BÀI 5: NGHỆ THUẬT TRUYỀN THỐNG. ĐỌC MỞ RỘNG: XÃ TRƯỞNG - MẸ ĐỐP
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 5: NGHỆ THUẬT TRUYỀN THỐNG
XÃ TRƯỞNG - MẸ ĐỐP
ĐỌC MỞ RỘNG:
Khởi động
- Khởi động (- Khởi động)
Bài tập ô chữ
Tên một loại hình nhân vật trong chèo - HÀI HƯỚC
Người có nhiệm vụ gõ mõ và thông báo theo chỉ thị của các chức sắc trong các làng xã cổ Việt Nam. - Thằng Mõ
Lời nhân vật nói với khán giả được gọi là gì? - Bàng Thoại
Điền từ còn thiếu vào câu:"Quan thấy...như kiến thấy mỡ" - Kiện
Tên tôn giáo có sức ảnh hưởng lớn trong chèo cổ - Nho Giáo
Tên gọi những nhân vật trung trinh tiết liệt trong chèo - Đào Thương
Điền từ còn thiếu:"Con ơi nhớ lấy câu này/Cướp đêm là giặc, ...là quan" - Cướp Ngày
Lời hát trong chèo thường được hát theo thể loại âm nhạc nào? - Dân Ca
Hình thành kiến thức
I. Đọc văn bản và tìm hiểu chung
I. Đọc văn bản và tìm hiểu chung
1. Đọc (SGK Tr 128 -129)
Ảnh
Xã trưởng - Mẹ đốp (Trích Quan Âm Thị Kính)
2. Tìm hiểu chung
2. Tìm hiểu chung
Đoạn trích được trích từ vở chèo Quan Âm Thị Kính, nội dung xoay quanh cuộc trao đổi giữa xã trưởng (người quản lí xã) với mẹ Đốp (vợ của người mõ làng) về việc đi rao mõ, thông báo cho cả làng biết tin Thị Mầu mang thai khi chưa có chồng.
a. Xuất xứ
Ảnh
b. Thể loại và bố cục
b. Thể loại và bố cục
Hình vẽ
+ Thể loại: chèo + Bố cục: 2 phần
Phần 1 (Từ đầu ... xã ngồi): Thái độ xã trưởng. Phần 2 (Còn lại): Thái độ của mẹ Đốp.
Ảnh
II. Khám phá văn bản
Ảnh
Câu 1: Hoàn thiện PHT số 1: Liệt kê theo bảng sau những từ ngữ, hình ảnh trong lời thoại của hai nhân vật khi họ nói về công việc thường ngày của mình và của người còn lại. Từ đó hãy nhận xét về thái độ và quan điểm của hai nhân vật.
II. Khám phá văn bản
Nhiệm vụ 1:
Ảnh
???
+ Phiếu học tập số 1 (- Nhiệm vụ 1)
Ảnh
Ảnh
+ Từ ngữ, hình ảnh trong lời thoại của hai nhân vật khi nói về công việc thường ngày
Ảnh
- Từ ngữ, hình ảnh trong lời thoại của hai nhân vật khi nói về công việc thường ngày
Nói về xã trưởng
Nói về mẹ Đốp và chồng
Xã trưởng
"Tại dân vi tổng lí Quốc pháp hữu công cầu Ơn dân xã thuận bầu Tôi đứng đầu hàng xã"
- "Đi rao mõ. - Làm cái thứ mõ thì bằng với sắc cái gì ?"
Mẹ Đốp
- "Các cụ chửa được ngồi" - "Thầy sai con đi rao mõ".
- "Mộc đạc ... dóng dả” - "Bất phận danh ... dân tòng" - "Muôn việc ... thảnh thơi ngồi" - " Mõ tôi .... cả xã"
+ Nhận xét
- Nhận xét:
Ảnh
Xã trưởng: Tự mã khi mnh được chọn làm lí trưởng, cho mình đứng trên tất cả mọi người. Mẹ Đốp: đả kích, chọc tức xã trưởng.
+ Nói về xã trưởng:
Xã trưởng: tỏ thái độ khinh bỉ, coi thường những ngưười có địa vị thấp kém hơn mình.
+ Nói về mẹ Đốp và chồng:
Mẹ Đốp: trân trọng công việc mình đang làm vì mẹ Đốp cũng được dân bầu.
