BÀI 7. PHÒNG TRÁNH XÂM HẠI
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 7. PHÒNG TRÁNH XÂM HẠI
Dẫn dắt
Mục tiêu bài học
Ảnh
Mục tiêu bài học
- Nêu được một số biểu hiện xâm hại. - Biết vì sao phải phòng, tránh xâm hại. - Nêu được một số quy định cơ bản của pháp luật về phòng, tránh xâm hại trẻ em. - Thực hiện được một số kĩ năng để phòng, tránh xâm hại.
Khởi động
Nghe/hát bài "Tự bảo vệ mình nhé" (Sáng tác: Nguyễn Văn Chung)
Câu hỏi khởi động
Bài hát nhắc nhở chúng ta điều gì? Để bảo vệ bản thân, chúng ta cần làm gì?
Ảnh
Ảnh
Giải: Bài hát nhắc nhở chúng ta cách bảo vệ bản thân mình. Để bảo vệ bản thân, chúng ta cần nhớ ba bước: "Nói không nếu lo sợ; bỏ đi ngay; kể lại với cha mẹ".
Ảnh
Khám phá
Hoạt động 1
Hoạt động 1. Tìm hiểu một số biểu hiện xâm hại trẻ em.
Quan sát tranh và hãy nêu biểu hiện xâm hại trẻ em trong các bức tranh.
Ảnh
Ảnh
Giải HĐ1
Giải hoạt động 1
- Tranh 1: bạn nam bị người đàn ông đánh gây đau đớn. - Tranh 2: bạn nữ bị người đàn ông chạm vào người khiến bạn khó chịu, sợ hãi. - Tranh 3: bạn nam đói, mệt mà bố không quan tâm. - Tranh 4: bạn nam bị mẹ mắng ở nơi công cộng khiến bạn xấu hổ. Kết luận: 4 bức tranh thể hiện 4 biểu hiện của việc xâm hại: - Tranh 1: xâm hại thể chất. - Tranh 2: xâm hại tình dục. - Tranh 3: bỏ mặc, xao nhãng. - Tranh 4: xâm hại tinh thần.
Hoạt động 2
Hoạt động 2. Tìm hiểu vì sao phải phòng, tránh xâm hại.
Em hãy đọc các trường hợp dưới đây, kết hợp quan sát tranh ở Hoạt động 1 phần Khám phá và trả lời 2.1, 2.2, 2.3:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hoạt động 2.1
Hoạt động 2. Tìm hiểu vì sao phải phòng, tránh xâm hại.
2.1. Em hãy dự đoán điều gì có thể xảy ra đối với các bạn trong tranh ở Hoạt động 1.
a. Bạn nam bị người đàn ông đánh gây đau đớn, bạn có thể phải chịu những vết sẹo, những di chứng trên cơ thể suốt đời, có thể gây chậm phát triển khả năng vận động, ngôn ngữ, nhận thức, giao tiếp xã hội,… b. Bạn nữ bị người đàn ông sờ vào người gây khó chịu, sợ hãi. Nếu sự việc này lặp lại nhiều lần, bạn có thể bị hoảng loạn tinh thần, không tin tưởng vào người khác; buồn rầu, chán nản và tự đổ lỗi, không còn yêu thương quý trọng bản thân;… c. Bạn nam đói, mệt mà bố không quan tâm. Bạn có thể bị gầy yếu, suy dinh dưỡng, lo âu, trầm cảm, thậm chí rối loạn căng thẳng,... d. Bạn nam bị mẹ mắng ở nơi công cộng khiến bạn xấu hổ. Bạn có thể trở nên tự ti, mặc cảm với bản thân và nghĩ rằng mẹ không yêu thương mình, từ đó bạn dần xa lánh bố mẹ, bạn bè,…
Hoạt động 2.2
Hoạt động 2. Tìm hiểu vì sao phải phòng, tránh xâm hại.
2.2. Em hãy nêu những hậu quả mà các bạn Hạt, Cân, Mận, Khởi phải gánh chịu trong các trường hợp trên.
a. Bạn Hạt ngày càng trở nên nhút nhát, sợ sệt và chậm chạp hơn do bị trách mắng nhiều. b. Bạn Cân trở nên lì đòn, hay cáu kỉnh và bắt nạt các bạn trong lớp do bạn thường xuyên bị đánh. c. Mận gần như rơi vào trạng thái trầm cảm, ít nói, ít cười, không chia sẻ với ai, đặc biệt là rất sợ hãi người khác giới vì bạn từng suýt bị xâm hại. d. Anh em bạn Khởi không được quan tâm, chăm sóc chu đáo do bố mẹ bạn thường xuyên vắng nhà nhiều ngày, khiến cho hai anh em còi cọc và kết quả học tập không tốt.
