BÀI 28. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC QUÁ TRÌNH SINH LÍ TRONG CƠ THỂ VÀ MỘT SỐ NGÀNH NGHỀ LIÊN QUAN ĐẾN SINH HỌC CƠ THỂ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 28. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC QUÁ TRÌNH SINH LÍ TRONG CƠ THỂ VÀ MỘT SỐ NGÀNH NGHỀ LIÊN QUAN ĐẾN SINH HỌC CƠ THỂ
DẪN DẮT
Mục tiêu bài học
MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Trình bày được mối quan hệ giữa các quá trình sinh lí trong cơ thể, từ đó chứng minh cơ thể là 1 hệ thống mở, tự điều chỉnh.
Hoạt động 1 (1)
Trong cơ thể thực vật cũng như động vật diễn ra rất nhiều quá trình sinh lí. Các quá trình sinh lí trong cơ thể diễn ra như thế nào?
Trong cơ thể thực vật cũng như động vật diễn ra rất nhiều quá trình sinh lí: - Trong cơ thể thực vật, các quá trình sinh lí gắn bó mật thiết và ảnh hưởng lẫn nhau. Quá trình thoát hơi nước ở lá cây tạo động lực cho sự hấp thụ nước và chất khoáng ở rễ cũng như cho phép CO2 xâm nhập vào lá cung cấp cho quang hợp. Quá trình quang hợp cung cấp các chất hữu cơ, từ đó tổng hợp nên vật chất trong cơ thể hoặc được sử dụng trong quá trình hô hấp để tạo năng lượng cho cơ thể.
Hoạt động 1 (2)
Trong cơ thể thực vật cũng như động vật diễn ra rất nhiều quá trình sinh lí. Các quá trình sinh lí trong cơ thể diễn ra như thế nào?
- Trong cơ thể động vật diễn ra nhiều quá trình sinh lí như tiêu hóa, hô hấp, bài tiết, tuần hoàn,… Các quá trình sinh lí diễn ra mật thiết với nhau, quá trình sinh lí của cơ quan, hệ cơ quan này sẽ ảnh hưởng đến quá trình sinh lí của cơ quan, hệ cơ quan khác và đều chịu sự điều khiển, điều hòa, phối hợp hoạt động của hệ thần kinh và hệ nội tiết.
MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC QUÁ TRÌNH SINH LÍ TRONG CƠ THỂ THỰC VẬT
Mối quan hệ giữa các quá trình sinh lí trong cơ thể thực vật
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC QUÁ TRÌNH SINH LÍ TRONG CƠ THỂ THỰC VẬT
- Nhiều quá trình sinh lí diễn ra trong cơ thể thực vật như trao đổi nước, dinh dưỡng khoáng, quang hợp, hô hấp,... (H 28.1). Mỗi quá trình này đảm nhận các chức năng khác nhau, tuy nhiên giữa các quá trình lại có mối quan hệ mật thiết với nhau đảm bảo cho sự hoạt động thống nhất của cơ thể. Bất kì quá trình sinh lí nào thay đổi đều ảnh hưởng đến quá trình sinh lí khác. Ví dụ: Khi quá trình hấp thụ nước và chất khoáng bị cản trở sẽ dẫn đến thiếu nguyên liệu cho quang hợp, hô hấp,...
Hình 28.1
Hình 28.1 Mối quan hệ giữa các quá trình sinh lí trong cơ thể thực vật
Ảnh
Hoạt động 2 (1)
Nghiên cứu Hình 28.1, trình bày mối quan hệ giữa: - Quang hợp và hô hấp. - Hấp thụ nước và thoát hơi nước.
- Mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp: Quang hợp và hô hấp là hai quá trình sinh lí quan trọng, liên quan đến trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng diễn ra trong cây. Hai quá trình này liên quan chặt chẽ với nhau, trong đó quang hợp tạo ra chất hữu cơ và O2 cung cấp nguyên liệu cho quá trình hô hấp. Ngược lại CO2 là sản phẩm của hô hấp được sử dụng làm nguyên liệu cho quang hợp. Hô hấp còn tạo ra các sản phẩm trung gian làm tăng áp suất thẩm thấu của tế bào rễ, tạo điều kiện cho rễ hút nước, cung cấp nguyên liệu cho quang hợp.
