BÀI 6: MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG ĐÔNG
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
LỊCH SỬ 10
BÀI 6: MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG ĐÔNG
Ảnh
Khỏi động
Khỏi động (Khỏi động)
Ảnh
Văn minh Ai Cập, Trung Hoa, Ấn Độ được hình thành trên những cơ sở nào và những thành tựu của các nền văn minh này có ý nghĩa ra sao?
Ảnh
1. Văn minh Ai Cập cổ đại
1.1. Cơ sở hình thành (1. Văn minh Ai Cập cổ đại)
1.1. Cơ sở hình thành
- Đọc thông tin, tư liệu SGK kết hợp quan sát sơ đồ 6.1, hình 6.2 và lược đồ 6.1.
Ảnh
- Lược đồ 6.1
Ảnh
Lược đồ 6.1. Ai Cập cổ đại
- Hình 6.2
Ảnh
- Câu hỏi
Ảnh
Hình vẽ
- Câu hỏi:
Ảnh
Giải thích những cơ sở hình thành nền văn minh Ai Cập. Lí giải vì sao Hê-rô-đốt cho rằng: " Ai Cập là tặng phẩm của sông Nin".
- Kết luận
- Kết luận
Điều kiện tự nhiên: Lịch sử Ai Cập gắn liền với dòng sông Nin, Hê- rô-đốt. Kinh tế: Trên cơ sở công cụ lao động bằng đá, đồng,... kinh tế phát triển, nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo. Chính trị: Nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, đứng đầu là Pha-ra-ông. Quyền lực tối cao của vua là cơ sở quan trọng của văn minh Ai Cập cổ đại. Xã hội: Phân chia thành quý tộc, nông dân, nô lệ,.. Sự phân chia xã hội tạo ra một bộ phận chuyên sản xuất, phục vụ,... Dân cư: Gồm các bộ lạc từ Đông Bắc châu Phi và Tây Á, sống quần tụ và trở thành chủ nhân của nền văn minh Ai Cập cổ đại.
=> Văn minh Ai Cập cổ đại hình thành.
1.2. Những thành tựu cơ bản
1.2. Những thành tựu cơ bản
- Đọc thông tin, tư liệu SGK và quan sát các hình từ 6.3 đến 6.6.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình 6.3. Chữ tượng hình của cư dân Ai Cập cổ đại trên giấy Pa-pi-rút
Hình 6.4. Chữ viết số của cư d Ai Cập cổ đại
Hình 6.5. Kim tự tháp và tượng Nhân sư (Ai Cập)
Hình 6.6. Mô phỏng cảnh ướp xác ướp của cư dân Ai Cập (Tranh vẽ)
- Câu hỏi
Ảnh
Hình vẽ
- Câu hỏi:
Ảnh
Nền văn minh Ai Cập cổ đại đã đạt được những thành tựu chủ yếu nào. Hãy giới thiệu về một trong số các thành tựu đó. Trình bày ý nghĩa của những thành tựu văn minh Ai Cập cổ đại. Nêu những hiểu biết của em về kĩ thuật ướp xác của cư dân Ai Cập cổ đại.
- Kết luận
- Kết luận
Hình vẽ
Thành tựu: sáng tạo ra chữ tượng hình mô phỏng vật thật để nói lên ý nghĩa của mình. Ý nghĩa: phản ánh trình độ tư duy của con người; là phương tiện chủ yếu để lưu giữ thông tin từ đời này sang đời khác đồng thời là cơ sở để người đời sau nghiên cứu về văn hoá thời kì cổ đại.
+ Chữ viết:
Ảnh
+ tiếp (- Kết luận)
Hình vẽ
Thành tựu: Phát minh ra phép đếm lấy số 10 làm cơ sở; giỏi về hình học; tính được số Pi = 3,16,...
+ Toán học:
Ảnh
Ý nghĩa: Là biểu hiện cao của của tư duy đồng thời là cơ sở cho nền toán học sau này.
+ tiếp (- Kết luận)
Hình vẽ
Thành tựu: Cư dân Ai Cập cổ đại đã xây dựng những công trình kiến trúc, điêu khắc đồ sộ.
+ Kiến trúc và điêu khúc:
Ảnh
Ý nghĩa: phản ánh trình độ tư duy, khả năng sáng tạo của con người, mang tính thẩm mĩ cao; đồng thời biểu hiện đỉnh cao của tính chuyên chế, quan niệm tôn giáo.