Hoạt động 2.3
Hoạt động 2. Tìm hiểu vì sao phải phòng, tránh xâm hại.
2.3. Theo em, vì sao phải phòng, tránh xâm hại?
Xâm hại trẻ em gây ra những tổn thương nghiêm trọng và lâu dài cả về thể chất và tâm lí đối với người bị xâm hại. Do vậy, việc phòng, tránh xâm hại trẻ em là việc làm hết sức cần thiết để trẻ em được lớn lên trong tình yêu thương, được chăm sóc và phát triển toàn diện. - Về thể chất: chậm phát triển khả năng nhận thức, ngôn ngữ,… - Về hành vi: lệ thuộc, thụ động, hoàn toàn phục tùng người khác hoặc trở nên tiêu cực, hiếu chiến, phá phách, không yêu thương bản thân, có thể tự làm đau mình. - Về tâm lí: Bị hoảng loạn tinh thần, không tin tưởng vào người khác và môi trường xung quanh; buồn rầu, chán nản và tự đổ lỗi; khả năng tập trung kém; không còn yêu thương quý trọng bản thân, tự ti, tự hạ thấp giá trị bản thân,...
Hoạt động 3
Hoạt động 3. Tìm hiểu một số quy định cơ bản của pháp luật về phòng, tránh xâm hại trẻ em.
Hình vẽ
Đọc thông tin trong SGK trang 49 và thực hiện yêu cầu:
Ảnh
Giải HĐ3
Giải hoạt động 3
- Xâm hại trẻ em là hành vi gây tổn hại về thể chất, tình cảm, tâm lí, danh dự, nhân phẩm của trẻ em dưới các hình thức bạo lực, bóc lột, xâm hại tình dục, mua bán, bỏ rơi, bỏ mặc trẻ em và các hình thức gây tổn hại khác (Khoản 5 Điều 4 Luật Trẻ em 2016, sửa đổi, bổ sung năm 2018). - Bất kì hành vi nào làm tổn hại đến trẻ em, tuỳ theo mức độ, tính chất và hậu quả có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. - Phòng, tránh xâm hại trẻ em là trách nhiệm của toàn xã hội. - Số tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em là 111.
HĐ4a - tranh 1, 2
Hoạt động 4. Tìm hiểu một số cách phòng, tránh xâm hại.
a. Nhận diện các nguy cơ bị xâm hại
Ảnh
Em hãy quan sát các bức tranh và thực hiện yêu cầu: - Em hãy nêu tình huống có nguy cơ bị xâm hại trong các bức tranh sau và giải thích vì sao. - Hãy nêu thêm các tình huống có nguy cơ bị xâm hại khác mà em biết.
HĐ4a - tranh 3, 4
Hoạt động 4. Tìm hiểu một số cách phòng, tránh xâm hại.
a. Nhận diện các nguy cơ bị xâm hại
Ảnh
Em hãy quan sát các bức tranh và thực hiện yêu cầu: - Em hãy nêu tình huống có nguy cơ bị xâm hại trong các bức tranh sau và giải thích vì sao. - Hãy nêu thêm các tình huống có nguy cơ bị xâm hại khác mà em biết.
Giải HĐ4a
Giải hoạt động 4a
- Tranh 1: bạn nữ không quen người đàn ông đó nhưng lại có ý định đi nhờ xe, có thể bị xâm hại về thể chất hoặc tình dục,… - Tranh 2: bạn nam có thể bị xâm hại vì bạn không quen người phụ nữ đó nhưng lại thích thú khi được tặng quà, một người không quen biết mà tặng quà cho bạn thì phần lớn là có mục đích xấu. - Tranh 3: nếu bạn nữ mở cửa cho người đàn ông lạ vào nhà thì sẽ có nguy cơ bị xâm hại về thể chất, tình dục,… - Tranh 4: bạn nam có nguy cơ bị xâm hại nếu gặp người xấu vì bạn đi một mình ở nơi tối tăm, vắng vẻ. - Một số nguy cơ bị xâm hại khác: đưa quá nhiều hình ảnh, thông tin của bản thân lên mạng xã hội; kết bạn, nói chuyện với những người không quen biết; tò mò truy cập vào những trang web có nội dung không lành mạnh; đi chơi với người mới quen trên mạng…
HĐ4b - tranh 1, 2
Hoạt động 4. Tìm hiểu một số cách phòng, tránh xâm hại.
b. Tìm hiểu cách phòng, tránh bị xâm hại
Em hãy quan sát các bức tranh và thực hiện yêu cầu: - Nêu cách phòng, tránh bị xâm hại trong các bức tranh sau. - Hãy nêu thêm cách phòng, tránh bị xâm hại khác mà em biết.
