BÀI 3. LẬP LUẬN TRONG VĂN BẢN NGHỊ LUẬN. 1. NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC (TRẦN ĐÌNH HƯỢU)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 3. LẬP LUẬN TRONG VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC
Văn bản 1:
Ảnh
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Qua đoạn video em nhận xét gì về việc lưu giữ và bảo tồn giá trị văn hoá của dân tộc?
I. Tri thức ngữ văn
Tri thức ngữ văn
Ảnh
I. Tri thức ngữ văn
- Nhiệm vụ
Ảnh
Hình vẽ
- Nhiệm vụ:
Anh chị hiểu thế nào là lập luận trong văn bản nghị luận? Trình bày các thao tác sử dụng trong văn bản nghị luận? Lỗi câu logic và lỗi câu mơ hồ là gì?
1. Lập luận
1. Lập luận
Hình vẽ
Lập luận là sử dụng các lí lẽ và bằng chứng để thuyết phục người đọc về một vấn đề. Giá trị của văn bản nghị luận được quyết định bởi ý nghĩa của vấn đề đặt ra (luận đề) và nghệ thuật lập luận (cách dùng lí lẽ và bằng chứng) của người viết.
Ảnh
2. Các thao tác được sử dụng trong văn bản nghị luận
Ảnh
2. Các thao tác được sử dụng trong văn bản nghị luận
Hình vẽ
VBNL thường dùng các thao tác như chứng minh, bình luận, bác bỏ để phục vụ trực tiếp cho mục đích thuyết phục.
+ Đặc điểm
Hình vẽ
Dùng lí lẽ và bằng chứng giúp người đọc thấy rằng ý kiến được nêu là hoàn toàn có cơ sở, đáng tin cậy. Tùy đề tài cụ thể, người viết chọn bằng chứng từ thực tế cuộc sống hoặc từ tài liệu khoa học, báo chí, TP VH, nghệ thuật….
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Đánh giá về sự đúng – sai, hay –dở, tốt- xấu, tích cực – tiêu cực của một quan điểm, ý kiến, sự việc, hành động… nhằm thể hiện rõ chủ kiến của người viết.
Đặc điểm
Hình vẽ
Hình vẽ
* tiếp
Ảnh
Hình vẽ
Chỉ sự sai lầm, phiến diện hoặc thiếu tính chính xác của một quan điểm, ý kiến từ đó củng cố diều được người viết xem là lẽ phải, chân lí.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Cắt nghĩa về đối tượng một cách chi tiết, tỉ mỉ, tạo điều kiện cho người đọc hiểu rõ vấn đề được bàn luận trong văn bản
Đặc điểm
Hình vẽ
Hình vẽ
* tiếp
Ảnh
Hình vẽ
Là chia tách đối tượng thành nhiều các bộ phận, giúp người đọc nhìn thấy rõ hơn các yếu tố và mối quan hệ giữa các yếu tố tạo nên nó.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Đặt đối tượng ngày bên cạnh đối tượng khác để nhận ra điểm tương đồng và khác biệt giữa chúng, làm nổi bật nét đặc thù của đối tượng được BL.
Đặc điểm
Hình vẽ
Hình vẽ
3. Lỗi logic
3. Lỗi logic
Hình vẽ
Câu mắc lỗi logic là câu có sự mâu thuẫn giữa các ý được trình bày lẫn lộn các bình diện khi nói về đối tượng đặt các đối tượng không cùng cấp độ trong quan hệ đồng đẳng.
Ảnh
4. Lỗi câu mơ hồ
4. Lỗi câu mơ hồ
Hình vẽ
Câu mơ hồ là câu khiến cho người đọc có thể hiểu theo những cách khác nhau.
Ảnh
II. Tìm hiểu chung
Tìm hiểu chung
Ảnh
II. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Ảnh
Hình vẽ
1. Tác giả
Tìm hiểu những thông tin về tác giả Trần Đình Hượu?
+ Tiểu sử
- Tiểu sử:
Quê quán: Nghệ An. Ông là chuyên gia nghiên cứu tư tưởng phương Đông, văn hoá, văn học Việt Nam, thời trung đại và giai đoạn giao thời. Ông có tư tưởng nghiên cứu độc đáo, đã nêu được những vấn đề có ý nghĩa phương pháp luận quan trọng đối với việc nghiên cứu văn học, văn hoá Việt Nam.
