BÀI 9: HY LẠP VÀ LA MÃ CỔ ĐẠI
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Lịch sử và địa lí 6
BÀI 9: HY LẠP VÀ LA MÃ CỔ ĐẠI
Ảnh
Khởi động
Hoạt động
Ảnh
Hoạt động
Hy Lạp và La Mã đều nằm trên bờ bắc Địa Trung Hải với nhiều đảo nhỏ. Địa Trung Hải giống như một cái hồ lớn, tạo nên con đường giao thông thuận lợi giữa các vùng đất. Vì vậy, từ rất sớm, nơi đây đã có những hoạt động hàng hải, ngư nghiệp và thương nghiệp. Hy Lạp là một trong những nền văn minh thế giới cổ đại, có ảnh hưởng mạnh mẽ đến khu vực Địa Trung Hải, trong đó có Mã Lai.
Ảnh
Điều kiện tự nhiên đã tác động như thế nào đến sự hình thành nền văn minh Hy Lập và La Mã? Tổ chức nhà nước Hy Lạp và La Mã có gì nổi bật? Những thành tựu văn hóa tiêu biểu Hy Lạp và La Mã là gì?
I. Điều kiện tự nhiên
1. Tìm hiểu (I. Điều kiện tự nhiên )
1. Tìm hiểu
Hy Lạp cổ đại có lãnh thổ rộng, ít đồng bằng, đất đai không thuận lợi cho trồng cây lương thực nhưng thích hợp với trồng nho và ô-liu. Có nhiều khoáng sản, vịnh, hải cảng thuận lợi cho sự di chuyển và trú ẩn của tàu thuyền.
Hình 9.1. Lược đồ Hy Lạp cổ đại
Ảnh
-Ý 2 (I. Điều kiện tự nhiên )
Hình 9.2. Lược đồ La Mã ( Từ thế kỉ V TCN Một đoạn Hoàng Hà đến thế kỉ II)
Nơi khởi sinh nền văn minh La Mã là I-ta-li-a, một bán đảo lớn, dài và hẹp hình chiếc ủng kéo dài ra Địa Trung Hải, xung quanh có 3 đảo lớn.
Ảnh
Bán đảo I-ta-li-a có nhiều kim loại như đồng, sắt,... và hàng nghìn ki-lô-mét đường biển, có nhiều cảng vịnh thuận lợi cho những hoạt động mậu dịch hàng hải.
2. Trả lời câu hỏi (I. Điều kiện tự nhiên )
Ảnh
2. Trả lời câu hỏi
Dựa vào lược đồ hình 9.1, hình 9.2 và đọc thông tin, hãy:
Xác định vị trí địa lý của Hy Lạp và La Mã cổ đại. Trình bày điều kiện tự nhiên có tác động đến sự hình thành và phát triển nền vawn minh Hy Lạp và La Mã.
II. Tổ chức nhà nước thành bang
1. Tìm hiểu (II. Tổ chức nhà nước thành bang)
Ảnh
1. Tìm hiểu
Từ khoảng thế kỉ VIII đến thế kỉ VI TCN, các thành bang Hy Lạp lần lượt ra đời. Trong đó có thành bang lớn nhất là Xpác-ta và A-ten. Các thành bang có đường biên giới lãnh thổ, có chính quyền, quân đội, luật pháp, hệ thống kinh tế, đo lường, tiền tệ và những thần bảo hộ riêng, thiết chế chính trị, tổ chức nhà nước ở mỗi bang không giống nhau,
2. Khám phá (II. Tổ chức nhà nước thành bang)
Hình 9.3. Thành bang A-ten (hình mô phỏng)
2. Khám phá
A- ten là thành bang tiêu biểu ở Hy Lạp thời cổ đại, có diện tích khoảng 2 000 latex(km^2), dân số khoảng 400 000 người.
Ảnh
3. Trả lời câu hỏi (II. Tổ chức nhà nước thành bang)
Ảnh
Trình bày tổ chức nhà nước thành bang ở Hy Lạp. Hãy kể tên các tầng lớp xã hội trong thành bang A-ten.
3. Trả lời câu hỏi:
III. Tổ chức nhà nước đế chế
1. Tìm hiểu (III. Tổ chức nhà nước đế chế)
Ảnh
1. Tìm hiểu
Khoảng thế kỉ III TCN, thành thị La Mã lớn mạnh đã xâm chiến các thành thị trên bán đảo I-ta-li-a, chinh phục các vùng đất của người Hy Lạp, các quốc gia ven bờ Địa Trung Hải và trở thành một đế chế. Năm 27 TC, Ốc -ta-viu-xơ trở thành người thống trị duy nhất ở La Mã nắm trong tay mọi quyền hành và được gọi là Ô-gu-xtu-xơ.
Hình 9.4. Tượng Ô-gu-xtu-xơ
- Ý 2 (III. Tổ chức nhà nước đế chế)
Dưới thời Ô-gu-xtu-xơ, vai trò của Viện Nguyên lão được coi trọng, với số nghị viên khoảng 600 người, nhiều chức năng của Đại hội nhân dân trước đó được chuyển giao cho Viện Nguyên lão.