Ảnh
HĐ4b - tranh 3, 4
Hoạt động 4. Tìm hiểu một số cách phòng, tránh xâm hại.
b. Tìm hiểu cách phòng, tránh bị xâm hại
Em hãy quan sát các bức tranh và thực hiện yêu cầu: - Nêu cách phòng, tránh bị xâm hại trong các bức tranh sau. - Hãy nêu thêm cách phòng, tránh bị xâm hại khác mà em biết.
Ảnh
Giải HĐ4b
Giải hoạt động 4b
- Tranh 1: việc bạn nữ từ chối không đi cùng người lạ có tác dụng phòng, tránh được những nguy cơ bị xâm hại. - Tranh 2: bạn nam đã biết từ chối nhận quà từ người phụ nữ mà bạn không quen, điều này giúp bạn tránh được những nguy cơ bị xâm hại. - Tranh 3: bạn nữ đã biết cách phòng tránh khi bạn kiên quyết không cho người lạ vào nhà vì việc ở nhà một mình mà có người lạ xin vào nhà có thể dẫn đến nguy cơ bị xâm hại. - Tranh 4: bạn nữ luôn đi cùng người thân những lúc phải đi bộ ở nơi vắng vẻ đã tránh được nguy cơ bị xâm hại. - Những cách khác để phòng, tránh bị xâm hại: không cho người khác chạm vào vùng nhạy cảm hay có những hành động ôm ấp, vuốt ve; không chạm vào vùng nhạy cảm của người khác; không nên tò mò về cơ thể người khác để tránh bị lợi dụng dụ dỗ hay vô tình kích thích thú tính của những kẻ xấu;…
HĐ4c - tranh 1, 2
Hoạt động 4. Tìm hiểu một số cách phòng, tránh xâm hại.
c. Tìm hiểu cách ứng phó khi có nguy cơ bị xâm hại
Em hãy quan sát các bức tranh và trả lời câu hỏi: - Em hãy nêu cách ứng phó khi có nguy cơ bị xâm hại trong các bức tranh sau. - Hãy nêu thêm cách ứng phó khi có nguy cơ bị xâm hại khác mà em biết.
Ảnh
HĐ4c - tranh 3, 4
Hoạt động 4. Tìm hiểu một số cách phòng, tránh xâm hại.
c. Tìm hiểu cách ứng phó khi có nguy cơ bị xâm hại
Em hãy quan sát các bức tranh và trả lời câu hỏi: - Em hãy nêu cách ứng phó khi có nguy cơ bị xâm hại trong các bức tranh sau. - Hãy nêu thêm cách ứng phó khi có nguy cơ bị xâm hại khác mà em biết.
Ảnh
Ảnh
Giải HĐ4c
Giải hoạt động 4c
- Tranh 1: bạn nam thấy người đàn ông đó có vẻ nguy hiểm nên bạn đã vội vã tránh xa để tránh được nguy cơ bị xâm hại. - Tranh 2: bạn nữ đã vừa chạy vừa hô to để kêu cứu, gây sự chú ý cho mọi người để tránh bị xâm hại. - Tranh 3: bạn nữ đã chia sẻ với cô giáo, nhờ cô giúp đỡ khi bị mẹ mắng vô cớ, giúp bạn giảm thiểu việc bị xâm hại về tinh thần. - Tranh 4: bạn nữ đã cùng mẹ đến trung tâm tư vấn tâm lí khi bị các bạn cô lập, xa lánh, tránh được nguy cơ bị tổn thương tâm lí. - Những cách ứng phó khác khi có nguy cơ bị xâm hại: tìm cách chạy trốn khi bị xâm hại; ghi nhớ số điện thoại của cha mẹ, số điện thoại khẩn cấp để sử dụng trong trường hợp nguy hiểm; báo ngay cho người thân khi bị đe doạ; không quá tỏ ra sợ hãi, lo lắng khi bị đe doạ.
