BÀI 9. MẠCH ĐIỆN
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 9. MẠCH ĐIỆN
DẪN DẮT
Mục tiêu bài học
Ảnh
MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Trình bày được cấu trúc chung của mạch điện - Trình bày được thành phần và chức năng của các bộ phận chính trên mạch điện
Hoạt động 1
Em hãy xác định bộ phần điều khiển bóng đèn sáng và tắt trên mạch điện ở Hình 9.1
Ảnh
Trả lời: Bộ phần điều khiển bóng đèn sáng và tắt trên mạch điện là công tắc
9.1 Mạch điện cơ bản
CẤU TRÚC CHUNG CỦA MẠCH ĐIỆN
Cấu trúc chung của mạch điện
1, Cấu trúc chung của mạch điện
Ảnh
- Mạch điện là tập hợp các bộ phận mang điện được kết nối với nhau bằng dây dẫn điện để thực hiện chức năng của mạch điện trong điều kiện bình thường - Mạch điện đơn giản có cấu trúc gồm các khối như Hình 9.3:
9.3 Sơ đồ khối cấu trúc chung của mạch điện
- Nguồn điện cung cấp năng lượng điện cho toàn mạch điện - Truyền dẫn, đóng cắt, điều khiển và bảo vệ + Thiết bị đóng cắt, điểu khiển và bảo vệ mạch điện đóng, ngắt nguồn điện, điều khiển hoạt động của tài và bảo vệ an toàn cho mạch điện + Dây dẫn kết nối các bộ phận của mạch điện - Tải tiêu thụ điện: tiêu thụ năng lượng điện tử nguồn điện
Hoạt động 2
Em hãy cho biết chức năng của các bộ phận trên mạch điện trong Hình 9.2
Trả lời: - Nguồn điện: cung cấp năng lượng điện cho toàn mạch điện. - Truyền dẫn, đóng cắt, điều khiển và bảo vệ: + Cầu trì: đóng, ngắt nguồn điện; điều khiển hoạt động của tải và bảo vệ an toàn cho mạch điện. + Dây đẫn: kết nối các bộ phận của mạch điện. - Bóng đèn: tiêu thụ năng lượng điện từ nguồn điện.
Ảnh
9.2 Sơ đồ mạch điện đơn giản
Kí hiệu trong sơ đồ điện
Ảnh
Bảng 9.1 Kí hiệu trong sơ đồ điện
CÁC BỘ PHẬN CHÍNH CỦA MẠCH ĐIỆN
Nguồn điện
2, Các bộ phận chính của mạch điện 2.1 Nguồn điện
- Nguồn điện là bộ phận cung cấp điện năng cho mạch điện hoạt động và có hai loại sau: + Nguồn điện xoay chiều (AC) + Nguồn điện một chiều (DC)
Ảnh
9.4 Một số loại nguồn điện phổ biến
Nguồn điện AC - DC
a) Nguồn điện xoay chiều (AC)
- Cung cấp điện năng cho mạch điện có tải tiêu thụ điện xoay chiều (mạch điện xoay chiều) - Khi mạch điện hoạt động, nguồn điện xoay chiều tạo ra dòng điện xoay chiều có giá trị và chiều thay đổi theo thời gian - Một số nguồn điện xoay chiều thông dụng như: nguồn điện lưới, máy phát điện xoay chiều,...
b) Nguồn điện một chiều (DC)
- Cung cấp điện năng cho mạch điện có tải tiêu thụ điện một chiều (mạch điện một chiều) - Khi mạch điện hoạt động, nguồn điện một chiều tạo ra dòng điện một chiều có giá trị và chiều không thay đổi theo thời gian - Một số nguồn điện một chiều thông dụng như: nguồn pin, ác quy, pin năng lượng mặt trời,...
Tải tiêu thụ điện
2.2 Tải tiêu thụ điện
- Tải tiêu thụ điện là những thiết bị, đồ dùng điện được sử dụng trong gia đình hoặc trong công nghiệp, có chức năng biến đổi điện năng thành các dạng năng lượng khác để phục vụ nhu cầu sử dụng như: quang năng (đèn điện), cơ năng (quạt điện, động cơ điện, máy xay thực phẩm), nhiệt năng (nồi cơm điện, bếp điện, bàn ủi điện).
