Ảnh
Trang bìa
Trang bìa
BÀI 18. LỰC MA SÁT
Ảnh
Đặt vấn đề
Đặt vấn đề
Đặt vấn đề
Điều gì ngăn cản thùng hàng (Hình a), khiến nó không thể di chuyển? Tại sao lực đẩy tăng lên (Hình b) mà vẫn không làm ch thùng hàng di chuyển? Có cách nào làm thùng hàng dễ dàng di chuyển hơn không?
Ảnh
Ảnh
I. LỰC MA SÁT NGHỈ
Ma sát nghỉ
I. Ma sát nghỉ
Ảnh
Trọng lực P và phản lực N cân bằng nên triệt tiêu lẫn nhau => vật không chuyển động Dưới tác dụng lực F vật không chuyển động suy ra có 1 lực cân bằng với lực F, đó là lực ma sát nghỉ. Fmsn = F Khi F >= Fo vật bắt đầu chuyển động thì ma sát nghỉ sẽ mất đi và Fo gọi là lực ma sát nghỉ cực đại.
Câu hỏi 1
I. Ma sát nghỉ
Bài tập trắc nghiệm
?1 Điều nào sau đây không đúng khi nói về lực ma sát nghỉ?
A. Lực ma sát nghỉ luôn xuất hiện ở mặt tiếp xúc giữa hai vật
B. Lực ma sát nghỉ giữ cho các điểm tiếp xúc của vật không trượt trên bề mặt.
C. Một vật có thể đứng yên trên bề mặt phẳng nghiêng mà không cần đến lực ma sát nghỉ.
D. Một vật có thể đứng yên trên bề mặt phẳng nghang mà không cần đến lực ma sát nghỉ.
Câu hỏi 2
I. Ma sát nghỉ
?2 Các tình huống sau đây, tình huống nào liên quan đến ma sát nghỉ? a. Xoa hai bàn tay vào nhau. b. Đặt vali trên bang chuyền của sân bay. c. Một người đứng yên trên một thang cuốn đang hoạt động. d. Một người đứng yên trên một thang máy đang hoạt động.
Gợi ý: a, c
Thảo luận
I. Ma sát nghỉ
Ảnh
Hướng dẫn thảo luận
I. Ma sát nghỉ
Hướng dẫn: Hình 18.2a: Lực ma sát nghỉ đã ngăn không cho vật chuyển động. Hình 18.2b: Chứng tỏ lực ma sát nghỉ có 1 giới hạn nhất định. Hình 18.2c: Chứng tỏ ma sát trượt nhỏ hơn ma sát nghỉ cực đại.
II. LỰC MA SÁT TRƯỢT
Thí nghiệm 1
I. Lực ma sát trượt
1. Đặc điểm của lực ma sát trượt
Thí nghiệm 1: Kiểm chứng độ lướn của lực ma sát phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng bề mặt tiếp xúc, nhưng không phụ thuộc diện tích tiếp xúc.
Ảnh
Ảnh
Thảo luận và phân tích
I. Lực ma sát trượt
1. Đặc điểm của lực ma sát trượt
Thí nghiệm 1: Kiểm chứng độ lớn của lực ma sát phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng bề mặt tiếp xúc, nhưng không phụ thuộc diện tích tiếp xúc.
Ảnh
Thảo luận và phân tích: a. Lực tác dụng lên khối gỗ gồm: Trọng lực P; Phản lực N; Lực ma sát trượt Fmst ; lực đàn hồi của lực kế. Do vật trượt đều nên theo định luật I Newton thì lực ma sát trượt bằng lực đàn hồi ( bằng số chỉ lực kế) b. mặt giấy; mặt gỗ c. Lực ma sát trượt không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc
Thí nghiệm 2
I. Lực ma sát trượt
1. Đặc điểm của lực ma sát trượt
Thí nghiệm 2: Mối liên hệ giữa độ lớn của lực ma sát trượt và với độ lớn của áp lực trên bề mặt tiếp xúc.
Ảnh
Ảnh
Thảo luận và phân tích
I. Lực ma sát trượt
1. Đặc điểm của lực ma sát trượt
Thí nghiệm 2: Mối liên hệ giữa độ lớn của lực ma sát trượt và với độ lớn của áp lực trên bề mặt tiếp xúc.