Tóm tắt nội dung ghi nhớ
Cần ghi nhớ những điều sau
Ảnh
Luyện tập - Vận dụng
Luyện tập - Câu 1
Hình vẽ
LUYỆN TẬP
Câu 1. Em đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Giải LT - Câu 1
Hình vẽ
GIẢI CÂU 1
- Đồng tình với các ý kiến: a. Vì trẻ em cũng như các cá nhân cần được bảo vệ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, do vậy mọi trẻ em đều có quyền được bảo vệ khỏi các hình thức xâm hại. d. Vì thủ phạm xâm hại trẻ em có thể là bất kì ai, ngay cả bạn bè cùng tuổi. e. Vì bất kì ai cũng có thể là nạn nhân của xâm hại tình dục. - Không đồng tình với các ý kiến: b. Vì thủ phạm xâm hại trẻ em vừa có thể là người mà trẻ quen biết, vừa có thể là những người lạ mà trẻ không quen biết. c. Vì nhiều trẻ em bị xâm hại bởi chính người quen, thân của trẻ.
Luyện tập - Câu 2
Hình vẽ
LUYỆN TẬP
Câu 2. Những hành vi nào dưới đây là biểu hiện của xâm hại? Vì sao?
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Giải LT - Câu 2
Hình vẽ
GIẢI CÂU 2
a. Đây là biểu hiện của việc xâm hại về tinh thần đối với Cường vì khiến bạn trở nên buồn bã, thiếu tự tin. b. Không phải là biểu hiện của xâm hại vì bác sĩ khám ngực cho An khi có cả mẹ bạn ở đó. c. Đây là biểu hiện của xâm hại tinh thần và xâm hại thể chất vì đã làm bạn tổn thương về tâm lí, chịu đau đớn về cơ thể,… d. Đây là biểu hiện của xâm hại tình dục vì việc vuốt má, sờ vào người Hạ của người hàng xóm làm bạn sợ hãi, không thoải mái. e. Đây là biểu hiện của việc xao nhãng (có cả biểu hiện xâm hại thể chất, tinh thần) vì bố đã đối xử tệ với Tâm, bắt bạn phải nghỉ học để làm các công việc nhà.
Luyện tập - Câu 3
Hình vẽ
LUYỆN TẬP
Câu 3. Em chọn cách ứng phó nào dưới đây nếu gặp nguy cơ bị xâm hại? Vì sao?
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Giải LT - Câu 3
Hình vẽ
GIẢI CÂU 3
- Lựa chọn cách b, c, e, g, h, i. Khi gặp nguy cơ bị xâm hại vì đây là những cách làm hiệu quả để phòng tránh, ngăn chặn, khắc phục hậu quả khi có nguy cơ bị xâm hại. - Không lựa chọn cách a, d. Khi gặp nguy cơ bị xâm hại vì nếu run sợ, khóc lóc thì sẽ không đủ tỉnh táo để tìm được cách ứng xử phù hợp, việc chịu đựng hành vi xâm hại sẽ khiến cho kẻ xấu sẽ tiếp tục xâm hại,…
Luyện tập - Câu 4a
Hình vẽ
LUYỆN TẬP
Câu 4. Em sẽ làm gì nếu là bạn trong các tình huống sau?
a. Thanh thường bị một nhóm bạn trong lớp trêu chọc, bàn tán về ngoại hình. Mỗi lần thấy Thanh, mấy bạn đó lại cười cợt, chê bai.
Ảnh
Giải: Thanh nên đối diện trực tiếp, nói các bạn đó dừng việc trêu chọc, bàn tán về ngoại hình và giải thích cho các bạn hiểu đó là việc làm xâm hại tinh thần. Nếu các bạn đó tiếp tục trêu chọc thì Thanh cần nói với thầy, cô giáo để nhờ thầy cô giúp đỡ, ngăn chặn.
Luyện tập - Câu 4b
Hình vẽ
LUYỆN TẬP
Câu 4. Em sẽ làm gì nếu là bạn trong các tình huống sau?
b. Trong một lần dọn dẹp nhà cửa, mẹ phát hiện Dung có một cuốn sổ nhật kí. Vì muốn biết suy nghĩ, tâm tư của con gái nên mẹ đã mở ra đọc.
Giải: Dung nên giải thích cho mẹ hiểu trẻ em cũng có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, mẹ không được đọc nhật kí của Dung nếu chưa được sự đồng ý của bạn.
Ảnh
Luyện tập - Câu 4c
Hình vẽ
LUYỆN TẬP
Câu 4. Em sẽ làm gì nếu là bạn trong các tình huống sau?
c. Giờ ra chơi, Hải đang đi ở khu vực phía sau nhà vệ sinh thì nhìn thấy hai bạn lớp khác đứng quây xung quanh Lâm và ép Lâm đứng sát vào tường với vẻ mặt tức giận.