- Nhiệm vụ 2
Ảnh
Câu 2: Yếu tố hài hước được tạo nên từ những thủ pháp nào? Thử hình dung khi diễn viên chèo nhập vai mẹ Đốp, họ sẽ sử dụng cử chỉ, hành động như thế nào?
Nhiệm vụ 2:
Ảnh
???
+ Thủ pháp nghệ thuật
- Thủ pháp nghệ thuật:
Ảnh
Chơi chữ: " Thằng bố Đốp đâu? - Đứa nào đốp chát gì ngoài đấy". Tình huống gây hiểu lầm:
+ Chẳng giấu gì mẹ đình đám là tôi + Một mình tôi cả xã ngóng trông Điều phải trái tôi nay trước bảo + Tôi chưa ra làng chưa được ngồi
Thủ pháp pha trò:"Con còn hiếm lắm. Mới được có mười cháu thôi ạ"; "Hay là nhà cháu đi trước đánh mõ, thầy đi sau rao hộ nhà cháu".
+ Cử chỉ, hành động khi diễn viên nhập vai mẹ Đốp
- Cử chỉ, hành động khi diễn viên nhập vai mẹ Đốp:
Ảnh
Hình vẽ
Khi diễn viên chèo nhập vai mẹ Đốp, học sẽ sử dụng những cử chỉ, hành động nhanh nhẹn, hoạt bát, giọng điệu vang to.
- Nhiệm vụ 3
Ảnh
Câu 3: Mẹ Đốp thuộc kiểu nhân vật nào trong các kiểu nhân vật chính yếu của chèo cổ? Theo bạn, sự xuất hiện của mẹ Đốp nói riêng và kiểu nhân vật này nói chung trong kịch bản chèo có tác dụng như thế nào đối với việc truyền tải tư tưởng, triết lí dân gian.
Nhiệm vụ 3:
Ảnh
???
+ Nhân vật mẹ Đốp
Ảnh
Mẹ Đốp thuộc kiểu hề - nhân vật hài hước, gây cười -> Đại dện cho tầng lớp nhân dân (bị trị) luôn luôn tìm cách đả kích, châm chọc, chửi khéo giai cấp thống trị là Xã Trưởng, gây tiếng cười hóm hỉnh, sâu cay, chua chát, sảng khoái, hề hả qua những việc làm ngu dốt, vô nhân đạo của chúng diễn ra hàng ngày.
- Nhân vật mẹ Đốp:
+ Sự xuất hiện của mẹ Đốp
- Sự xuất hiện của mẹ Đốp:
Ảnh
Hình vẽ
Sự xuất hiện của mẹ Đốp nói riêng và kiểu nhân vật này nói chung trong kịch bản chèo có tác dụng hình tượng hoá các quan điểm, triết lí dân gian giúp việc truyền tải dễ dàng hơn, dễ hiểu hơn.
III. Tổng kết
III. Tổng kết
Ảnh
Theo em, nội dung của văn bản là gì? Nghệ thuật đặc dắc được thể hiện qua văn bản?
Câu hỏi học tập:
Ảnh
???
1. Nội dung
1. Nội dung
Ảnh
Hình vẽ
Sự phê phán đối với những tầng lớp chức dịch như xã trưởng nhưng lại có tính trêu ghẹo, đùa cợt người khác, ham sắc và khinh người. Thể hiện xã hội cổ hủ, lạc hậu xưa với những giáo điều, quy định khắt khe qua hình phạt gõ mõ đối với Thị Mầu.
2. Nghệ thuật
2. Nghệ thuật
Ảnh
Hình vẽ
Giọng điệu hài hước, châm biếm, mỉa mai. Thể hiện đặc trưng của sân khấu chèo ở hình tượng nhân vật, ngôn từ, giọng điệu, lời thoại.
Vận dụng
- Vận dụng
- Vận dụng:
Ảnh
Ảnh
Vẽ một bức tranh hoặc dựng một hoạt cảnh lấy cảm hứng từ vở chèo Quan Âm Thị Kính?
V. Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
Hoàn thành bài tập Khái quát nội dung bài học bằng sơ đồ tư duy. Chuẩn bị bài: "Đọc mở rộng: Huyện Trìa, Đề Hầu, Sư Nghêu mắc lỡm Thị Hến".
Dặn dò
- Cảm ơn
Ảnh