BÀI 6: NÂNG NIU KỈ NIỆM. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 6: NÂNG NIU KỈ NIỆM
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
Khỏi động
- Khởi động
Ảnh
- Khởi động:
Những tia nắng nhảy nhót trên cửa sổ, Lan mở cửa ra.
Lí thuyết
- Câu hỏi học tập
Ảnh
Ảnh
Dựa vào kiến thức đã học, suy nghĩ và trả lời câu hỏi: Thế nào là lỗi sắp xếp sai thư tự từ trong câu?
???
Câu hỏi học tập:
- Lỗi trật tự từ trong câu
- Lỗi trật tự từ trong câu:
Ảnh
Hình vẽ
Là một lỗi phổ biến thường gặp trong đời sống. Việc sắp xếp sai thứ tự từ trong câu sẽ dẫn đến việc hiểu sai ý nghĩa câu.
Luyện tập
- Câu 1
Ảnh
Câu 1: Chỉ ra và sửa lại lỗi về trật tự từ trong các câu sau: a. Giải vô địch bóng đá Đông Nam Á (AFF Cup) chỉ có duy nhất ở Việt Nam trên kênh VTC. b. Tên trộm khai nhận đã thực hiện nhiều vụ trộm ở trụ sở công an. c. Họ úp cái nón lên mặt, nằm xuống ngủ một giấc cho đến chiều. (Dẫn theo Nguyễn Đức Dân). d. Anh ấy đóng cửa lại, từ tốn nói lời chào tôi rồi đi vào nhà. đ. Đây là bộ phim về ngày tận thế nổi tiếng của Mỹ. e. Trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp kiên cường, nhân dân ta đã thể hiện một sức sống mãnh liệt.
+ Hướng dẫn (Câu 1)
Ảnh
Câu
Giải thích lỗi về trật tự từ
Cách sửa
a
Cụm từ "ở Việt Nam" bị hiểu nhầm là phần bổ sung ý nghĩa cho " chỉ có".
Ở Việt Nam, giải vô địch bóng đá Đông Nam Á (AFF Cup) chỉ có trên kênh VTC.
b
Cụm từ" ở trụ sở công an" có thể bị hiểu nhầm là thành phần bổ sung ý nghĩa cho " thực hiện nhiều vụ trộm".
Ở trụ sở công an, tên trộm khai nhận đã thực hiện nhiều vụ trộm.
c
Sắp xếp các hành động không theo một trật tự hợp lí khiến câu sai logic
Họ nằm xuống, úp cái nón lên mặt, ngủ một giấc cho đến chiều.
+ tiếp ( + Hướng dẫn)
Ảnh
Câu
Giải thích lỗi về trật tự từ
Cách sửa
d
Sắp xếp các hành động không theo một trật tự hợp lí khiến cho câu sai logic.
Anh ấy từ tốn nói lời chào tôi, đóng cửa lại rồi đi vào nhà.
Các từ " nổi tiếng" , "của Mỹ" bị hiểu nhầm là phần bổ sung ý nghĩa cho " ngày tận thế".
Đây là bộ phim nổi tiếng của Mỹ về ngày tận thế .
e
" Kiên cường" có thể bị hiểu nhằm là bổ sung ý nghĩa cho " thực dân Pháp"
Trong cuộc đấu tranh kiên cường chống thực dân Pháp, nhân dân ta đã thể hiện một sức sống mãnh liệt.
đ
- Câu 2
Ảnh
Câu 2: Bạn hãy tìm 2 câu sai về trật tự từ trên một tờ báo và chữa lại cho đúng.
Ảnh
???
+ Gợi ý trả lời
- Gợi ý trả lời:
Hình vẽ
Gà vịt lén lút bán tràn làn.
Ảnh
=> Lén lút bán gà vịt khắp nơi.
Yên Bái: giao lưu sư phạm các trường cụm Trung Bắc.