Hình vẽ
Ảnh
+ Tác phẩm tiêu biểu
- Tác phẩm tiêu biểu:
Văn học Việt Nam giai đoạn giao thời 1900 -1930, Nho giáo và văn học Việt Nam trung cận đại (1995), Đến hiện đại từ truyền thống (1996), Các bài giảng về tư tưởng phương Đông (2001)…
Ảnh
Ảnh
Ảnh
2. Tác phẩm
Ảnh
Hình vẽ
2. Tác phẩm
Trình bày xuất xứ của văn bản "Nhìn về vốn hoá dân tộc". Xác định vấn đề nghị luận của văn bản được nêu?
a. Xuất xứ
Ảnh
a. Xuất xứ
Văn bản Nhìn về vốn văn hóa dân tộc trích phần II của tiểu luận Về vấn đề tìm đặc sắc văn hóa dân tộc công bố năm 1986. Số thứ tự của văn bản được hiệu chỉnh trên cơ sở số thứ tự ở nguyên bản.
b. Vấn đề nghị luận
Hình vẽ
Ảnh
b. Vấn đề nghị luận
Hình vẽ
Hoàn toàn thống nhất với nhan đề của đoạn trích
Hình vẽ
Nhìn về ở dây là tìm hiểu, khám phá
Hình vẽ
Kết quả của việc tìm hiểu khám phá là những nhận xét được rút ra.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
III. Tìm hiểu chi tiết
Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
III. Tìm hiểu chi tiết
1. Xác định cấu trúc nghị luận của văn bản
Ảnh
Hình vẽ
1. Xác định cấu trúc nghị luận của văn bản
Xác định các luận điểm của văn bản? Luận điểm đó đã được thuyết phục bởi lí lẽ và bằng chứng nào?
Ảnh
+ Câu 2
Hình vẽ
1. Xác định cấu trúc nghị luận của văn bản
Anh chị hãy nhận xét về cách sắp xếp các luận điểm của VB?
Ảnh
Ảnh
+ PHT số 1
Ảnh
Ảnh
* tiếp
Ảnh
* tiếp
Ảnh
Ảnh
+ Nhận xét
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Tác giả dựa vào biểu hiện nhiều mặt của văn hoá Việt Nam trong suốt quá trình lịch sử: tông giáo; văn chương; âm nhạc; kiến trúc; lối sống, giao tiếp, ứng xử; tiếp thu các triết thuyết Nho giáo, Phật giáo,...
1. Xác định cấu trúc nghị luận của văn bản
Ảnh
2. Nghệ thuật lập luận của văn bản
2. Nghệ thuật lập luận của văn bản
Ảnh
Hình vẽ
Nhận xét về cách nêu vấn đề nghị luận của tác giả? Luận điểm "giữa các dân tộc, chúng ta không thể tự hào là nên văn hoá của ta đồ sộ, có những cống hiến lớn lao cho nhân loại, hay có những đặc sắc nổi bật" được tác giả chứng minh như thế nào? Lập luận cảu tác giả có sức thuyết phục không? Vì sao? Nhận xét cách lập luận của văn bản?
- Cách nêu vấn đề nghị luận của tác giả
- Cách nêu vấn đề nghị luận của tác giả
Hình vẽ
Ảnh
Được nêu ngắn gọn, trực tiếp bằng một vế của câu mở đầu.
Hình vẽ
Hình vẽ
Điều đó giúp người đọc xác định dễ dàng VĐ nghị luận.
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Luận điểm
- Cách nêu vấn đề nghị luận của tác giả
Hình vẽ
Chứng minh qua lí lẽ và bằng chứng ở các lĩnh vực văn hoá, tôn giáo, triết học, kĩ thuật...
Hình vẽ
Hình vẽ
Văn hoá Việt Nam là "văn hoá của dân nông nghiệp định cư, không có nhu cầu lưu chuyển, trao đổi, không có sự kích thích của đô thị".
