BÀI 9. LỰA CHỌN VÀ HÀNH ĐỘNG. VIẾT MỘT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Ảnh
BÀI 9. LỰA CHỌN VÀ HÀNH ĐỘNG
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
VIẾT MỘT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT
Khởi động
Khởi động
Ảnh
Khởi động:
Theo em, cái khó của việc thưởng thức, đánh giá tác phẩm nghệ thuật là gì?
Hình thành kiến thức
I. Yêu cầu của bài văn nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật
Ảnh
I. Yêu cầu của bài văn nghị luận về một TP nghệ thuật
Nhiệm vụ: Đọc - tìm hiểu phần lời dẫn (SGK, tr.112) và trả lời câu hỏi: Nêu các yêu cầu của kiểu bài văn nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật?
+ tiếp
I. Yêu cầu của bài văn nghị luận về một TP nghệ thuật
Nêu được những thông tin khái quát về tác phẩm (tác giả, tên tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác, đánh giá của công chúng…). Xác định rõ nội dung và hệ thống luận điểm sẽ triển khai: miêu tả chung về tác phẩm bằng ngôn ngữ phù hợp với loại hình nghệ thuật của nó; phân tích tác phẩm trên cả hai phuong diện nội dung và nghệ thuật; đánh giá tổng quát; gợi ý về cách tiếp cận phù hợp đối với tác phẩm,…
Ảnh
+ tiếp
I. Yêu cầu của bài văn nghị luận về một TP nghệ thuật
Ảnh
Phối hợp linh hoạt giữa việc trình bày lí lẽ và nêu bằng chứng cụ thể. Thể hiện được sự rung động trước tác phẩm và sự đồng cảm với tác giả.
II. Tìm hiểu bài viết tham khảo Về bức tranh Mưa thu. Pu-skin (Puskin) của họa sĩ V. E. Páp-cốp (V. E. Popkov)
Ảnh
II. Tìm hiểu bài viết tham khảo Về bức tranh Mưa thu. Pu-skin (Puskin) của họa sĩ V. E. Páp-cốp (V. E. Popkov)
Đọc bài viết tham khảo và thực hiện trả lời các câu hỏi sau:
Ảnh
1. Những đặc điểm nào cho thấy bài viết là một văn bản nghị luận chứ không phải văn bản thông tin về một tác phẩm nghệ thuật? 2. Tính đặc thù của những bằng chứng được sử dụng trong VB? 3. Để viết văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật, người viết phải đảm bảo những điều kiện gì?
+ Câu 1
Ảnh
Câu 1 (trang 115 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Những đặc điểm nào cho thấy bài viết là một văn bản nghị luận chứ không phải văn bản thông tin về một tác phẩm nghệ thuật?
Bài viết là một văn bản nghị luận chứ không phải văn bản thông tin về một tác phẩm nghệ thuật bởi nó có quan điểm riêng, góc nhìn riêng của người viết về tác phẩm. Dĩ nhiên, bài viết cũng cung cấp một số thông tin khách quan về tác phẩm, nhưng những thông tin này được sử dụng như là phương tiện, giúp người viết triển khai một cách hợp lí những phân tích, nhận xét, đánh giá về giá trị của đối tượng được đề cập đến.
+ Câu 2
Câu 2 (trang 115 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Nêu tính đặc thù của những bằng chứng được sử dụng trong bài viết.
Tính đặc thù đó gắn với sự “miêu tả” của người viết về các phương diện khách quan của tác phẩm (bố cục, màu sắc, hình khối, đường nét,...) khác với việc trích dẫn các câu văn, câu thơ khi ta viết một bài nghị luận văn học.
Ảnh
+ Câu 3
Ảnh
Câu 3 (trang 115 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Để viết văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật, người viết phải đảm bảo được những điều kiện gì?
Để viết văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật, người viết phải đảm bảo được:
Có hiểu biết cơ bản về loại hình nghệ thuật mà tác phẩm đó thuộc về. Có hứng thú với tác phẩm trên cơ sở từng xem, nghe, thưởng lãm theo điều kiện thực tế cho phép. Có một quan điểm đánh giá rõ ràng về tác phẩm với việc triển khai những lí lẽ xác đáng.
Luyện tập - Thực hành viết
1. Chuẩn bị viết
Ảnh
1. Chuẩn bị viết
Lựa chọn đề tài (nên chọn viết về một tác phẩm thuộc các loại hình sáng tác: điện ảnh, âm nhạc, điêu khắc, hội họa, nhiếp ảnh nghệ thuật,…). Nên chọn những tác phẩm bạn có đủ thông tin (qua tra cứu, tìm hiểu), đã có sự tiếp xúc trực tiếp (đã xem, đã nhìn, đã nghe,…), chú ý với các tác phẩm có liên hệ với những văn bản văn học đã đọc, đã học.
