Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Ảnh
Ảnh
BÀI 3. NGUYÊN NHÂN SUY THOÁI TÀI NGUYÊN RỪNG
Khởi động
- Khởi động
Ảnh
Nhận xét về sự thay đổi diện tích rừng trên thế giới trong giai đoạn 1990 – 2020 ở Hình 3.1
Ảnh
Khởi động
Ảnh
1. Nguyên nhân
- Khai thác
Ảnh
Ảnh
Nêu một số nguyên nhân chủ yếu làm suy thoái tài nguyên rừng.
1. Một số nguyên nhân chủ yếu gây suy thoái tài nguyên rừng
1.1 Khai thác gỗ và lâm sản ngoài gỗ
Ảnh
a) Khai thác gỗ
- Khai thác gỗ từ rừng phục vụ xây dựng, giao thông, đồ nội thất và nguyên liệu giấy.
- Tại Việt Nam, khai thác gỗ với cường độ cao đã làm nhiều khu rừng nghèo kiệt, khó phục hồi. Khai thác gỗ bất hợp pháp xảy ra phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài nguyên rừng. Năm 2010, hơn 1,3 triệu m³ gỗ tròn và 3,1 triệu m³ gỗ xẻ quý, hiếm đã bị tịch thu do khai thác trái phép (Cục Kiểm lâm, 2011).
+ Tiếp
Ảnh
b) Khai thác củi
- Khai thác củi cung cấp năng lượng cho khoảng 2,4 tỷ người, tương đương 1/3 dân số thế giới (FAO, 2018). Củi được sử dụng để nấu ăn, sưởi ấm và sản xuất điện. Khoảng 50% gỗ tròn khai thác hàng năm (khoảng 1,86 tỷ m³) được dùng làm nhiên liệu.
- Tại Việt Nam, chặt phá rừng để lấy củi là nguyên nhân gây suy thoái tài nguyên rừng, với khối lượng lớn củi được khai thác hàng năm ở nông thôn và miền núi trước những năm 2000.
Ảnh
+ Tiếp
Ảnh
c) Khai thác trái phép, quá mức các loại lâm sản khác
- Khai thác trái phép và quá mức lâm sản khác, như săn bắn động vật hoang dã và thu hái cây thuốc quý, đã đẩy nhiều loài đến nguy cơ tuyệt chủng. Khai thác tận diệt các cây thuốc quý làm chúng trở nên khan hiếm, nhiều loài đã có tên trong Sách đỏ Việt Nam 2007. Ngoài ra, thu hái hoa quả, măng và lấy nhựa quá mức làm mất khả năng tái sinh của cây lâm sản, dẫn đến suy thoái và cạn kiệt nguồn tài nguyên.
Ảnh
- Phá rừng lấy đất
1.2 Phá rừng để lấy đất sản xuất nông nghiệp
Ảnh
- Phá rừng để lấy đất sản xuất nông nghiệp là nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm diện tích rừng, đặc biệt ở vùng nhiệt đới.
- Tại Việt Nam, nhiều diện tích rừng ở miền núi phía Bắc và Tây Nguyên đã bị chặt phá để trồng cây lương thực. Từ 1980 đến đầu những năm 1990, việc mở rộng canh tác nương rẫy đã làm mất khoảng 3,5 triệu ha rừng vào năm 1991 (Do Dinh Sam, 1994).
Ảnh
- Phá rừng trồng cây
1.3 Phá rừng để trồng cây công nghiệp và cây đặc sản
Ảnh
Ảnh
Phá rừng để lấy đất sản xuất nông nghiệp tập trung nhiều ở khu vực nào của nước ta? Vì sao?
- Phá rừng để trồng cây công nghiệp như cao su, cà phê, hồ tiêu và cây ăn quả là nguyên nhân gây suy giảm diện tích rừng ở Việt Nam. Ở Tây Nguyên, phần lớn rừng tự nhiên bị suy giảm từ 1993 đến 2013 do hoạt động này (Cochard và cộng sự, 2017).
Ảnh
- Cháy rừng
1.4 Cháy rừng
Ảnh
Cháy rừng gây thiệt hại tài nguyên rừng như thế nào?
Ảnh
Ảnh
- Cháy rừng là nguyên nhân phổ biến gây mất rừng, làm thiệt hại lớn về tài nguyên và làm đất thoái hóa. - Tại Việt Nam, cháy rừng thường xảy ra vào mùa khô ở các khu vực rừng trồng dễ cháy như rừng thông, tre nứa, bạch đàn và rừng phục hồi. Nguyên nhân chính bao gồm đốt dọn thực bì và săn bắt. Từ 2009 đến 2018, nạn cháy rừng đã thiêu huỷ gần 22.000 ha rừng, gây thiệt hại kinh tế lớn (Tổng cục Thống kê, 2020).