Hình 9.5. Một thành viên đang diễn thuyết tại Viện Nguyên lão (tranh vẽ)
Ảnh
2. Khám phá (III. Tổ chức nhà nước đế chế)
Ảnh
2. Khám phá
Thời La Mã cổ đại vào năm 73 TCN, Xpác-ta-cút đã lãnh đạo các đấu sĩ nô lệ vùng lên chống lại chủ nô. Lực lượng quân khởi nghĩa ngày càng đông, Viện Nguyên lão đã phải điều 8 binh đoàn đến đàn áp. Năm 71 TCN, nghĩa quân của Xpác-ta-cút giao chiến ác liệt với quân La Mã. Tuy nhiên do chênh lệch về lực lượng Xpác-ta-cút bị giết và cuộc khởi nghĩa thất bại.
3. Trả lời câu hỏi (III. Tổ chức nhà nước đế chế)
Ảnh
3. Trả lời câu hỏi
Quan sát lược đồ hình 9.2 (trang 43), các hình 9.4, 9.5 và đọc thông tin, hãy trình bày tổ chức nhà nước ở đế chế La Mã.
IV. Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã
1. Tìm hiểu (IV. Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã)
1. Tìm hiểu
Ảnh
Người Hy Lạp sáng tạo ra hệ thống chữ cái trên cơ sở mẫu tự cổ. Người La Mã sang tạo ra mẫu tự La-tin, được truyền bá và sử dụng rộng rãi trên thế giới.
Hình 9.6. Bảng chữ cái của người Hy Lạp
Ảnh
Hình 9.7. Văn khắc bằng tiếng La-tin ở đấu trường La Mã.
Chữ viết
- Số, sử học (IV. Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã)
Ở Hy Lạp xuất hiện những nhà sử học như Hê-rô-đốt với tác phẩm Lịch sử (Historiai),...Ở La Mã nổi tiếng nhất là nhà sử học Pô-li-biu-xơ với tác phẩm Thông sứ.
Ảnh
Ảnh
Hình 9.8. Mặt một chiếc đồng hồ sử dụng số La Mã
Hình 9.9. Tượng cẩm thạch Hê-rô-đốt tại bảo tàng A-ten (Hy Lạp)
Số
Người La Mã dùng chữ viết để viết số, gọi là số La Mã.
Sử học
- Các lĩnh vực khoa học (IV. Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã)
Hy Lạp được coi là quê hương của nhiều lĩnh vực khoa học, như thiên văn học, địa lí, toán học, vật lí, triết học,... với nhiều tên tuổi nổi tiếng như Ta-lét, Pi-ta-go, Ơ-clít,... Các nhà khoa học ở La Mã tiếp thu những thành tựu trước đó của người Hy Lạp. Những nhà khoa học nổi tiếng ở La Mã là Ptô-lê-mê,...
Hình 9.10. Tranh vẽ nhà toán học Pi-ta-go
Các lĩnh vực khoa học
Ảnh
- Kiến trúc (IV. Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã)
Kiến trúc
Người Hy Lạp và La Mã đã tạo nên rất nhiều công trình kiến trúc đồ sộ, nguy nga và các tác phẩm điêu khắc tuyệt mĩ.
Hình 9.11. Tượng lực sĩ ném đĩa
Ảnh
Ảnh
Hình 9.12. Đấu trường Cô-li-dê
2. Kiến thức mở rộng (IV. Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã)
2. Kiến thức mở rộng
Viện bảo tàng Lu-vờ-rờ hiện đang lưu giữ khoảng 380 000 hiện vật, được trưng bày trong tám khu vực chính, trong đó có các khu vực trưng bày hiện vật của Ai Cập, Hy Lạp và La Mã cổ đại,...
Hình 9.13. Khung cảnh bên ngoài Viện Bảo tàng Lu-vờ-rờ
Ảnh
3. Trả lời câu hỏi (IV. Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã)
Ảnh
3. Trả lời câu hỏi
Quan sát các hình từ 9.6 đến 9.12 và đọc thông tin, hãy nêu một số thành tựu tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã. Những thành tựu văn hóa nào của Hy Lạp và La Mã cổ đại còn được bảo tồn đến ngày này?
V. Luyện tập và vận dụng
1. Luyện tập (III. Luyện tập và vận dụng)
Ảnh
1. Luyện tập
Câu 1: Trình bày những tác động của điều kiện tự nhiên đối với sự hình thành nên văn minh Hy Lạp và La Mã.
Câu 2: Lập bảng thống kê các thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã thời cổ đại.
2. Vận dụng (III. Luyện tập và vận dụng)
2. Vận dụng
Ảnh
Câu 3: Hãy tìm kiếm thông tin và giới thiệu về một công trình kiến trúc, điêu khắc của Hy Lạp hoặc La Mã mà em ấn tượng nhất.
Dặn dò
1. Em làm được những gì?
Ảnh
Em làm được những gì?
Giới thiệu và nhận xét được tác động của điều kiện tự nhiên (hải cảng, biển đảo) đối với sự hình thành, phát triển của nền văn minh Hy Lạp và La Mã. Trình bày được tổ chức nhà nước thành bang, nhà nước đế chế ở Hy Lạp và La Mã. Nêu được một số thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã.
2. Dặn dò
Ảnh
Dặn dò
Học hiểu trọng tâm bài học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau:" Bài 10: Sự ra đời và phát triển của các vương quốc ở Đông Nam Á".
3. Cảm ơn
Ảnh