Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 8. MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA VÀ CHIẾN TRANH GIẢI PHÓNG TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM (TỪ THẾ KỈ III TCN ĐẾN CUỐI THẾ KỈ XIX)
Mở bài
Yêu cầu
Học xong bài này, em sẽ: * Trình bày được nội dung chính của các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong thời kỳ Bắc thuộc, nêu được ý nghĩa của một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu. * Nêu được bối cảnh lịch sử, trình bày được diễn biến chính và nêu được ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. * Biết cách sưu tầm và sử dụng tư liệu lịch sử về phong trào Tây Sơn, trình bày được bối cảnh lịch sử, những diễn biến chính và nêu được ý nghĩa của phong trào Tây Sơn.
Yêu cầu
* Rút ra được những bài học lịch sử chính của các cuộc khởi nghĩa và chiến tranh giải phóng trong lịch sử Việt Nam. * Nêu được giá trị của các bài học lịch sử đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. * Tự hào về truyền thống đấu tranh bất khuất của dân tộc Việt Nam trong lịch sử sẵn sàng tham gia đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong thời kỳ Bắc thuộc
Khởi nghĩa Hai Bà Trưng (40- 43)
Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ năm 40, khi bị nhà Đông Hán đặt ách thống trị nặng nề nên vùng Giao Chỉ. Chồng của bà là Tô Định đang làm thái thú. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng là cuộc đấu tranh vũ trang lớn đầu tiên. Cuộc khởi nghĩa thể hiện sức mạnh và ý chí quật cường của phụ nứ Việt Nam.
Hình 1. Đền thờ Hai Bà Trưng ở Mê Linh Hà Nội
Ảnh
Diễn biến
Hình 2. Sơ đồ Khởi nghĩa Hai Bà Trưng
Ảnh
Khởi nghĩa Bà Triệu 248
Năm 248, bị nhà Ngô cai trị, Triệu Quốc Đạt, em gái Triệu Thị Trinh (Bà Triệu), nổi dậy khởi nghĩa ở Cửu Chân (Thanh Hóa). Khi em trai Triệu Quốc Đạt qua đời, Bà Triệu được tôn làm chủ tướng cuộc khởi nghĩa, tiếp tục lan rộng và thể hiện được tinh thần kiên cường bất khuất của người Việt Nam, cũng như khẳng định sức mạnh và ý chí của phụ nữ Việt Nam.
Hình 3. Đền thờ Bà Triệu Hậu Lộc (Thanh Hóa)
Ảnh
Khởi nghĩa Lý Bí
Từ đầu thế kỷ 6, nhà Lương siết chặt ách cai trị ở Giao Châu, chính sách thuế khóa nặng nề => Cuộc khởi nghĩa Lý Bí bùng nổ và thắng lợi. Nhà nước Vạn Xuân ra đời, khẳng định ý chí và sức mạnh của người Việt trong cuộc đấu tranh <=> Khả năng thắng lợi trong công cuộc khởi nghĩa giành lại độc lập tự chủ. Cuộc khởi nghĩa để lại Bài học lớn về chính trị và quân sự.
Khởi nghĩa Lý Bí - Sơ đồ
Hình 4. Sơ đồ cuộc khởi nghĩa Lý Bí
Ảnh
Khởi nghĩa Phùng Hưng
Trong khoảng năm 766- 780, với ách cai trị của nhà Đường ,Phùng Hưng cùng em trai tập hợp dân chúng khởi nghĩa, bao vây đánh chiếm thành Tống Bình.Tùy thất bại nhưng cuộc khổi nghĩa này đã cổ vũ tinh thần, góp phần tạo cơ sở cho sự thắng lợi hoàn toàn trong cuộc đấu tranh giành độc lập tự chủ ở đầu thế kỷ XX.