Giải: Hải cần yêu cầu các bạn dừng việc đe doạ, đánh Lâm vì đây là hành vi xâm hại thể chất và tinh thần. Nếu các bạn không dừng việc làm đó thì Hải cần tìm sự giúp đỡ của các bạn khác hoặc thầy, cô giáo, bác bảo vệ để ngăn chặn hành vi này.
Ảnh
Luyện tập - Câu 4d
Hình vẽ
LUYỆN TẬP
Câu 4. Em sẽ làm gì nếu là bạn trong các tình huống sau?
d. Trời xẩm tối, khi đang trên đường về nhà, Kiên thấy có một người đàn ông lạ mặt đi theo mình. Khi bạn đi nhanh thì người đó cũng đi nhanh, đi chậm thì người đó cũng đi chậm khiến Kiên rất sợ hãi.
Giải: Kiên nên đi đến chỗ sáng, có người lớn và nói rõ nỗi sợ hãi của mình và nhờ sự giúp đỡ.
Ảnh
Luyện tập - Câu 4e
Hình vẽ
LUYỆN TẬP
Câu 4. Em sẽ làm gì nếu là bạn trong các tình huống sau?
Ảnh
e. Quỳnh đang chơi cùng bạn, chú hàng xóm đi qua khen Quỳnh xinh gái và kéo Quỳnh lại, ôm vào lòng khiến bạn rất sợ hãi.
Giải: Quỳnh cần giữ bình tĩnh, nói to, rõ ràng yêu cầu chú hàng xóm chấm dứt hành động đó, nếu chú vẫn tiếp tục thì bạn cần hét to để thu hút sự chú ý của những người xung quanh và nhờ họ giúp đỡ. Khi về nhà, bạn cần kể cho người thân biết để có cách xử lí.
Luyện tập - Câu 5
Hình vẽ
LUYỆN TẬP
Câu 5. Em cùng các bạn trong nhóm xây dựng tiểu phẩm, thảo luận cách ứng phó và đóng vai thể hiện trong các trường hợp:
- Bị đe dọa; - Bị chửi mắng, - Bị bỏ rơi, ít được quan tâm.
Ảnh
Giải LT - Câu 5
Hình vẽ
GIẢI CÂU 5
- Khi bị đe doạ: không nên có cử chỉ hay hành vi khiêu khích, giữ bình tĩnh, nói với người đó là sẽ báo với người có trách nhiệm để họ phải chịu hậu quả về hành vi của họ. Nếu vẫn cố tình thực hiện hành vi đe doạ thì cần nhờ sự giúp đỡ từ thầy, cô giáo (nếu ở trường), từ người thân (nếu ở nhà), nhờ những người đáng tin cậy như bảo vệ, công an (nếu ở nơi công cộng). - Khi bị chửi mắng: giữ bình tĩnh trước khi phản ứng lại; yêu cầu người chửi mắng giải thích vì sao lại nói những lời đó; giữ khoảng cách, hạn chế nói chuyện với những người luôn cố ý gây chuyện, thích châm chọc người khác;… - Khi bị bỏ rơi, ít được quan tâm: bình tĩnh suy nghĩ, tìm hiểu nguyên nhân; chờ thời điểm thích hợp để trao đổi những suy nghĩ, mong muốn của bản thân;… nếu tình hình không được cải thiện, cần nhờ đến sự giúp đỡ của người thân, tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ em,…
Vận dụng 1, 2
Hình vẽ
VẬN DỤNG
1. Em hãy cùng bạn ghi lại những điều nên làm và không nên làm để phòng, tránh bị xâm hại theo mẫu sau: 2. Em hãy sưu tầm bài thơ, bài hát,... hoặc thiết kế tờ rơi tuyên truyền về phòng, tránh xâm hại; sau đó, chia sẻ với các bạn trong lớp.
Ảnh
Vận dụng 3
Hình vẽ
VẬN DỤNG
3. Em hãy đóng vai là tuyên truyền viên để phổ biến đến bạn bè các kĩ năng phòng, tránh xâm hại.
Ảnh
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
- Ôn tập kiến thức đã học. - Hoàn thành bài tập Vận dụng. - Đọc và tìm hiểu trước Bài 8. Sử dụng tiền hợp lí.
DẶN DÒ
Cảm ơn
Ảnh
Cảm ơn các em đã chú ý lắng nghe!!!