BÀI 3. NGUYÊN TỐ HÓA HỌC
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
HÓA HỌC 10
BÀI 3. NGUYÊN TỐ HÓA HỌC
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
Hình vẽ
Học xong bài này, em sẽ:
Trình bày được khái niệm về nguyên tố hóa học, số hiệu nguyên tử, số khối và kí hiệu nguyên tử. Phát biểu được khái niệm đồng vị, nguyên tử khối. Tính được nguyên tử khối trung bình (theo amu) dựa vào khối lượng nguyên tử và phần trăm số nguyên tử của các đồng vị theo phổ khối lượng được cung cấp.
Mở đầu
Mở đầu
- Mở đầu:
Ảnh
Những nguyên tử nào dưới đây thuộc cùng một nguyên tố hóa học ?
Ảnh
I. Nguyên tố hóa học
1. Khái niệm nguyên tố hóa học
I. Nguyên tố hóa học
1. Khái niệm nguyên tố hóa học
- Thảo luận:
Hình vẽ
Ảnh
1. Nguyên tử lithium (Li) có 3 proton trong hạt nhân. Khi Li tác dụng với khí chlorine latex((Cl_2)) sẽ thu được muối lithium chloride (LiCl), trong đó, Li tồn tại ở dạng ion latex(Li^+). Ion latex(Li^+) có bao nhiêu proton trong hạt nhân?
- Kết luận
Hình vẽ
- Kết luận:
Nguyên tố hóa học là tập hợp các nguyên tử có cùng số hạt proton.
Ảnh
- Ví dụ
- Ví dụ:
Ba loại nguyên tử trong hình dưới đây đều có một proton trong hạt nhân nên thuộc cùng một nguyên tố hóa học, nguyên tố hydrogen (H).
Ảnh
Hình 3.2. Minh họa cấu tạo một số loại nguyên tử của nguyên tố hydrogen
2. Số hiệu nguyên tử, số khối, kí hiệu nguyên tử
Hình vẽ
2. Số hiệu nguyên tử, số khối, kí hiệu nguyên tử
Ảnh
2. Một loại nguyên tử lithium có 3 proton và 4 neutron. Viết kí hiệu nguyên tử của lithium đó.
Ảnh
- Thảo luận:
- Kết luận
- Kết luận:
Số proton trong một hạt nhân nguyên tử được gọi là số hiệu nguyên tử, kí hiệu là Z.
Tổng số proton (Z) và neutron (N) trong một hạt nhân nguyên tử được gọi là số khối, kí hiệu là A. Giá trị này xấp xỉ khói lượng của nguyên tử (tính theo amu).
Ví dụ: Hạt nhân nguyên tử helium (He) có 2 proton, vậy số hiệu nguyên tử của He là 2 (latex(Z_(He) = 2)).
Hình vẽ
A = Z + N
+) tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Kí hiệu nguyên tử cho biết kí hiệu hóa học của nguyên tố (X), số hiệu nguyên tử (Z) và số khối (A).
Ảnh
- Luyện tập
Ảnh
- Luyện tập:
1. Phân tử latex(S_8) có 128 electron, hãy cho biết số hiệu nguyên tử của lưu huỳnh (S) là bao nhiêu. 2. Một nguyên tử có Z hạt proton, Z hạt electron và N hạt neutron. Tính khối lượng (gần đúng, theo amu) và số khối của nguyên tử này. Nhận xét về kết quả thu được.
+) tiếp (- Luyện tập)
Ảnh
Hình vẽ
3. Hoàn thành bảng sau:
Ảnh
II. Đồng vị, nguyên tử khối trung bình
1. Đồng vị
II. Đồng vị, nguyên tử khối trung bình
Hình vẽ
1. Đồng vị
Ảnh
Ảnh
- Thảo luận:
3. Cho các nguyên tố sau: Những nguyên tử nào là đồng vị của nhau?
- Kết luận
Hình vẽ
- Kết luận:
Ảnh
Các nguyên tử của cùng một nguyên tố hóa học có số neutron khác nhau là đồng vị của nhau. Tất cả các nguyên tố hóa học đều có nhiều đồng vị.
- Vận dụng
- Vận dụng:
Ảnh
1. Nguyên tố oxygen có 17 đồng vị, bắt đầu từ kết thúc là . Các đồng vị oxygen có tỉ lệ giữa số hạt neutron (N) và số hiệu nguyên tử thỏa mãn latex(1 <= N/Z <= 1,25) thì bền vững. Hỏi trong tự nhiên thường gặp những đồng vị nào của oxygen? 2. Em hãy tìm hiểu đồng vị nào của oxygen chiếm tỉ lệ lớn nhất trong tự nhiên.
Ảnh
Ảnh
2. Nguyên tử khối trung bình
Hình vẽ
2. Nguyên tử khối trung bình
Ảnh
4. Chlorine có hai đồng vị bền là và . Nguyên tử khối trung bình của chlorine là 35,45. Tính tỉ lệ phần trăm số nguyên tử mỗi đồng vị của chlorine trong tự nhiên.
Ảnh
- Thảo luận:
Ảnh
Ảnh
- Kết luận
Hình vẽ
- Kết luận:
Ảnh
Ảnh
Nguyên tử khối là khối lượng tương đối của một nguyên tử, cho biết khối lượng của một nguyên tử nặng gấp bao nhiêu lần 1 amu.
+) Nguyên tử khối:
Ví dụ: Nguyên tử khối của là 12 do khối lượng của một nguyên tử là là 12amu.
+) tiếp (- Kết luận)
- Nguyên tử khối của nguyên tố hóa học có nhiều đồng vị là nguyên tử khối trung bình của các đồng vị (kí hiệu latex(barA)), có tính đến tỉ lệ số nguyên tử các đồng vị tương ứng (xác định từ phổ khối lượng). - Công thức tính nguyên tử khối trung bình: latex(barA = (X xx x + Y xx y + Z xx z+ ...)/(x + y + z + ...)). Trong đó:
+) Nguyên tử khối trung bình:
X, Y, Z, ... lần lượt là số khối của các đồng vị; x, y, z, .... là phần trăm số nguyên tử các đồng vị tương ứng.
- Ví dụ
- Ví dụ:
Ảnh
Ảnh
Trong tự nhiên, bạc có hai đồng vị bền là và chiếm tương ứng khoảng 51,86% và 48,14% về số nguyên tử. Nguyên tử khối trung bình của bạc là: latex((107 xx 51,86 + 109 xx 48,14)/(51,86 + 48,14) ~~ 107,96)
Ảnh
- Lưu ý
Ảnh
Hình vẽ
- Lưu ý:
Nguyên tử khối của một nguyên tố hóa học ghi trong bảng tuần hòan là nguyên tử khối trung bình của các đồng vị trong tự nhiên.
III. Bài tập
Bài 1
Ảnh
- Bài tập:
Bài 1: Hoàn thành bảng sau đây:
Ảnh
Bài 2
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Bài 2: Phát biểu nào sau đây là đúng?
A. Những nguyên tử có cùng số electron thuộc cùng một nguyên tố hóa học.
B. Hai nguyên tử A và B đều có số khối là 14. Vậy hai nguyên tử này thuộc cùng một nguyên tố hóa học.
C. Những nguyên tử có cùng số neutron thuộc cùng một nguyên tố hóa học
- Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập 3, 4 trong SGK và SBT. Chuẩn bị bài sau:"Bài 4. Mô hình nguyên tử và orbital nguyên tử".
- Cảm ơn
Ảnh