Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 107 MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Hoài Thanh) I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
I. Tìm hiểu chung 1) T¸c gi¶ (1909 -1982): * Đóng góp: Đem đến cho văn học một phong cách phê bình riêng đặc sắc: Sự uyên bác về tri thức Sự tinh tế trong cảm thụ Ngòi bút phê bìn giàu chất thơ - Hoài Thanh(1909-1982) xuất thân trong gia đình nhà nho nghèo, sớm tham gia phong trào yêu nước. Viết văn từ những năm mới ngoài 20 tuổi. Hoạt động chủ yếu trong ngành văn hoá nghệ thuật: là nhà văn học xuất sắc nhất của văn học Việt Nam hiện đại. - Tác phẩm nổi tiếng nhất là “Thi nhân Việt Nam”. Ông được tặng giải thưởng HCM. 2. Tác phẩm:
2. §o¹n trÝch: a. Xuất xứ đoạn trích THI NH¢n VIÖT NAM PhÇn II: 169 bµi th¬ cña 46 nhµ th¬ ( 1932 - 1941) PhÇn III: “Nhá to” – Lêi t¸c gi¶ Nguån gèc vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña Th¬ míi Sù ph©n ho¸ cña Th¬ míi §Þnh nghÜa vÒ Th¬ míi. Ph©n biÖt Th¬ míi vµ th¬ cò PhÇn I: - Cung chiªu anh hån T¶n §µ - Mét thêi ®¹i trong thi ca b. Nội dung và bố cục:
b. Nội dung và bố cục II. Đọc - hiểu văn bản
1. Nguyên tắc để xác định tinh thần thơ mới:
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Nguyên tắc để xác định tinh thần thơ mới * Phương pháp luận của Hoài Thanh: - Bắt đầu: Trích dẫn thơ Ng­êi giai nh©n: bÕn ®îi d­íi c©y giµ T×nh du kh¸ch: thuyÒn qua kh«ng buéc chÆt ¤ hay! C¶nh còng ­a ng­êi nhØ! Ai thÊy ai mµ ch¼ng ngÈn ng¬! H×nh ¶nh ­íc lÖ cæ ®iÓn Giäng ®iÖu trÎ trung, hiÖn ®¹i Luận cứ, nguyên tắc xác định:
* Tiếp theo: Đưa ra luận cứ Nhà thơ nào cũng có thể có những câu thơ hay nhưng không tiêu biểu Thời đại nào cũng có thể có những bài thơ dở C¶ hai lo¹i th¬ ®ã ®Òu kh«ng thÓ ®¹i diÖn cho thêi ®¹i => Khó phân biệt một cách rõ ràng * Cuối cùng: Đưa ra nguyên tắc xác định Chỉ căn cứ vào bài hay, không căn cứ vào cái dở Chỉ căn cứ vào đại thể, không căn cứ vào cục bộ Nhận xét về phương pháp lập luận của Hoài Thanh:
- Em có nhận xét gì về phương pháp lập luận của Hoài Thanh? - Lập luận theo lối quy nạp Dẫn chứng tiêu biểu Luận cứ xác đáng Luận điểm rõ ràng - Giản dị, sinh động - Biện chứng, khách quan 2. Tinh thần thơ mới là sự khẳng định cái tôi:
2. Tinh thần thơ mới là sự khẳng định cái tôi So sánh giữa thơ cũ và thơ mới Điểm giống Điểm khác Thơ cũ Thơ mới Ta Tôi Cái chung, ý thức cộng đồng Cái riêng, ý thức cá nhân Vừa hàm súc, vừa ấn tượng; vừa lạ lại vừa hay Cách trình bày vấn đề:
- Tác giả đã nhìn vào lịch sử, văn học và xã hội mà chỉ ra đặc điểm này Ví dụ Về đại thể: Xã hội Việt Nam xưa không có cái tôi Thảng hoặc có những bậc kỳ tài ghi dấu ấn riêng của mình. Nhưng đó không phải cái tôi với ý nghĩa tuyệt đối của nó Hệ thống ngôn ngữ giàu tính biểu cảm, chứa đựng một cái nhìn chưa từng có về những bậc kì tài của thơ cũ => Cách trình bày vấn đề chặt chẽ, sắc sảo Biểu hiện:
