BÀI 1: HIỆN THỰC LỊCH SỬ VÀ NHẬN THỨC LỊCH SỬ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
LỊCH SỬ 10
BÀI 1: HIỆN THỰC LỊCH SỬ VÀ NHẬN THỨC LỊCH SỬ
Ảnh
Khỏi động
Khỏi động (Khỏi động)
Ảnh
Ảnh
Lịch sử là một dòng chảy liên tục theo thời gian từ quá khứ đến hiện tại, diễn ra một lần và không lặp lại. Lịch sử được hậu thế nhận thức dựa vào những mảnh vỡ của sự kiện (tức sử liệu) và bị chi phối bởi quan điểm chủ quan của con người. Vậy làm thế nào để tiếp cận lịch sử một cách khách quan, trung thực, gần với sự thật nhất?
Ảnh
I. Lịch sử
1. Hiện thực lịch sử (I. Lịch sử)
1. Hiện thực lịch sử
Ảnh
- Đọc thông tin SGK và quan sát hình:
Ảnh
Ảnh
Hình 1.1 và hình 1.2 khác nhau như thế nào? Chúng giúp em biết gì về hiện thực lịch sử?
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ gắn với con người và xã hội loài người. Hiện thực lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ, tồn tại khách quan, độc lập, ngoài ý muốn của con người. Con người có khả năng nhận thức hiện thực lịch sử -> lịch sử còn là hiện thực khách quan có thể nhận thức được.
2. Nhận thức lịch sử
2. Nhận thức lịch sử
Ảnh
- Đọc thông tin SGK và quan sát hình:
1. Lịch sử được con người nh thức như thế nào? (Lấy ví dụ từ câu chuyện Con ngựa gỗ thành Tơ -roa)? 2. Sách thẻ tre giúp em nhận thức được điều gì về lịch sử (ghi chép, giấy viết,...)?
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Nhận thức lịch sử: hiểu biết của con người về hiện thực lịch sử, được trình bày, tái hiện theo nhiều cách thức khác nhau. Hiện thực lịch sử chỉ có một nhưng lịch sử được con người nhận thức ở nhiều cách, nhiều góc độ khác nhau.
II. Sử học
1. Khái niệm Sử học (II. Sử học)
1. Khái niệm Sử học
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin SGK, em hãy nêu khái niệm Sử học.
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Sử học là khoa học nghiên cứu lịch sử của xã hội loài người nói chung hoặc của một quốc gia, dân tộc, địa phương, con người nói riêng.
2. Đối tượng nghiên cứu của Sử học
2. Đối tượng nghiên cứu của Sử học
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin SGK, em hãy cho biết đối tượng nghiên cứu của Sử học là gì?
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Là quá trình phát sinh, phát triển của xã hội loài người trong quá khứ (cá nhân, tổ chức, dân tộc, quốc gia, châu lục). => Đối tượng của Sử học mang tính toàn diện.
3. Chức năng, nhiệm vụ của Sử học
3. Chức năng, nhiệm vụ của Sử học
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Qua câu danh ngôn" Lịch sử là thầy dạy cuộc sống" của Xi-xê-rô, em hiểu thế nào về chức năng, nhiệm vụ của Sử học?
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Chức năng khoa học: Lịch sử cung cấp tri thức khoa học nhằm khôi phục, miêu tả giải thích hiện tượng lich sử một cách chính xác, khách quan. Chức năng xã hội: Lịch sử giúp con người tìm hiểu các quy luật phát triển của xã hội loài người trong quá khứ => nhận thức hiện tại và dự đoán được tương lai. Chức năng giáo dục: thông qua những tâm gương lịch sử, bài học lịch sử.
+ Chức năng:
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Rút ra bài học kinh nghiệm lịch sử phục vụ cuộc sống hiện tại. Góp phần bồi dưỡng nhân sinh quan và thế giới quan khoa học, nâng cao trình độ nhận thức của con người. Góp phần giáo dục tư tưởng, tình cảm, đạo đức và phát triển nhân cách con người.
+ Nhiệm vụ:
4. Nguyên tắc cơ bản của Sử học
4. Nguyên tắc cơ bản của Sử học
Ảnh
Quan sát sơ đồ, em hãy nêu những nguyên tắc cơ bản của Sử học.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Khách quan: Trình bày lịch sử một cách khách quan, không định kiến, thiên vị. Trung thực: Tôn trọng sự thật lịch sử. Tiến bộ: Góp phần xây dựng giá trị tốt đẹp. Toàn diện và cụ thể: Phản ánh đầy đủ, gắn với không gian, thời gian cụ thể.
5. Khái quát các nguồn sử liệu
5. Khái quát các nguồn sử liệu
Ảnh
- Đọc thông tin SGK và quan sát hình:
- Câu hỏi
- Câu hỏi:
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Từ các hình 1.5, 1.6, 1.7 thuộc loại hình sử liệu nào?
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Sử liệu là những tài liệu để nghiên cứu và tái hiện lịch sử. Có 2 loại sử liệu:
+ Sử liệu trực tiếp: là nguồn sử liệu ra đời cùng thời điểm diễn ra sự kiện, hiện tượng nghiên cứu (sử liệu gốc) giúp nhà sử học dựng bức tranh quá khứ. + Sử liệu gián tiếp: là nguồn sử liệu phản ánh sự kiện, hiện tượng lịch sử thông qua thông tin gián tiếp.
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Các nhóm sử liệu:
+ Sử liệu thành văn (văn bản, sách, báo,...) + Sử liệu truyền miệng (ca dao, truyền thuyết,...) + Sử liệu hiện vật (di vật, công trình,...) + Sử liệu kĩ thuật đa phương tiện (ảnh, ghi âm,...)
6. Một số phương pháp cơ bản của Sử học
6. Một số phương pháp cơ bản của Sử học
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Hai phương pháp cơ bản của Sử học (phương pháp lịch sử và phương pháp logic) giống nhau và khác nhau như thế nào?
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Phương pháp lịch sử là xem xét, trình bày các hiện tượng, sự vật qua các giai đoạn phát triển lịch sử cụ thể. Phương pháp logic là nghiên cứu các sự vật, hiện tượng trong hình thức tổng quát nhằm vạch ra bản chất, quy luật, khuynh huướớng vận động của lịch sử.
Luyện tập và vận dụng
1. Luyện tập
Ảnh
1. Luyện tập
Hình vẽ
1. Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử giống, khác nhau như nào? Dựa vào kiến thức đã học, nêu ví dụ và giải thích. 2. Lịch sử là quá khứ, vậy hiện thực lịch sử có phải là quá khứ hay không? Dựa vào kiến thức đã học, hãy giải thích.
2. Vận dụng
Ảnh
2. Vận dụng
Trên cơ sở sưu tập các sử liệu và giới thiệu về một di tích lịch sử ở địa phương em, hãy phân loại, đánh giá để xác định độ tin cậy và giá trị thông tin của các nguồn sử liệu ấy.
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập trong SBT. Đọc phần " Lắng nghe lịch sử" và ghi nhớ, suy nghĩ về bài học. Chuẩn bị bài sau: "Bài 2: Tri thức lịch sử và cuộc sống".
- Cảm ơn
Ảnh