Ảnh
Thảo luận và phân tích: a. Điều gì xảy ra đối với lực ma sát trượt khi tăng áp lực lên bề mặt tiếp xúc? b. Vẽ đồ thị cho thấy sự thay đổi độ lớn của lực ma sát trượt khi tăng dần độ lớn của áp lực. c. Nêu kết luận về những đặc điểm của lực ma sát trượt
Thảo luận và phân tích
I. Lực ma sát trượt
1. Đặc điểm của lực ma sát trượt
Thí nghiệm 2:
Kết quả: a. Khi tăng áp lực lên bề mặt tiếp xúc thì độ lớn của lực ma sát trượt cũng tăng lên. b. Đồ thị: c. - Phụ thuộc vào tình trạng của mặt tiếp xúc. - Tỉ lệ với áp lực lên bề mặt tiếp xúc - Không phụ vào diện tích tiếp xúc
Ảnh
Công thức của lực ma sát trượt
I. Lực ma sát trượt
2. Công thức của lực ma sát trượt
a) Hệ số ma sát trượt Tỉ số giữa độ lớn của lực ma sát trượt Fmst và độ lớn của áp lực N gọi là hệ số ma sát trượt. Kí hiệu: latex(mu) b) Công thức tính lực ma sát trượt Fmst = latex(mu).N Trong đó: Fmst : Lực ma sát trượt ( N) N : Áp lực ( N) latex(mu): Hệ số ma sát trượt
III. BÀI TẬP VÍ DỤ
Câu hỏi 1
III. Bài tập ví dụ
?1. Các lực tác dụng lên xe chở hàng được vẽ tại trọng tâm của xe. a) Các lực này có tên gọi là gì b) Hãy chỉ ra các cặp lực cân bằng.
Ảnh
Hướng dẫn: a) latex(F_A): lực kéo latex(F_B) : trọng lực latex(F_C) lực ma sát latex(F_D) phản lực của mặt đường b) Cặp lực cân bằng gồm: latex(F_A) và latex(F_C) latex(F_D) và latex(F_B)
Câu hỏi 2
III. Bài tập ví dụ
?1. Để đẩy chiếc tủ, cần tác dụng một lực theo phương nằm ngang giá trị tối thiểu 300N để thắng lực ma sát nghỉ. Nếu người kéo tủ với lực 35N và người kia đẩy tủ với lực 260N, có thể làm dịch chuyển tủ không? Biểu diễn lực tác dụng lên tủ.
Hướng dẫn: Tổng hợp lực đẩy và kéo của hai người: 35N + 260N <300N => tủ không dịch chuyển.
IV. LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG
Câu hỏi
IV. Lực ma sát trong đời sống
?1. Hãy nêu vai trò của lực ma sát trong các tình huống sau: a) Người di chuyển trên đường b) Vận động viên thể dục dụng cụ xoa phấn vào long bàn tay trước khi nâng tạ.
Trả lời: a. Lực ma sát nghỉ giúp giữ bàn chân không bị trượt trên đường, nó đóng vai trò là lực phát động giúp người có thể di chuyển. b. Xoa phấn vào lòng bàn tay để giảm ma sát giữa tay và tạ, giúp tay của vận động viên linh hoạt khi thay đổi tư thế trong quá trình nâng tạ.
Tổng kết
Ghi nhớ
Ghi nhớ
Ảnh
Vận dụng
Câu 1
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Một vật trượt trên một mặt phẳng, khi tốc độ của vật tăng thì hệ số ma sát giữa vật và mặt phẳng
A. không đổi.
B. giảm xuống.
C. tăng tỉ lệ với tôc độ của vật.
D. tăng tỉ lệ bình phương tốc độ của vật.
Câu 2
Bài tập trắc nghiệm
Câu 2: Lực ma sát trượt
A. chỉ xuất hiện khi vật đang chuyển động chậm dần.
B. phụ thuộc vào độ lớn của áp lực
C. tỉ lệ thuận với vận tốc của vật.
D. phụ thuộc vào diện tích mặt tiếp xúc
Câu 3
Bài tập trắc nghiệm
Câu 3: Một người kéo một thùng hàng chuyển động, lực tác dụng vào người làm người đó chuyển động về phía trước là
A. lực của người kéo tác dụng vào mặt đất.
B. lực của mà thùng hàng tác dụng vào người kéo.
C. lực của người kéo tác dụng vào thùng hàng
D. lực mặt đất tác dụng vào bàn chân người kéo.
Câu 4
Bài tập trắc nghiệm
Câu 5: Một vật có khối lượng 5 tấn đang chuyển động trên đường nằm ngang có hệ số ma sát của xe là 0,2. Lấy g = 10 m/s2. Độ lớn của lực ma sát là
A. 1000 N.
B. 10000 N.
C. 100 N.
D. 10 N.
Bài tập về nhà
Bài tập về nhà
Bài tập về nhà 1. Học bài 2. Làm các bài trong SGK và SBT 3. Chuẩn bị bài mới
Kết thúc
Lời chào
Ảnh