Khởi nghĩa Lam Sơn 1418 -1427
Bối cảnh lịch sử
Sau khi nhà Hồ Thất bạ,i tướng nhà Minh là Trương Phụ, Mộc Thạnh đã đánh dẹp các lực lượng khởi nghĩa. Nhà Minh biến Đại Việt thành quận Giao Chỉ, thi hành chính sách cai trị hà khắc cùng với chế độ thuế khóa nặng nề. Trước bối cảnh đó Khởi nghĩa Lam Sơn bùng nổ
Diễn biến
Bảng 1. Diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn
Ảnh
Diễn biến
Hình 7. Lược đồ Khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1427)
Ảnh
Ý nghĩa lịch sử
Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi, chấm dứt 25 đô hộ của nhà Minh, khôi phục hoàn toàn nền độc lập, tự chủ của Quốc gia Đại Việt Đưa đến sự thành lập của vương triều Lê sơ, mở ra thời kỳ phát triển mới cùng nền độc lập tự chủ lâu dài của Đại Việt.
Phong trào Tây Sơn cuối thế kỷ 18
Bối cảnh
Khoảng năm 30 thế kỷ 18, xã hội Đại Việt lâm vào khủng hoảng. Ở Đàng Ngoài: Chính quyền Lê Trịnh suy thoái ; mất mùa, đói kém các cuộc khởi nghĩa nông dân bùng nổ đặc biệt dưới thời Chúa Trịnh Giang (1729 -1740). Ở Đàng Trong: Năm 1765, Nguyễn Phúc Phúc Thuận lên ngôi vì tuổi còn nhỏ =>Các quan lại, tầng lớp quý tộc ở Đàng Trong chỉ lo sống hưởng lạc xa xỉ=> Chế độ thuế khóa nặng nề, ngoại thương suy tàn, kh tế khủng hoảng mâu thuẫn sâu sắc các cuộc khởi nghĩa của dân nghèo, gười dân tộc thiểu số đã diễn ra. Điển hình là cuộc khởi nghĩa Tây Sơn của ba anh em Nguyễn Nhạc,Nguyễn Huệ,Nguyễn Lữ
Bối cảnh - Hình 8
Ảnh
Diễn biến chính
Bảng 2. Diễn biến chính của phong trào Tây Sơn
Ảnh
Ý nghĩa lịch sử
Phong trào Tây Sơn là sự hội tụ và đỉnh cao trong cuộc đấu tranh của quần chúng nhân dân ,chống áp bức bóc lột . Xóa bỏ ranh giới chia cắt đất nước, đập tan ý đồ can thiệp xâm lược Đại Việt của các thế lực ngoại bang. Bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc và chủ quyền lãnh thổ quốc gia.
Bài học lịch sử
Bài học
- Về vận động, tập lực lượng: Thể hiện tính chất dân tộc và chính nghĩa của các cuộc đấu tranh - Về xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc: Yếu tố đóng vai trò nèn tảng và then chốt để các cuộc khởi nghĩa đi đến thắng lợi. - Về nghệ thuật quân sự: Tiến hành chiến tranh nhân dân, lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống mạnh. kết hợp quân sự, ngoại giao, vận binh.
Ảnh
Câu hỏi
Nêu giá trị các bài học lịch sử của các cuộc khởi nghĩa và chiến tranh giải phóng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay
Ảnh
Bài tập về nhà
Câu hỏi
Câu 1. Lập bảng tóm tắt nội dung chính của các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong thời kỳ Bắc thuộc theo gợi ý thời gian địa điểm lãnh đạo những trận đánh lớn kết quả. Câu 2. Sưu tầm một số tư liệu lịch sử về phong trào Tây Sơn và sử dụng tư liệu đó để giới thiệu về phong trào Tây Sơn với thầy cô bạn học. Câu 3. Theo em việc sử dụng tên các nhân vật lịch sử trong khởi nghĩa Lam Sơn và phong trào Tây Sơn để đặt tên đường tên phố tên trường học thể hiện điều gì
Cảm ơn
Thank You
Ảnh