Ảnh
9.5 Một số tải tiêu thụ điện thông dụng
Bộ phận đóng, cắt và bảo vệ mạch điện
2.3 Bộ phận đóng, cắt và bảo vệ mạch điện
- Bộ phận đóng, cắt và bảo vệ mạch điện có chức năng đóng, cắt nguồn điện cho mạch điện và bảo vệ mạch điện khi có sự cố + Cầu dao (Hình 9.6a): thiết bị đóng, cắt nguồn điện bằng tay + Cầu chì (Hình 9.6b): thiết bị bảo vệ sự cố ngắn mạch và quả tải cho mạch điện. Cầu chì thường được sử dụng kết hợp với cầu dao + Aptomat (Hình 9.6c): thiết bị đóng, cắt nguồn điện bằng tay hoặc cắt nguồn điện tự động khi có sự cố quá tải và ngắn mạch xảy ra
Ảnh
9.6 Một số thiết bị đóng, cắt và bảo vệ mạch điện
Bộ phận điều khiển mạch điện
2.4 Bộ phận điều khiển mạch điện
- Bộ phận điều khiển mạch điện có chức năng bật, tắt hoạt động của tải theo nhu cầu sử dụng. Các bộ phận điều khiển được lựa chọn và sử dụng phù hợp với tính chất mạch điện và tải + Công tắc nổi và công tắc âm tường (Hình 9.7a, 9.7b): sử dụng để đóng, ngắt mạch điện trực tiếp, bằng tay + Công tắc điện từ (Hình 9.7c): sử dụng để đóng, ngắt mạch điện tự động + Mô đun điều khiển (Hình 9.7d): sử dụng để đóng, ngắt mạch điện tự động theo chương trình đã được lập trình sẵn.
Hình ảnh minh họa
9.7 Các bộ phận điều khiển mạch điện
Ảnh
Dây dẫn điện
2.5 Dây dẫn điện
Ảnh
- Dây dẫn điện có chức năng kết nối các bộ phận (thiết bị) của mạch điện để tạo thành mạch kín cho dòng điện chạy qua khi mạch điện hoạt động
9.8 Một số loại dây dẫn điện thông dụng
Hoạt động 3
Quan sát Hình 9.8, em hãy cho biết có những loại dây dẫn điện thông dụng nào?
Trả lời: Dây điện đơn cứng Dây điện đơn mềm Dây điện đôi mềm dệp Dây điện xoắn mềm Dây cáp điện thường Dây cáp điện bọc giáp Dây cáp điện ngầm 3 pha
Ảnh
9.8 Một số loại dây dẫn điện thông dụng
LUYỆN TẬP
Ghi nhớ
Ảnh
GHI NHỚ
- Mạch điện là một tập hợp các phần tử điện được kết nối với nhau bằng dây dẫn điện để tạo thành mạch kín cho phép dòng điện chạy qua - Các phần tử chính của mạch điện bao gồm: nguồn điện; tải tiêu thụ điện; bộ phận đóng, cắt, điều khiển và bảo vệ; dây dẫn - Các bộ phận chính của mạch điện có chức năng sau: + Nguồn điện: cung cấp năng lượng điện cho mạch điện + Tải: tiêu thụ năng lượng điện + Bộ phận đóng cắt, điều khiển và bảo vệ mạch điện: đóng, ngắt nguồn điện; điều khiển hoạt động của tải và bảo vệ an toàn cho mạch điện + Dây dẫn: kết nối các bộ phận của mạch điện
BT1
Bài tập trắc nghiệm
Sơ đồ khối cấu trúc chung của mạch điện là
Truyền dẫn, đóng, cắt, điều khiển và bảo vệ → Nguồn điện → Tải tiêu thụ điện
Tải tiêu thụ điện → Truyền dẫn, đóng, cắt, điều khiển và bảo vệ → Nguồn điện
Nguồn điện → Truyền dẫn, đóng, cắt, điều khiển và bảo vệ → Tải tiêu thụ điện
Nguồn điện → Tải tiêu thụ điện → Truyền dẫn, đóng, cắt, điều khiển và bảo vệ
BT2
Bài tập trắc nghiệm
Đâu là đặc điểm của dây dẫn?
Tiêu thụ năng lượng điện
Đóng, cắt nguồn điện, điều khiển hoạt động của tải và bảo vệ an toàn cho mạch điện
Cung cấp năng lượng cho toàn mạch điện
Kết nối các bộ phận của mạch điện
BT3
Bài tập trắc nghiệm
Tải tiêu thụ điện là thiết bị sử dụng điện năng để biến đổi thành?
Nhiệt năng
Cơ năng
Quang năng
Cả 3 đáp án trên