+ tiếp (- Kết luận)
Hình vẽ
Để lại cho nhân loại nhiều thành tựu to lớn, rực rỡ. Là sản phẩm của trí tuệ, sự lao động sáng tạo và là những đóng góp trực tiếp của cư dân Ai Cập đối với sự phát triển của nhiều lĩnh vực trong nền văn minh thế giới.
+ Ý nghĩa:
Ảnh
2. Văn minh Trung Hoa cổ - trung đại
2.1. Cơ sở hình thành (2. Văn minh Trung Hoa cổ - trung đại)
2.1. Cơ sở hình thành
- Đọc thông tin, tư liệu SGK kết hợp quan sát sơ đồ 6.2, lược đồ 6.2 và hình 6.7 .
Ảnh
- Lược đồ 6.2 (- Lược đồ 6.2. Trung Hoa cổ đại)
Ảnh
- Hình 6.7
Ảnh
- Câu hỏi
Ảnh
Hình vẽ
- Câu hỏi:
Ảnh
Hãy giải thích những cơ sở hình thành nền văn minh Trung Hoa thời kì cổ - trung đại.
- Kết luận
- Kết luận
Điều kiện tự nhiên: Lưu vực Hoàng Hà và Trường Giang có điều kiện tự nhiên thuận lợi: đồng bằng rộng lớn, đất đai màu mỡ, khí hậu ôn hoà,... Kinh tế: Nghề trồng lúa ngày càng phát triển và trở thành ngành kinh tế chính. Thủ công nghiệp, thương nghiệp cũng phát triển mạnh.
=> Văn minh Trung Hoa hình thành.
Chính trị: Từ thời cổ đại đến thời trung đại, Trung Hoa đều theo chế độ quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền. Hoàng đế có quyền lực tối cao. Xã hội: Quý tộc và nông dân công xã thời cổ đại, địa chủ phong kiến và nông dân là lực lượng xã hội chính. Dân cư: Người Hoa Hạ ở lưu vực Hoàng Hà là tiền thân cua Hán tộc sau này. Ngoài ra còn có người Mãn, Mông,...
2.2. Những thành tựu
2.2. Những thành tựu cơ bản
- Đọc thông tin, tư liệu SGK và quan sát các hình từ 6.8 đến 6.13.
Ảnh
Ảnh
- Hình 6.10, hình 6.11, hình 6.12, hình 6.13
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Câu hỏi
Ảnh
Hình vẽ
- Câu hỏi:
Ảnh
Trình bày những thành tựu chủ yếu của văn minh Trung Hoa cổ - trung đại. Những thành tựu đó có ý nghĩa như thế nào?
- Kết luận
- Kết luận
Hình vẽ
Sáng tạo ra chữ viết từ thời nhà Thương, trải qua nhiều loại hình khác như Giáp cốt văn, Kim văn,... Chữ viết của cư dân Trung Hoa có ảnh hưởng đến chữ viết của nhiều nước lân cận như: Nhật Bản, Việt Nam,...
+ Chữ viết:
Ảnh
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Hình vẽ
Nho giáo từng bước trở thành công cụ phục vụ cho nhà nước, là hệ tư tưởng của chế độ quân chủ ở Trung Hoa, đồng thời có ảnh hưởng lớn tới nhiều nước như Nhật Bản, Triều Tiên, Việt Nam,... Đạo giáo chính thức ra đời vào cuối thế kỉ thứ II, là một trong những tôn giáo lớn của Trung Hoa. Phật giáo ở Trung Hoa cũng rất phát triển, nhiều ngôi chùa lớn được xây dựng.
+ Tư tưởng và tôn giáo:
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Hình vẽ
+ Sử học: Được khởi đầu từ thời Tây Hán và đạt được nhiều thành tựu to lớn. + Văn học: Đa dạng, nhiều thể loại như Kinh thi, thơ Đường,... Văn học Trung Hoa thể hiện trình độ phát triển về tư duy và có ảnh hưởng lớn tới khu vực châu Á. + Kiến trúc - điêu khắc: có nhiều công trình kiến trúc, điêu khắc đặc sắc, tiêu biểu như Vạn Lí Trường Thành, Tử Cấm Thành, tượng Phật chùa Lạc Sơn,...
+ tiếp (- Kết luận)
Hình vẽ
+ Toán học: Nêu được các phương pháp tính diện tích và khối lượng khác nhau,... + Kĩ thuật: Có 4 phát minh quan trọng là kĩ thuật in, kĩ thuật làm giấy, thuốc súng và la bàn. + Ngoài ra văn minh Trung Hoa cũng đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực khác như Y học, Lịch pháp học,...