- Em có biết
Ảnh
Em có biết
Kết quả thống kê diện tích rừng của FAO (2018) cho 155 quốc gia chỉ ra rằng, có khoảng 67 triệu ha (hoặc 1,7% diện tích rừng) bị cháy mỗi năm trong giai đoạn từ năm 2003 đến 2012.
Ảnh
- Chăn thả
- Hoạt động chăn thả gia súc làm suy thoái tài nguyên rừng do mở rộng đồng cỏ và chăn thả tự do trong các hệ sinh thái rừng, gây tàn phá trên diện rộng. Hoạt động này ảnh hưởng nghiêm trọng đến lớp cây tái sinh, cấu trúc đất và sinh trưởng của thực vật rừng. Ở Việt Nam, chăn thả gia súc trong rừng tự nhiên vẫn diễn ra ở một số khu vực.
1.5 Chăn thả gia súc
Ảnh
Ảnh
- Khai khoáng
Ảnh
Ảnh
1.6 Phát triển cơ sở hạ tầng và khai khoáng
Phát triển cơ sở hạ tầng và khai khoáng đã làm suy giảm diện tích rừng, mất hoặc chia cắt sinh cảnh tự nhiên, gây tác hại nghiêm trọng đến sự sống còn của động vật hoang dã. Ngoài ra, một số nguyên nhân khác gây suy thoái tài nguyên rừng bao gồm chính sách di cư, định cư, quản lý rừng và đất đai.
Việc phát triển cơ sở hạ tầng và khai khoáng đã tác động như thế nào đến tài nguyên rừng va đa dạng sinh học?
Ảnh
Ảnh
2. Giải pháp
- Vài nét chính
2. Giải pháp khắc phục suy thoái tài nguyên rừng
Sơ đồ tư duy
3. Luyện tập
- Trò chơi
Bài kiểm tra tổng hợp
Câu 1: Suy thoái rừng là - A. sự suy giảm về các động, thực vật của rừng. - false - B. diện tích rừng bị thu nhỏ. - false - C. đất rừng bị vôi hoá, xói mòn, bạc màu. - false - D. sự suy giảm về hệ sinh thái rừng, làm giảm chức năng của rừng. - true - false - false
Câu 2: Tình trạng suy thoái tài nguyên rừng xảy ra khi hệ sinh thái rừng mất đi - A. diện tích cây trồng. - false - B. chức năng cung cấp gỗ và các lâm sản khác. - false - C. chức năng cung cấp các sản phẩm hàng hoá, dịch vụ văn hoá - xã hội và môi trường cho con người và thiên nhiên. - true - D. chức năng bảo vệ đất, tránh xói mòn rửa trôi, phòng chống tiên tai bão lũ,... - false - false - false
Câu 3: Đâu là nguyên nhân chính gây suy thoái tài nguyên rừng? - A. Phá rừng lấy đất nông nghiệp. - false - B. Phá rừng để trồng cây công nghiệp và cây đặc sản. - false - C. Khai thác gỗ và lâm sản ngoài gỗ không bền vững. - true - D. Cháy rừng và chăn thả gia súc. - false - false - false
Câu 4: Củi được khai thác từ các hệ sinh thái rừng thường được sử dụng vào mục đích gì? - A. cung cấp nhiên liệu cho nấu ăn, sưởi ấm, sản xuất điện. - true - B. cung cấp nhiên liệu tên lửa. - false - C. cung cấp nhiên liệu cho các lò phản ứng hạt nhân. - false - D. cung cấp nhiên liệu cho các loại phương tiện giao thông như xe ô tô, xe máy,... - false - false - false
Câu 5: Khai thác củi ở rừng làm chất đốt tập trung nhiều ở khu vực nào của nước ta? - A. Khu vực nông thôn, miền núi. - true - B. Khu vực thành thị. - false - C. Khu vực ven biển. - false - D. Khu vực thành phố, thủ đô,... - false - false - false
Dặn dò
- Về nhà
Ảnh
Hướng dẫn về nhà
Xem lại kiến thức đã học ở Bài 3. Hoàn thành bài tập phần Vận dụng. Xem trước nội dung " Bài 4: Sinh trưởng và phát triển của cây rừng "
Lời chào
- Cảm ơn
Ảnh