Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
( TRÍCH “LỤC VÂN TIÊN” CỦA NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU ) Tiết 17 18- Đọc văn: TIẾT 17 LẼ GHÉT THƯƠNG I/. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả :
I/. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả - Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888) là một nhà thơ, nhà văn hóa cận đại của Việt Nam. - Nguyễn Đình Chiểu tự Mạnh Trạch, hiệu Trọng Phủ, Hối Trai. Sinh tại làng Tân Khánh[1], phủ Tân Bình, huyện Bình Dương, tỉnh Gia Định (thuộc Thành phố Hồ Chí Minh ngày nay). - Năm 1843 ông đỗ Tú tài ở trường thi Gia Định, đúng vào năm 21 tuổi. Khi ấy, có một nhà họ Võ hứa gả con gái cho ông. - Năm 1847 ông ra Huế học để chờ thi khoa Kỷ Dậu 1849. Nhưng chưa kịp thi thì được tin mẹ mất tại Sài Gòn (1849) - Trên đường trở về chịu tang mẹ, vì thời tiết thất thường, vất vả và khóc thương nhiều nên ông bị bệnh rồi mù cả đôi mắt - Đui mù, mất mẹ, hôn thê bội ước, cảnh nhà sa sút... ông đóng cửa chịu tang cho đến năm 1851, ông mới mở trường dạy học và làm thuốc. Tác giả:
Tác giả:
I/. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả - Năm 1854, một người học trò tên là Lê Tăng Quýnh vì cảm phục và mến thương ông, nên đã xin gia đình gả cô em gái thứ năm của mình tên là Lê Thị Điền (1835 - 1886), người Cần Giuộc (Long An), cho thầy - Kể từ đó, gần chục năm sau, ngoài đôi việc trên ông còn sáng tác truyện thơ Lục Vân Tiên và Dương Từ - Hà Mậu, để gửi gắm tình ý cùng hoài bão của mình. - Ngày 17 tháng 2 năm 1859, Pháp chiếm thành Gia Định. Thời gian này, Nguyễn Đình Chiểu sáng tác nhiều thơ văn bi tráng nhất, tiếc thương những đồng bào, bạn bè, nghĩa sĩ đã mất. - Ngày 3 tháng 7 năm 1888, ông mất tại Ba Tri, Bến Tre Tác giả:
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc Truyện thơ Lục Vân Tiên bằng tiếng Nôm Lăng mộ cụ Nguyễn Đình Chiểu ( tại Ba Tri, Bến Tre) 2. Vài nét về tác phẩm Lục Vân Tiên:
a. Thời điểm sáng tác:
I/. TÌM HIỂU CHUNG 1. Vài nét về tác phẩm: Lục Vân Tiên a. Thời điểm sáng tác - Lục Vân Tiên là một tác phẩm truyện thơ nôm nổi tiếng của Nguyễn Đình Chiểu, được sáng tác theo thể lục bát vào đầu những năm 50 của thế kỷ 19 và được Trương Vĩnh Ký cho xuất bản lần đầu tiên vào năm 1889. Đây là một trong những sáng tác có vị trí cao của văn học miền Nam Việt Nam. - Truyện Lục Vân Tiên (mà người miền Nam thường gọi là thơ Lục Vân Tiên) là một cuốn tiểu thuyết về luân lý, cốt bàn đạo làm người với quan niệm văn dĩ tải đạo. Tác giả muốn đem gương người xưa mà khuyên người ta về cương thường - đạo nghĩa. Nhà báo Trương Vĩnh Ký đã cho xuất bản truyện thơ Lục Vân Tiên b. Tóm tắt tác phẩm:
b. Tóm tắt tác phẩm 2. Vài nét về tác phẩm I/. TÌM HIỂU CHUNG - Lục Vân Tiên là một chàng trai văn võ song toàn. - Một lần đi ngang qua xóm nhỏ, Tiên gặp phải đảng trộm cướp, chàng đánh đuổi chúng, cứu được Kiều Nguyệt Nga, một cô gái nết na thùy mị, con một quan tri huyện nhỏ. - Nga đem lòng yêu chàng trai thông minh quả cảm này, tiếc thay nàng bị gả cho tên quan gian ác, không đành lòng và muốn giữ trọn tình yêu với Tiên, nàng ôm tranh chàng gieo mình xuống sông tự vẫn. - Còn Vân Tiên, sau một thời gian dùi mài kinh sử trên đi thi, chàng không may quen phải tên bạn đường xấu xa Trịnh Hâm. - Mẹ Tiên mất, chàng khóc thương đến mù mắt. Hâm thừa cơ ra tay mưu hại chết Tiên. May thay chàng được lão ngư cứu sống.Tai bay vạ gió, người vợ chàng đã hứa hôn phản bội chàng, cha hắn còn đem Tiên vào thả vào rừng hòng mưu chàng bị thú dữ ăn thịt. - Ở hiền gặp lành, cuối cùng Vân Tiên và Nguyệt Nga đều được bảo toàn tính mạng, họ gặp lại nhau và sống hạnh phúc mãi mão. c-d. Kết cấu và thể loại:
