BÀI 13. VIỆT NAM TRONG NĂM ĐẦU SAU CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
Trang bìa
Trang bìa
LỊCH SỬ 9
BÀI 13 VIỆT NAM TRONG NĂM ĐẦU SAU CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
Ảnh
Mục tiêu bài học
Mục tiêu
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
- Nhận biết được những biện pháp chủ yếu để xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng, giải quyết những khó khăn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, quân sự,... trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945. - Trình bày được những nét chính về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân Nam Bộ.
Hình vẽ
Khởi động
Khởi động
Trong Thư gửi tổng thống Pháp Sác-lơ Đờ Gôn (5 - 9 - 1945), Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “ Chính phủ chúng tôi gồm các thành viên cộng hòa của ba xứ Việt Nam với quyết tâm bảo vệ nền độc lập Việt Nam bằng mọi biện pháp, cam kết bảo đảm an ninh, tính mạng và tài sản của người nước ngoài ở toàn cõi Việt Nam trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và đối xử bình đẳng. Chúng tôi phản đối việc quân đội Pháp xâm nhập lãnh thổ Việt Nam”.
Ảnh
Nội dung bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho em biết điều gì về tình hình nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sau khi thành lập (2 - 9 - 1945)? Theo em, Chính phủ cách mạng đã có những biện pháp gì để bảo vệ nền độc lập vừa giành được?
1. Các biện pháp xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng
Hoạt động 1
1. Các biện pháp xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng
Hoạt động 1
Khai thác tư liệu 1 và thông tin trong mục, hãy trình bày các biện pháp chủ yếu để xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
Ảnh
Hình 13.1
Ảnh
Tư liệu 1
Ảnh
Kết luận 1
Ảnh
Kết luận 1
-  Trong phiên họp đầu tiên, Quốc hội khoá I đã đưa ra các quyết định về chính sách đối nội, đối ngoại, thành lập Ban Dự thảo Hiến pháp và Chính phủ liên hiệp kháng chiến. -  Để tránh phải đối đầu với nhiều kẻ thù cùng một lúc, Chính phủ Việt Nam một mặt chủ trương tạm thời hòa hoãn, tránh xung đột với quân Trung Hoa Dân quốc, mặt khác kiến quyết làm thất bại âm mưu chia rẽ, phá hoại của chúng. -  Sau cuộc Tổng tuyển cử, chính quyền địa phương các cấp được củng cố, kiện toàn. -  Khối đại đoàn kết dân tộc được phát triển thông qua việc củng cố Mặt trận Việt Minh và thành lập một số đoàn thể quần chúng, đảng phái dân chủ.
Kết luận 1
Ảnh
Kết luận 1
-  Lực lượng vũ trang nhân dân cùng được phát triển gồm: đội quân chủ lực và các đội vũ trang địa phương. -  Việt Nam Giải phóng quân được chấn chỉnh, đổi thành Vệ quốc đoàn (9 – 1945) và Quân đội quốc gia Việt Nam (5 – 1946). Lực lượng dân quân tự vệ đã tăng lên hàng chục vạn người trên khắp cả nước.
2. Giải quyết những khó khăn về kinh tế, văn hóa, giáo dục
a) Kinh tế
2. Giải quyết những khó khăn về kinh tế, văn hóa, giáo dục
a) Kinh tế
Khai thác tư liệu 2 và thông tin trong mục, hãy nêu các biện pháp để giải quyết khó khăn về kinh tế của chính quyền cách mạng.
Ảnh
Hình vẽ
Hoạt động 2 
Hình 13.2 (Người dân Hà nội mít tinh hưởng ứng hoạt động cứu đói)
Ảnh
Tư liệu 2
Ảnh
Hình 13.3
Ảnh
Kết luận 2
Ảnh
Kết luận 2
-  Chính phủ thực hiện những biện pháp trước mắt như: lập các hũ gạo cứu đói;kêu gọi “nhường cơm sẻ áo”, tổ chức “ngày đồng tâm”; nghiêm trị những kẻ đầu cơ tích trữ lúa gạo; đề ra biện pháp điều hoà thị trường lúa gạo giữa các địa phương. -  Để giải quyết tận gốc nạn đói và phục hồi nền nông nghiệp, Chính phủ vận động toàn dân tăng gia sản xuất với khẩu hiệu “không một tấc đất bỏ hoang”..