=> Yên Bái: các trường cụm Trung Bắc giao lưu sư phạm.
- Câu 3
Câu 3: Đọc các câu sau:
a1. Chàng lẳng lặng ngồi dậy, tì trên cửa sổ, cúi mình nhìn ra phía ao. (Thạch Lam) a2. Chàng cúi mình nhìn ra phía ao, lẳng lặng ngồi dậy, tì trên cửa sổ. b1. Thanh lách cách cửa gỗ để khép, nhẹ nhàng bước vào. (Thạch Lam) b2. Thanh nhẹ nhàng bước vào, lách cách cửa gỗ để khép. c1. Gạch mát và phủ rêu khiến Thanh nhớ lại hai bàn chân xinh xắn của Nga, ngày nào, đi trên đó. (Thạch Lam) c2. Gạch mát và phủ rêu khiến Thanh nhớ lại hai bàn chân của Nga xinh xắn, ngày nào, đi trên đó.
Câu a2, b2, c2 đã thay đổi trật tự từ so với câu a1, b1, c1. Việc thay đổi như vậy có phù hợp không? Vì sao?
+ Gợi ý trả lời
- Gợi ý trả lời:
Trong câu a2: việc sắp xếp trật tự các hành động không hợp lí. Không thể xếp " cúi mình nhìn ra phía ao" trước "lẳng lặng ngồi dậy" khiến câu sai logic.
=> Sự thay đổi trật tự như câu a2 là không chấp nhận được.
Ảnh
a1. Chàng lẳng lặng ngồi dậy, tì trên cửa sổ, cúi mình nhìn ra phía ao. (Thạch Lam).
Ảnh
a2. Chàng cúi mình nhìn ra phía ao, lẳng lặng ngồi dậy, tì trên cửa sổ.
+ tiếp (- Gợi ý trả lời)
Trong câu b2: việc sắp các hành động không theo một trật tự hợp lí và khiến câu sai logic.
=> Việc thay đổi trật tự như ở câu b2 là không thể chấp nhận được.
Ảnh
b1. Thanh lách cách cửa gỗ để khép, nhẹ nhàng bước vào. (Thạch Lam)
Ảnh
b2. Thanh nhẹ nhàng bước vào, lách cách cửa gỗ để khép.
+ tiếp (- Gợi ý trả lời)
"Xinh xắn" trong câu c1: dùng để bổ sung ý nghĩa cho " hai bàn chân". Câu c2: từ ngữ này được sắp xếp để bổ sung ý nghĩa cho Nga.
=> Sắp xếp trật tự trong câu c1 mới là phù hợp với nội dung miêu tả. Cách thay đổi trật tự trong câu c2 là không thế chấp nhận được.
Ảnh
c1. Gạch mát và phủ rêu khiến Thanh nhớ lại hai bàn chân xinh xắn của Nga, ngày nào, đi trên đó. (Thạch Lam)
Ảnh
c2. Gạch mát và phủ rêu khiến Thanh nhớ lại hai bàn chân của Nga xinh xắn, ngày nào, đi trên đó.
- Câu 4
Câu 4: Nhận xét về việc sắp xếp trật tự các vế trong câu sau:
Ảnh
Thanh bước lên thềm, đặt va li trên chiếc trường kỉ, rồi ngó đầu nhìn vào trong nhà: bóng tối dịu và man mát loáng qua những màu sắc rực rỡ chàng đem ở ngoài trời vào; Thanh chưa nhìn rõ thấy gì cả; một lát, quen bóng tối, chàng mới nhận thấy cảnh tượng gian nhà cũ không có gì thay đổi, cũng y nguyên như ngày chàng đi xưa.(Thạch Lam)
+ Gợi ý trả lời
- Gợi ý trả lời:
Ảnh
Hình vẽ
Câu văn có thể chia thành 3 vế được ngăn cách với nhau bằng dấu chấm phẩy, sắp xếp các hành động của nhân vật Thanh theo một trình tự hợp lí -> chúng ta không thể thay đổi trật tự giữa các vế trong câu.