Hoạt động 2 (2)
Nghiên cứu Hình 28.1, trình bày mối quan hệ giữa: - Quang hợp và hô hấp. - Hấp thụ nước và thoát hơi nước.
- Mối quan hệ giữa hấp thụ nước và thoát hơi nước: Quá trình hấp thụ nước vào mạch gỗ, sau đó được vận chuyển lên thân và lá để cung cấp cho các hoạt động sống của cây. Quá trình hấp thụ nước càng mạnh thì việc thoát hơi nước cũng diễn ra càng thuận lợi. Quá trình thoát hơi nước ở lá tạo ra lực hút nước và chất khoáng từ rễ lên thân và lên lá.
MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC QUÁ TRÌNH SINH LÍ TRONG CƠ THỂ ĐỘNG VẬT
Mối quan hệ giữa các quá trình sinh lí trong cơ thể thực vật
II. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC QUÁ TRÌNH SINH LÍ TRONG CƠ THỂ ĐỘNG VẬT
- Trong cơ thể động vật diễn ra nhiều quá trình sinh lí như tiêu hoá, hô hấp, bài tiết, tuần hoàn,... (H 28.2). Tuy mỗi quá trình đảm nhận các chức năng khác nhau nhưng giữa chúng có mối quan hệ chặt chẽ. Cơ thể chỉ tồn tại, sinh trưởng, phát triển bình thường khi các hoạt động sinh lí này diễn ra nhịp nhàng. - Trong quá trình sống, cơ thể thực vật và động vật thường xuyên trao đổi chất và năng lượng với môi trường. Mặc dù là hệ thống mở nhưng cơ thể lại có khả năng tự điều chỉnh trước những thay đổi của môi trường, đảm bảo cho các hoạt động sống diễn ra ổn định.
Hình 28.2
Ảnh
Hình 28.2 Mối quan hệ giữa các quá trình sinh lí trong cơ thể động vật
Hoạt động 3 (1)
Nghiên cứu Hình 28.2, nêu mối quan hệ giữa: - Tuần hoàn và bài tiết. - Tiêu hóa và tuần hoàn.
- Mối quan hệ giữa tuần hoàn và bài tiết: Hệ tuần hoàn và hệ bài tiết có mối quan hệ chặt chẽ, mật thiết với nhau. Hệ tuần hoàn vận chuyển chất dinh dưỡng, khí oxygen tới các cơ quan của hệ bài tiết, giúp các cơ quan thực hiện tốt chức năng. Hệ tuần hoàn mang các chất thải của quá trình trao đổi chất đến các cơ quan bài tiết. Hệ bài tiết sẽ lọc từ máu các chất độc, chất thừa để bài tiết ra ngoài qua nước tiểu.
Hoạt động 3 (2)
- Mối quan hệ giữa tiêu hóa và tuần hoàn: Hệ tiêu hóa lấy thức ăn từ môi trường và biến đổi chúng thành các chất dinh dưỡng để cung cấp cho tất cả các cơ quan của cơ thể thông qua hệ tuần hoàn. Hệ tuần hoàn mang các chất thải của của quá trình trao đổi chất của cơ quan tiêu hóa (như CO2, các chất thải,…) đến các cơ quan bài tiết.
Nghiên cứu Hình 28.2, nêu mối quan hệ giữa: - Tuần hoàn và bài tiết. - Tiêu hóa và tuần hoàn.
LUYỆN TẬP
Kiến thức cốt lõi
KIẾN THỨC CỐT LÕI
- Trong cơ thể thực vật và động vật, các quá trình sinh lí liên quan chặt chẽ với nhau và ảnh hưởng lẫn nhau. - Cơ thể sinh vật là một hệ thống mở và có khả năng tự điều chỉnh.
BT1
Bài tập trắc nghiệm
Tập hợp các mô cùng thực hiện một chức năng tạo thành:
Hợp tử
Cơ quan
Cơ thể
Tế bào
BT2
Bài tập trắc nghiệm
Khi hệ hô hấp ngừng hoạt động, thì điều gì xảy ra?
Các hệ khác hoạt động bình thường
Trừ hệ sinh dục, các hệ khác đều dừng hoạt động
Trừ hệ bài tiết, các hệ khác hoạt động bình thường
Tất cả các hệ dừng hoạt động
BT3
Bài tập trắc nghiệm
Đơn vị tổ chức cơ sở của mọi sinh vật là
Các đại phân tử
Tế bào
Mô
Cơ quan