I/. TÌM HIỂU CHUNG 2. Vài nét về tác phẩm c. Kết cấu và thể loại Truyện thơ “Lục Vân Tiên” dài 2082 câu thơ lục bát, được viết bằng chữ Nôm. d. Nội dung tác phẩm - Ca ngợi tình nghĩa giữa con người với con người trong xã hội: Tình nghĩa cha con, vợ chồng, bạn bè, lòng yêu thương sẵn sàng cưu mang đùm bọc những người gặp cơn hoạn nạn. - Đề cao tinh thần nghĩa hiệp. - Thể hiện khát vọng của tác giả và nhân dân hướng về những điều tốt đẹp và lẽ công bằng trong cuộc đời: Chính nghĩa thắng gian tà. e. Nghệ thuật:
- Truyện chú trọng đến hành động của nhân vật nhiều hơn là miêu tả nội tâm. - Tính cách nhân vật thường bộc lộ qua hành động. - Ngôn ngữ ít chau chuốc, cầu kì và mang đậm sắc thái Nam bộ. e. Nghệ thuật 2. Vài nét về tác phẩm I/. TÌM HIỂU CHUNG II/. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đoạn trích:
II/. ĐỌC HIỂU 2. Đoạn trích: “Lẽ ghét thương” a. Vị trí đoạn trích Đoạn trích được trích ở phần đầu tác phẩm “Lục Vân Tiên” ( từ câu 479 – 504). b. Bố cục: 2 phần Phần 1: Từ đầu đến câu 16. Phần 2: Phần còn lại. c. Chủ đề Qua lời ông Quán, đã thể hiện tình cảm yêu – ghét của nhân dân. 2. Đọc và giải nghĩa từ khó :
II/ ĐỌC HIỂU - Cách đọc : Biểu cảm, nhấn vào các từ ngữ thể hiện mức độ mãnh liệt trong tình cảm của ông Quán ( các điệp từ “ghét “, “ thương”; “ghét cay ghét đắng…tận tâm” ). - Tìm hiểu nghĩa của các từ khó : phần chú thích sgk 2. Đọc và giải nghĩa từ khó 3. Tìm hiểu văn bản:
III/. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2. Tìm hiểu văn bản a. Hình tượng Ông Quán - Kinh sử đã từng : đọc nhiều, hiểu rộng . - Có thái độ ghét thương rõ ràng, luôn quan tâm đến thời cuộc. b. Điều Ông Quán ghét Ghét Kiệt Trụ mê dâm U Lệ đa đoan Ngũ Bá dối trá Điều Ông Quán thương:
II/. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 3. Tìm hiểu văn bản c. Điều Ông Quán thương Thương đức Khổng Tử thầy Nham Tử ông Gia Cát Cơ sở lẽ ghét thương của Ông Quán :
Ghét những kẻ để dân phải lầm than, khổ cực. Thương những con người tài đức nhưng lại bị vùi dập, phải mai một tài năng. => Lẽ ghét thương của ông Quán đều xuất phát từ lòng thương dân sâu sắc và niềm mong muốn những người có tài, có đức thực hiện được sở nguyện của mình. d. Cơ sở lẽ ghét thương của Ông Quán 3. Tìm hiểu văn bản II/. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN III. TỔNG KẾT VÀ GHI NHỚ
Về nghệ thuật:
- Cách dùng điệp từ “ ghét”; “ thương” được lặp lại 12 lần; kết hợp nghệ thuật liệt kê ra những điều ông Quán thương, ghét … nhằm nhấn mạnh và làm rõ quan niệm thương – ghét một cách phân minh. - Nghệ thuật đối từ, đối vế linh hoạt, độc đáo. - Sử dụng thành công nghệ thuật tăng tiến ( ghét cay ghét đắng, ghét vào tận tâm) có tác dụng tăng cường độ cảm xúc về lẽ ghét- thương của ông Quán ( cũng là của tác giả). Những đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích III/. TỔNG KẾT