốn và trả lời câu hỏi: Em có nhận xét gì về các chính sách của nhà Lý trong phát triển kinh tế? Theo em, những chính sách đó có tác dụng gì?
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
Trình bày nét chính về tình hình kinh tế, xã hội Đại Việt thời Lý.
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Kết luận: - Tình hình kinh tế: + Nông nghiệp: thi hành chính sách "ngụ binh ư nông", cày ruộng tích điền, bảo vệ trâu bò, đào kênh mương, đắp đê,...mùa màng bội thu. + Thủ công nghiệp: phát triển, bao gồm hai bộ phận: nhà nước và nhân dân, nhiều sản phẩm đa dạng. + Thương nghiệp: hình thành chợ và một số trung tâm trao đổi hàng hóa. - Tình hình xã hội: có xu hướng phân hóa + Quý tộc (vua, quan) có nhiều đặc quyền. + Nông dân chiếm đa số, thợ thủ công và thương nhân khá đông. + Nô tì có địa vị thấp kém nhất, phục vụ triều đình và gia đình quan lại.
IV. Tình hình văn hóa, giáo dục
IV. TÌNH HÌNH VĂN HÓA, GIÁO DỤC
- Đọc SGK, em hãy giới thiệu những thành tựu tiêu biểu về văn hóa, giáo dục thời Lý.
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
Thảo luận nhóm và đôi trả lời câu hỏi: Việc xây dựng Văn Miếu - Quốc Tử Giám và mở khoa thi đầu tiên có ý nghĩa như thế nào?
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Tôn giáo: Phật giáo được tôn sùng và truyền bá rộng rãi. Nho giáo bắt đầu được mở rộng và có vai trò trong xã hội. Đạo giáo khá thịnh hành, được kết hợp với các tín ngưỡng dân gian. - Văn học, nghệ thuật: Văn học chữ Hán bước đầu phát triển, xuất hiện một số tác phẩm văn học giá trị như Chiếu dời đô,... Hát chèo, múa rối nước phát triển. Các trò chơi dân gian được ưa chuộng. + Một số công trình kiến trúc có quy mô tương đối lớn và đọc đáo. Trình độ điêu khắc tinh vi, thanh thoát. - Giáo dục: Chú ý đến học tập, thi cử để tuyển chọn người tài bổ sung vào bộ máy chính quyền. + Năm 1070, nhà Lý dựng Văn Miếu. Năm 1075, mở khoa thi đầu tiên. Năm 1076, Quốc Tử Giám thành lập, là nơi học tập của con em quý tộc; sau đó, mở rộng đến con quan lại và những người giỏi.
Kết luận
3. Luyện tập
Câu 1
Ảnh
Câu 1: Lập bảng hệ thống (hoặc sơ đồ tư duy) thể hiện những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa thời Lý.
Câu 2
Ảnh
Câu 2: So sánh và cho biết tổ chức nhà nước thời Lý có điểm gì khác so với thời Đinh - Tiền Lê. Qua đó chứng tỏ điều gì về tổ chức nhà nước thời Lý?
4. Vận dụng
Câu 3
Ảnh
Câu 3: Hãy sưu tầm từ sách, báo và internet về một thành tựu văn hóa, giáo dục tiêu biểu thời Lý. Viết một đoạn văn ngắn (7-10 câu) giới thiệu về thành tựu đó.
Cảm ơn
- Dặn dò
Ảnh
Dặn dò
- Học hiểu trọng tâm bài học. - Làm bài tập trong SBT. - Chuẩn bị bài sau: Bài 12. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077).
- Cảm ơn
Ảnh
THANK YOU!