Ảnh
Ảnh
* tiếp
- Cách nêu vấn đề nghị luận của tác giả
Hình vẽ
Lập luận của tác giả đặc biệt: đi ngược với tư duy và thói quen "ca tụng" về dân tộc mình.
Hình vẽ
Hình vẽ
Đặc thù của lối văn "phát biểu ý kiến":
Ảnh
Ảnh
Ít có trích dẫn, ít đưa dẫn chứng. Vốn am hiểu sâu sắc các vấn đề hữu quan, để chia sẻ, tán đồng với tác giả.
Tác giả sử dụng phép lập luận chứng minh khẳng định đúng đắn của luận điểm.
Ảnh
+ Kết luận
- Cách nêu vấn đề nghị luận của tác giả
Hình vẽ
Tác giả sử dụng lập luận chặt chẽ, logic để tăng tính thuyết phục cho bài viết. Lập luận của tác giả đi từ khái niệm đến thực trạng, từ thực trạng đến giải pháp.
Ảnh
Ảnh
3. Các thao tác nghị luận trong văn bản
3. Các thao tác nghị luận trong văn bản
Ảnh
Hình vẽ
Nêu và phân tích một số thao tác nghị luận được tác giả sử dụng nhằm làm tăng tính thuyết phục cho văn bản?
+ Các thao tác nghị luận
Ảnh
Ảnh
- Các thao tác nghị luận:
* So sánh và bình luận
Ảnh
Ảnh
- Các thao tác nghị luận:
Kết hợp nhuần nhuyễn, linh hoạt, hài hoà các thao tác nghị luận.
Ảnh
4. Mục đích thái độ của người viết
Ảnh
4. Mục đích thái độ của người viết
Hình vẽ
Khi nghiên cứu về văn hoá Việt Nam, tác giả đã bộc lộ thái độ gì? Bạn suy nghĩ như thế nào về thái độ nghiên cứu đó?
+ Mục đích thái độ của người viết
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Mục đích: Xem xét, đánh giá về văn hoá dân tộc.
Hình vẽ
Hình vẽ
Thái độ nghiên cứu nghiêm túc từ vốn hiểu biết sâu sắc về văn hoá dân tộc, làm rõ những mặt tích cực và tiêu cực của nền văn hoá.
Hình vẽ
Thái độ khách quan nhìn về vấn đề theo nhiều chiều hướng, nhiều mặt khác nhau giúp VĐ được nhìn nhận đầy đủ và toàn diện nhất.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Nhận xét
4. Mục đích thái độ của người viết
Hình vẽ
Thể hiện rõ đặc điểm của nền văn hoá dân tộc, thúc đẩy chúng ta phát huy những điểm mạnh vốn có và khắc phục những hạn chế để hội nhập với TG trong thời đại ngày nay.
Ảnh
Ảnh
IV. Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
IV. Tổng kết
- Nhiệm vụ
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
- Nhiệm vụ:
Nhận xét những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản "Nhìn về vốn văn hoá dân tộc".
1. Nội dung
Ảnh
Hình vẽ
1. Nội dung
Những mặt tích cực và hạn chế của nền VH dân tộc. Đồng thời cũng là việc chúng ta nên tích cực đẩy mạnh những ưu điểm và khắc phục hạn chế trong thời đại ngày nay.
2. Nghệ thuật
Ảnh
Hình vẽ
2. Nghệ thuật
Bố cục vài nghị luận chặt chẽ. Lập luận, dẫn chứng sắc bén có chiều sâu. Ngôn ngữ sinh động dễ hiểu, truyền cảm.
Luyện tập vận dụng
Nhiệm vụ (Luyện tập vận dụng)
Ảnh
Từ câu chủ đề “Trong quá trình hiện đại hóa đất nước, việc tìm hiểu truyền thống văn hóa dân tộc là rất cần thiết”, hãy viết tiếp để hoàn thành đoạn văn theo kiểu diễn dịch (khoảng 150 chữ).
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Ôn lại kiến thức vừa học. Hoàn thành bài tập phần Vận dụng Chuẩn bị bài sau: "Bài 3. Lập luận trong văn bản nghị luận. 2. Năng lực sáng tạo (Phan Đình Diệu)".
Cảm ơn
Ảnh