Ảnh
+ tiếp (- Kết luận)
Hình vẽ
Để lại cho nhân loại nhiều thành tựu to lớn, rực rỡ. Là sản phẩm của trí tuệ, sự lao động sáng tạo và có những đóng góp to lớn đối với sự phát triển của nền văn minh thế giới. Lan truyền và ảnh hưởng mạnh mẽ đến các quốc gia như Việt Nam, Nhật Bản,...
+ Ý nghĩa:
Ảnh
3. Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại
3.1. Cơ sở hình thành (3. Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại)
3.1. Cơ sở hình thành
- Đọc thông tin, tư liệu SGK kết hợp quan sát sơ đồ 6.3, lược đồ 6.3 và hình 6.14.
Ảnh
- Lược đồ 6.3 (- Lược đồ 6.3. Ấn Độ cổ đại)
Ảnh
- Hình 6.14
Ảnh
- Câu hỏi
Ảnh
Hình vẽ
- Câu hỏi:
Ảnh
Hãy giải thích những cơ sở hình thành nền văn minh Ấn Độ thời kì cổ - trung đại.
- Kết luận
- Kết luận
Điều kiện tự nhiên: Sông Ấn và sông Hằng bồi đắp thành hai đồng bằng màu mỡ -> Cái nôi của văn minh Ấn Độ. Kinh tế: Kinh tế nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp đã dần xuất hiện và từng bước phát triển. Chính trị: Mô hình nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, đứng đầu là vua, có quyền lực vô hạn. Xã hội: Chế ộ đảng cấp Vác-na với bốn đẳng cấp chính là Bra-ma, Ksa-tri-a, Vai-si-a, Su-dra. Dân cư: Đa dạng về tộc người trong đó chủ yếu là người Đra-vi-đa ở miền Nam và người A-ri-a ở miền Bắc.
=> Văn minh Ấn Độ hình thành.
3.2. Những thành tựu cơ bản
3.2. Những thành tựu cơ bản
- Đọc thông tin SGK và quan sát các hình từ 6.15 đến 6.17.
Ảnh
- Hình 6.16
Ảnh
- Hình 6.17
Ảnh
- Câu hỏi
Ảnh
Hình vẽ
- Câu hỏi:
Ảnh
Cư dân Ấn Độ cổ- trung đại đã đạt được nhưng thành tựu văn minh nào. Những thành tựu văn minh đó có ý nghĩa như thế nào?
- Kết luận
- Kết luận
Hình vẽ
Sớm sáng tạo ra chữ viết, điển hình là các loại: chữ Bra - mi, chữ San-krit (Phạn),... Chữ viết Ấn độ phản ánh tư duy cao của người Ấn Độ và có ảnh hưởng đến chữ viết nhiều quốc gia như: Thái Lan, Lào,...
+ Chữ viết:
Ảnh
+ tiếp
Ảnh
Hình vẽ
Ra đời nhiều tôn giáo lớn như Hin-đu, Phật giáo,... Các tôn giáo có ảnh hưởng mạnh mẽ ra bên ngoài, đặc biệt là Trung Hoa và khu vực Đông Nam Á.
+ Văn học: Đạt được nhiều thành tựu to lớn tiêu biểu như kinh Vê-đa, sử thi,... + Tôn giáo:
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Hình vẽ
+ Kiến trúc và điêu khắc: Phổ biến với các công trình đền, chùa, tháp, tượng Phật,... tiêu biểu là chùa hang A-gian-ta; Đại bảo tháp San-chi,... + Toán học: Sáng tạo ra hệ thống chữ số tự nhiên, giúp việc tính toán trở nên đơn giản, ngắn gọn. +Ngoài ra, còn đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực Y học, Thiên văn học, Triết học,...
Luyện tập và vận dụng
1. Luyện tập
Hình vẽ
1. Luyện tập
Câu 1: Lập bảng về thành tựu tiêu biểu của các nền văn minh Ai Cập cổ đại, Trung Hoa và Ấn Độ cổ - trung đại theo mẫu sau:
Ảnh
2. Vận dụng
Ảnh
Hình vẽ
2. Vận dụng
Câu 2: Trong vai một hướng dẫn viên du lịch, hãy giới thiệu với bạn học một công trình kiến trúc tiêu biểu của nền văn minh Ai Cập cổ đại hoặc văn minh Trung Hoa, Ấn Độ cổ - trung đại.
+ tiếp (2. Vận dụng)
Ảnh
Hình vẽ
Câu 3: Sưu tầm tư liệu và giới thiệu về một công trình kiến trúc ở Việt Nam chịu ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ cổ - trung đại.
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: "Bài 7: Một số nền văn minh phương Tây".
- Cảm ơn
Ảnh