* Biểu hiện “Ngày thứ nhất”: “Ngày một ngày hai”: Khó chịu, ác cảm Thương cảm Phương pháp lập luận:
* Phương pháp lập luận, so sánh thơ Xuân Diệu và thơ Nguyễn Công Trứ: Ngày ba bữa vỗ bụng rau bình bịch, ăn chẳng cầu no Đêm năm canh an giấc ngáy kho kho, đời thái bình cửa thường bỏ ngỏ Nỗi đời cay cực đang giơ vuốt Cơm áo không đùa với khách thơ Cười trước cảnh nghèo Khóc than trước cảnh nghèo => Thơ mới yếu đuối, khổ sở, thảm hại Bi kịch của cái tôi:
*) Bi kịch của cái tôi: “…Đời chúng ta nằm trong vòng chữ tôi. Mất bề rộng ta đi tìm bề sâu. Nhưng càng đi sâu càng lạnh. Ta thoát lên tiên cùng Thế Lữ, ta phiêu lưu trong trường tình cùng Lưu Trọng Lư, ta điên cuồng với Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, ta đắm say cùng Xuân Diệu. Nhưng động tiên đã khép, tình yêu không bền, điên cuồng rồi tỉnh, say đắm vẫn bơ vơ. Ta ngơ ngẩn buồn, trở về hồn ta cùng Huy Cận…” Nội dung thể hiện trong đoạn văn trên là gì? Cái tôi cô đơn, bế tắc, nhỏ bé, tội nghiệp:
“Mất bề rộng” : không nghiêng về đoàn thể cộng đồng như thơ cũ “Tìm bề sâu”: đi sâu vào ý thức cái tôi, ý thức cá nhân Lạnh => Sự cô đơn. Con đường tìm lối thoát của các nhà thơ mới:
* Con đường tìm lối thoát của các nhà thơ mới Đây là một trong những đoạn văn hay nhất của bài tiểu luận. Diễn đạt tinh tế tài hoa. Đây cũng chính là tấm lòng của người viết 3. Giải pháp cho bi kịch:
3. Giải pháp cho bi kịch - Con đường giải thoát thoát - Các nhà thơ mới đã tìm con đường giải thoát bi kịch ấy như thế nào ? Họ gửi vào tình yêu tiếng Việt Họ dồn tình yêu đấ nước thiết tha trong tình yêu tiếng mẹ đẻ thân thương và thiêng liêng Họ hiểu lời ông chủ báo Nam Phong “Truyện Kiều còn tiếng ta còn, nước ta còn” - Cuối cùng họ đã đạt được kết quả như thế nào ? - Kết quả Trong thất vọng nảy mầm hi vọng Tinh thần nòi giống chỉ biến thiên chứ không tiêu diệt Ví dụ:
Ví dụ: “ Nằm trong tiếng nói yêu thương Nằm trong tiếng mẹ vấn vương một thời Sơ sinh lòng mẹ đưa nôi Hồn thiêng đất nước cùng ngồi bên con Tháng ngày con mẹ lớn khôn Yêu thơ, thơ kể lại hồn ông cha Đời bao tâm sự thiết tha Nói trong tiếng nói ông cha thuở nào” (Huy Cận) 4. Những thành công về mặt nghệ thuật:
4. Những thành công về mặt nghệ thuật Nghệ thuật nghị luận tài hoa, sắc sảo Lập luận chặt chẽ, mạch lạc, dẫn chứng tiêu biểu, lí lẽ sắc bén, đảm bảo tính khoa học. Lời văn giản dị, trong sáng, giàu cảm xác Bài tập:
Bài tập về nhà 1. Sự xuất hiện của cái "Tôi" làm ta liên tưởng đến cảnh ngộ của: Một người khách không mời? Một cô dâu mới? Một kẻ ngụ cư? => Ý kiến của em? 2. Viết một văn bản có dung lượng khoảng 2 trang với tiêu đề: “Chất thơ trong văn phê bình của Hoài Thanh”