BÀI 18. LỰC CÓ THỂ LÀM QUAY VẬT
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
KHOA HỌC TỰ NHIÊN 8
BÀI 18. LỰC CÓ THỂ LÀM QUAY VẬT
Ảnh
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Ảnh
Ở hình 18.1, khi đẩy hoặc kéo thì cánh cửa có thể quay quanh bản lề. Khi nào thì lực tác dụng lên vật sẽ làm quay vật?
I. Tác dụng làm quay của lực
- Thí nghiệm
I. Tác dụng làm quay của lực
- Thí nghiệm:
+ Chuẩn bị:
(1) Trục thép. (2) Thanh nhựa cứng có các lỗ cách đều nhau. (3) Lực kế có thể móc vào các lỗ ở thanh nhựa. (4) Trụ thép dài khoảng 50 cm gắn trên đế kim loại.
Ảnh
+ Tiến hành thí nghiệm
+ Tiến hành thí nghiệm:
Lắp đặt thí nghiệm như hình 18.2. Điều chỉnh chiều cao của khớp nối sao cho khi nằm thẳng đứng, đầu dưới của thanh nhựa không chạm vào đế kim loại. Khi thanh nhựa đang nằm yên dọc theo trụ thép, móc lực kế vào một lỗ của thanh nhựa và kéo nhẹ lực kế sang trái như hình 18.2, sau đó kéo sang phải. Quan sát chuyển động của thanh nhựa và đọc giá trị của lực kế.
Ảnh
+ tiếp (+ Tiến hành thí nghiệm)
Đưa thanh nhựa về vị trí nằm thẳng đứng dọc theo trụ thép, móc lực kế vào một lỗ của thanh nhựa, kéo nhẹ lực kế thẳng xuống dưới, song song với thanh nhựa. Quan sát chuyển động của thanh nhựa và đọc giá trị của lực kế.
Ảnh
Rút ra kết luận khi nào lực sẽ làm thanh nhựa quay quanh trục thép.
- Nhận xét
Lực làm thanh nhựa quay quanh trục thép khi lực tác dụng vào vật có giá trị không song song và không cắt trục quay.
- Nhận xét:
Ảnh
- Kết luận
- Kết luận:
Ảnh
Ảnh
Lực tác dụng lên một vật có thể làm quay vật quanh một trục hoặc một điểm cố định.
- Thảo luận
Ảnh
- Thảo luận:
Câu 1: Vì sao cần phải kéo nhẹ lực kế trong khi thực hiện các thao tác thí nghiệm?
Hình vẽ
Tác dụng lực vừa đủ cho thanh nhựa chuyển động. Trấnh làm xê dịch trụ thép. Hạn chế sai số trên lực kế.
+ Câu 2 (+ Thảo luận)
Câu 2: Nêu một số ví dụ trong thực tế về lực tác dụng làm quay vật.
Ảnh
Hình vẽ
Lái xe ô tô: người lái xe tác dụng lực vào vô – lăng làm vô – lăng quay quanh trục của nó. Trò chơi vòng quay mặt trời: các carbin quay quanh một trục cố định.
Ảnh
II. Mômen lực
- Tìm hiểu
II. Mômen lực
Ví dụ: Trong trò chơi bập bênh, khi ngồi gần trục quay giống như của mình, bạn nhỏ không thể nâng bố lên (Hình 18.3a), Ngược lại, muốn nâng được bố lên, bạn nhỏ phải ngồi xa trục quay hơn so với bố.
Ảnh
- Biểu diễn
- Biểu diễn:
Ảnh
- OA: Khoảng cách từ trục quay đến giá của lực do bố tác dụng lên bập bênh. - OB: Khoảng cách từ trục quay đến giá của lực do bạn nhỏ tác dụng lên bập bênh.
- Kết luận
Hình vẽ
- Kết luận:
Ảnh
Tác dụng làm quay của lực lên một vật quanh một trục hay một điểm cố định được đặc trưng bằng mômen lực. Mômen lực có liên hệ với độ lớn của lực và khoảng cách từ trục quay đến giá của lực.
- Thảo luận
- Thảo luận:
Ảnh
Nêu các ví dụ trong thực tế cần làm tăng mômen lực bằng cách: a. Tăng độ lớn của lực. b. Tăng khoảng cách từ trục quay đến giá của lực. c. Tăng đồng thời cả độ lớn của lực và khoảng cách từ trục quay đến giá của lực.
- Luyện tập (- Luyện tập)
Trong hình 18.1, tay người tác dụng lực như thế nào thì cánh cửa không quay?
- Luyện tập:
Ảnh
Tay người tác dụng lực có giá song song hoặc cắt trục quay thì sẽ làm cánh cửa không quay.
- Giải:
Ảnh
Ảnh
- Vận dụng
- Luyện tập:
a. Chỉ ra vật chịu lực tác dụng làm quay và lực làm quay vật trong trường hợp này. b. Nếu ốc quá chặt, người thợ thường phải dùng thêm một đoạn ống thép để nối dài thêm cán của chiếc cờ - lê. Giải thích cách làm này.
Ảnh
Câu 1: Khi tháo các đai ốc ở các máy móc, thiết bị, người thợ cần dùng dụng cụ gọi là cờ - lê (Hình 18.5).
+ Câu 2 (- Vận dụng)
- Luyện tập:
Câu 2: Hình 18.6 là ảnh chiếc kìm cán dài dùng để cắt sắt (hình 18.6 a) và dao xén giấy (hình 18.6b). Trong mỗi hình, nêu rõ bộ phận nào của dụng cụ sẽ quay được khi chịu lực tác dụng.
Ảnh
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
Dặn Dò
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài mới: "Bài 19. Đòn bẩy".
- Kết luận
Ảnh