BÀI 4: KHÁI QUÁT VỀ TẾ BÀO
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 4 KHÁI QUÁT VỀ TẾ BÀO
Mở đầu
Yêu cầu cần đạt
- Nêu được khái quát học thuyết tế bào - Giải thích được tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể sống.
Khởi động
Hình 4.1 cho thấy tổ ong được cấu tạo từ những khoang nhỏ. Mỗi khoang nhỏ này được dùng làm nơi dự trữ thức ăn, chứa trứng hay ấu trùng. Do đó, mỗi khoang nhỏ là đơn vị cấu trúc và chức năng cơ bản nhất của tổ ong. Cách thức tổ chức này cũng được thấy ở cả sinh vật sống. Như vậy đơn vị cấu trúc và chức năng cơ bản nhất của sinh vật sống là gì?
Ảnh
Học thuyết tế bào
Thảo luận 1
Các khoang rỗng nhỏ cấu tạo nên vỏ bẩn của cây sồi mà Robert Hooke phát hiện ra được gọi là gì?
Các khoang rỗng được gọi là tế bào.
Thảo luận 2
Dựa vào đầu mà Schleiden và Schwann có thể đưa ra kết luận:"Mọi sinh vật sống đều được cấu tạo từ tế bào và các sản phảm của tế bào."?
Dựa vào sự tương đồng về cấu tạo của tế bào thực vật và tế bào động vật, cũng như những kết quả nghiên cứu trước đó của Robert Hooke và Leeuwenhoek.
Luyện tập
Sự ra đời của học thuyết tế bào có ý nghĩa gì đối với nghiên cứu sinh học?
Học thuyết tế bào ra đời đã giúp các nhà khoa học nhận thấy mọi sinh vật sống đều được cấu tạo tế bào, thể hiện được sự thống nhất của sinh giới. Đặt nền tảng cho việc nghiên cứu về cấu tạo và hoạt động chức năng của tế bào cũng như cơ thể sinh vật.
Những nội dung cơ bản
Hình vẽ
Những nội dung cơ bản của học thuyết tế bào gồm: - Tất cả các sinh vật đều được cấu tạo từ tế bào. - Các tế bào là đơn vị cơ sở của cơ thể sống. - Tất cả các tế bào được sinh ra từ các tế bào trước đó bằng cách phân chia tế bào. - Các tế bào có thành phần hóa học tương tự nhau, có vật chất di truyền là DNA. - Hoạt động sống của tế bào là sự phối hợp hoạt động của các bào quan trong tế bào.
Tế bào
Thảo luận 3
Hãy đưa ra các dẫn chứng để chứng minh tế bào là đơn vị nhỏ nhất có đầy đủ các đặc trưng cơ bản của sự sống. - Các phân tử khi tác khỏi tế bào thì không còn tham gia các hoạt động sống. - Ở cá loài sinh vật đơn bào, cơ thể chỉ cấu tạo từ một tế bào nhưng thực hiện đầy đủ chức năng của một cơ thể sống (trao đổi chất và năng lượng, sinh trưởng và sinh sản,..); việc thực hiện các chức năng này là do tế bào đảm nhiệm. Vì vậy, tế bào đã có đầy đủ những dấu hiệu đặc trưng của sự sống.
Vận dụng
Hình vẽ
Hãy cho biết điểm khác nhau giữa một sinh vật đơn bào và một tế bào trong cơ thể sinh vật đa bào.
Hình vẽ hình học
Sinh vật đơn bào - Là một cơ thể hoàn chỉnh - Có lối sống tự do, hoạt động độc lập.
Tế bào trong cơ thể sinh vật đa bào
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
- Là một bộ phận của mô và đôi khi không hoàn chỉnh.
- Các tế bào sống phụ thuộc lẫn nhau.
- Các cơ thể không có sự liên kết với nhau.
- Các tế bào liên kết với nhau qua chất nền ngoại bào hoặc cầu sinh chất.
Kết luận
Hình vẽ
Tế bào vừa là đơn vị cấu trúc, vừa là đơn vị chức năng cơ bản của cơ thể sống.
Bài tập
Bài 1
Bài tập trắc nghiệm
Nội dung nào sau đây đúng với học thuyết tế bào?
A. Tế bào được hình thành một cách ngẫu nhiên.
B. Tế bào là đơn vị chức năng của sự sống.
C. Tất cả các loài sinh vật đều được cấu tạo từ tế bào.
D. Hầu hết các loài sinh vật đều được cấu tạo từ tế bào.
Bài 2
Bài tập trắc nghiệm
Tác giả của học thuyết tế bào là
A. Schleiden và Schwann.
B. Schleiden và Leeuwenhoek.
C. Schwann và Robert Hooke.
D. Robert Hooke và Leeuwenhoek.
Bài 3
Bài tập trắc nghiệm
Đơn vị nhỏ nhất có đầy đủ các đặc trưng cơ bản của sự sống là
A. Phân tử
B. Nguyên tử
C. Tế bào
D. Bào quan