2. Tìm ý, lập dàn ý
2. Tìm ý, lập dàn ý
Ảnh
Nhiệm vụ: Trình bày các bước tìm ý, lập dàn ý cho bài văn nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật và lập dàn ý cho đề tài của nhóm.
a. Tìm ý
Ảnh
a. Tìm ý
Tác phẩm nghệ thuật đó của ai? Tên tác giả là gì? Tác phẩm đó hoàn thành trong bối cảnh, thời điển nào? Đánh giá của giới chuyên môn và sự đón nhận của công chúng? Những đặc sắc, độc đáo trong nội dung và nghệ thuật (có thể đánh giá cả về những thành công và hạn chế). Giá trị của tác phẩm nghệ thuật đó trong đời sống văn hóa tinh thần của cộng đồng.
b. Lập dàn ý
Ảnh
b. Lập dàn ý
Lập dàn ý trên cơ sở dựa vào các ý đã tìm được, sắp xếp lại theo một trình tự nhất định,ba phần của bài nghị luận.
+ Mở bài (b. Lập dàn ý)
+ Mở bài:
Nêu các thông tin cơ bản về tác phẩm (tác giả, tên tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác, sự đón nhận của công chúng…
Ảnh
* Ví dụ:
Hình vẽ
Tác phẩm điện ảnh: Cần nêu được tên đạo diễn, nhà sản xuất, tác giả kịch bản, diễn viên …. Tác phẩm hội họa: Cần nêu được tên tác giả, hoàn cảnh sáng tác, ý tưởng…
+ Thân bài (b. Lập dàn ý)
+ Thân bài:
Ảnh
- Khái quát chung về tác phẩm nghệ thuật (cốt truyện, chủ đề, giai điệu, ca từ, chất liệu…).
* Ví dụ:
Hình vẽ
+ Điện ảnh: có thể khái quát chung về cốt truyện. + Âm nhạc: Nhìn nhận chung về giai điệu, ca từ… + TP hội họa: Nhìn nhận chung về chất liệu, ý tưởng…
* tiếp (+ Thân bài)
- Phân tích từng khía cạnh nổi bật của tác phẩm nghệ thuật bằng những lí lẽ và dẫn chứng rõ ràng, thuyết phục.
* Ví dụ: Tác phẩm hội hoạ:
- Gợi ý hướng thưởng thức/khám phá tác phẩm trọn vẹn và hứng thú nhất.
Hình vẽ
Các vấn đề sẽ xoay quanh chủ đề, câu chuyện, ý tưởng của tác phẩm; Những chi tiết quan trọng có trong tranh? Điểm nào thu hút mọi người. Những sự kiện và môi trường xung quanh nào đã ảnh hưởng đến tác phẩm này (các sự kiện tự nhiên; các phong trào xã hội; sự kiện chính trị, …)? Kích thước tổng thể, hình dạng, màu sắc…
+ Kết bài (b. Lập dàn ý)
+ Kết bài:
Ảnh
- Đánh giá chung về tác phẩm (những thành công và hạn chế ở cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật; giá trị/ ý nghĩa của TP).
* Ví dụ:
Hình vẽ
Thành công - Ấn tượng/sự độc đáo của tác phẩm đối với công chúng, với đời sống xã hội…
- Nêu cảm xúc, sự nhìn nhận, đánh giá của cá nhân về tác phẩm.
3. Viết
Ảnh
3. Viết
Dựa vào dàn ý đã xây dựng để luyện tập kĩ năng viết. Bố cục: 3 phần (Mở bài - Thân bài - Kết bài).
+ Cách triển khai (3. Viết)
- Cách triển khai:
Hình vẽ
Triển khai từng luận điểm (Mỗi ý chính trong bài) cần được triển khai thành một đoạn văn; từng đoạn văn đều có câu chủ đề, được đặt ở vị trí thích hợp. Các luận điểm trong phần thân bài phải làm rõ cho vấn đề nêu ở đề bài. Căn cứ vào loại hình nghệ thuật lựa chọn (đối tượng nghị luận) để lựa chọn dẫn chứng phù hợp. Các dẫn chứng phải đúng, tiêu biểu và phong phú, kèm theo những lời bình, phân tích phù hợp, tránh tình trạng nói chung chung thiếu căn cứ. Chú ý đến cảm xúc, thái độ của người viết. Cần chọn ngôn ngữ, giọng điệu phù hợp khi thể hiện lý lẽ thuyết phục.
4. Chỉnh sửa, hoàn thiện
4. Chỉnh sửa, hoàn thiện
Đọc lại bài viết, đối chiếu với yêu cầu của kiểu bài và dàn ý đã lập để đảm bảo không bỏ sót ý. Thay thế những từ ngữ có thể tạo nên giọng điệu thuyết phục không thích hợp, chẳng hạn những từ ngữ toát lên sắc thái mệnh lệnh, quyết đoán: không được, cần phải,... Bỏ những ý, những câu dễ tạo ra phản ứng ngược từ phía người được thuyết phục. Bổ sung những ý, những câu phân tích, đánh giá về đối tượng chưa thuyết phục, còn thiếu. Chỉnh lại những điểm thiếu nhất quán và chưa phù hợp trong cách triển khai ý, cách lập luận. Rà soát để đảm bảo không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu và tổ chức văn bản.
Vận dụng
Vận dụng
Vận dụng:
Ảnh
Chọn đề tài và tiến hành viết bài văn nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật.
Tổng kết
- Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Hoàn thành phần Vận dụng. Ôn lại kiến thức vừa học. Chuẩn bị bài sau: "Bài 9. Lựa chọn và hành động. Giới thiệu về một tác phẩm nghệ thuật (tiếp theo)".
- Cảm ơn
Ảnh