Kết luận 2
Ảnh
Kết luận 2
-  Ruộng đất của đế quốc và Việt gian bị tịch thu, đem chia cho nông dân nghèo; còn ruộng đất công được chia lại theo nguyên tắc công bằng, dân chủ; các biện pháp giảm tô, thuế cho nông dân cũng được thực hiện. -  Để khắc phục tình trạng ngân khố quốc gia trống rỗng, Chính phủ phát động xây dựng “Quỹ độc lập” và phong trào “Tuần lễ vàng”.
b) Giáo dục, văn hóa
2. Giải quyết những khó khăn về kinh tế, văn hóa, giáo dục
b) Giáo dục, văn hóa
Hãy nêu các biện pháp giải quyết “giặc dốt” và xây dựng nền văn hoá mới của dân tộc.
Ảnh
Hình vẽ
Hoạt động 3
Hình 13.4 (Một lớp Bình dân học vụ)
Ảnh
Kết luận 3
Ảnh
Kết luận 3
-  Để xoá nạn mù chữ, ngày 8/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh kí Sắc lệnh thành lập Nha Bình dân học vụ, kêu gọi toàn dân tham gia xóa nạn mù chữ. -  Các trường phổ thông và đại học được khai giảng. Nội dung và phương pháp giáo dục được đổi mới theo tinh thần dân tộc, dân chủ. -  Nhà nước vận động toàn dân xây dựng đời sống văn hoá mới. Công tác y tế, vệ sinh phòng bệnh được tăng cường. -  Báo chí cách mạng được quan tâm, phát triển và đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục lòng yêu nước.
3. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược của nhân dân Nam Bộ
Hoạt động 4
3. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược của nhân dân Nam Bộ
Hoạt động 4
- Trình bày những nét chính về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trở lại của nhân dân Nam Bộ. - Khai thác tư liệu 3 và thông tin trong mục, em có nhận xét gì về tinh thần kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trở lại của nhân dân Việt Nam?
Ảnh
Tư liệu 3
Ảnh
Hình 13.5
Ảnh
Hình 13.6
Ảnh
Kết luận 4.1
Ảnh
Kết luận 4.1
-  Được sự giúp đỡ của quân Anh, đêm 22 và rạng sáng 23/9/1945, thực dân Pháp đánh úp trụ sở Uỷ ban hành chính Nam Bộ và cơ quan tự vệ thành phố Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lần thứ hai. -  Sáng 23/9/1945, cơ quan kháng chiến ở Nam Bộ đã thống nhất ra Lời kêu gọi đồng bào cầm vũ khí đánh đuổi quân xâm lược.
Kết luận 4.1
Ảnh
Kết luận 4.1
-  Đêm 23/9: +  Công nhân Sài Gòn – Chợ Lớn đã cắt toàn bộ điện, nước. +  Trên đường phố, các chiến luỹ được dựng lên bằng bàn, ghế, giường, tủ,... để chặn bước tiến của quân Pháp. +  Các đội tự vệ, thanh niên xung kích nhanh chóng triển khai chiến đấu. Hàng trăm xí nghiệp và công sở, kho tàng, bến bãi,... cũng bị phá huỷ, không để rơi vào tay thực dân Pháp. +  Ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, phong trào quyên góp “Ủng hộ cuộc kháng chiến anh dũng của đồng bào Nam Bộ” đã diễn ra rộng khắp, thanh niên nô nức tòng quân, các chi đội Nam tiến gấp rút lên đường vào Nam chiến đấu,...
Kết luận 4.2
Ảnh
Kết luận 4.2
-  Nhân dân Việt Nam có một lòng yêu nước nồng nàn, quyết không để thực dân Pháp lấn tới xâm lược. -  Khi chiến tranh xảy ra, nhân dân ta đã phát huy được truyền thống yêu nước, sức mạnh của lòng dân, sức mạnh của tinh thần đoàn kết toàn dân tộc cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Luyện tập
Câu 1
Ảnh
LUYỆN TẬP
Câu 1: Lập bảng tóm tắt (theo gợi ý dưới đây vào vở) về những biện pháp chủ yếu để giải quyết khó khăn của đất nước trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Ảnh
Câu 2
Ảnh
LUYỆN TẬP
Câu 2: Từ kết quả câu trả lời 1, hãy giải thích vì sao Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà là Nhà nước của dân, do dân, vì dân?
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
VẬN DỤNG
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”. Em có suy nghĩ gì về câu nói đó? Là một học sinh, em có thể làm gì để góp phần xây dựng đất nước?
Tổng kết
Củng cố
Ảnh
CỦNG CỐ
Đọc lại bài đã học. Làm bài trong SBT. Chuẩn bị bài có tiết sau.
Cảm ơn
Ảnh