- Câu 5
Ảnh
Câu 5: Phân tích nét độc đáo của các từ ngữ được sử dụng trong câu thơ:
"Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm" (Quang Dũng)
+ Gợi ý trả lời
- Gợi ý trả lời:
Điệp từ "dốc" được đặt ở đầu 2 vế gọi những con đường dốc nối tiếp nhau. Từ ngữ giàu chất tạo hình: khúc khuỷ, thăm thẳm -> diễn tả sự hiểm trở và độ cao ngất trời của núi rừng Tây Bắc. Từ láy " thăm thẳm" vốn được dùng chỉ độ sâu hay xa đến mức hút tầm mắt nhìn không thấy đâu là cùng, là tận.
=> Từ "thăm thẳm" kết hợp với từ dốc: gợi cảm giác dốc lên hoặc xuống sâu hun hút không thể nhìn thấy đỉnh hay đáy địa hình dốc dựng đứng.
Ảnh
- Câu 6
Ảnh
Câu 6: Đọc đoạn thơ thứ ba của bài thơ Tây Tiến và thực hiện các yêu cầu:
a. Chỉ ra hiệu quả của việc sử dụng các từ Hán Việt trong đoạn thơ. b. Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong cụm từ về đất và phân tích hiệu quả của biện pháp đó.
+ Gợi ý trả lời ( + Gợi ý trả lời)
Ảnh
Oai hùng
a. Hiệu quả của viêc sử dụng các từ Hán Việt:
Biên giới
Viễn xứ
Độc hành
Biên cương
Chiến trường
+ Những từ Hán Việt được sử dụng trong đoạn thơ:
+ tiếp (a. Hiệu quả của viêc sử dụng các từ Hán Việt:)
Ảnh
Hình vẽ
+ Tác dụng của những từ Hán Việt trên:
Việc sử dụng những từ Hán Việt đó với sắc thái trang trọng, thiêng liêng đã làm giảm đi phần nào ấn tượng hãi hùng về cái chết và thể hiện thái độ thành kính, trân trọng những người đã khuất. Chính sắc thái cổ kính của những từ Hán Việt khiến cho hình ảnh những nấm mồ nằm lại nơi rừng sâu lạnh lẽo hoang vắn mang không khí tôn nghiêm, vĩnh hằng.
+ tiếp (- Gợi ý trả lời)
b. Tác dụng biện pháp tu từ trong cụm từ " về đất"
+ Biện pháp tu từ được sử dụng:
Ảnh
Ý nghĩa cụm từ " về đất": sự hi sinh, trở về đất mẹ của những người lính Tây Tiến.
Xác định ý nghĩa của cụm từ: dựa vào ngữ cảnh, những từ ngữ xuất hiện trước và sau cụm từ (" mồ viễn xứ, " chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh", "áo bào thay chiếu", ....)
=> Sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh.
+ tiếp (- Gợi ý trả lời)
+ Tác dụng của biện pháp tu từ:
Ảnh
Giảm đi nỗi đau đớn, xót xa khi nói về sự hi sinh của những người lính Tây Tiến. Vĩnh viễn hoá sự hi sinh cao đẹp của những người lính Tây Tiến: chết không phải là hết mà là sự trở lại về với đất mẹ thân yêu, thầm lặng thanh thản như 1 chiến sĩ hoàn thành nhiệm vụ.
Từ đọc đến viết
- Nhiệm vụ
Ảnh
- Nhiệm vụ:
Viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) kể về một kỉ niệm có ý nghĩa sâu sắc đối với bạn.
V. Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
Hoàn thành bài tập Khái quát nội dung bài học bằng sơ đồ tư duy. Chuẩn bị bài: "Đọc mở rộng: Nắng mới".
Dặn dò
- Cảm ơn
Ảnh