BÀI 4. HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CHÍNH CỦA TRÁI ĐẤT
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
ĐỊA LÝ 10
BÀI 4. HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CHÍNH CỦA TRÁI ĐẤT
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
Học xong bài này, em sẽ:
Phân tích (kết hợp sử dụng hình vẽ, lược đồ) được hệ quả địa lí các chuyển động chính của Trái Đất: chuyển động tự quay (sự luân phiên ngày đêm, giờ trên Trái Đất); chuyển động quanh Mặt Trời (các mùa trong năm, ngày đêm dài ngắn theo vĩ độ. Liên hệ được thực tế địa phương về các mùa trong năm và chên lệch thời gian ngày đêm.
Mở đầu
Mở đầu
Ảnh
Mở đầu:
Nằm trong hệ Mặt Trời, Trái Đất có hai chuyển động chính là chuyển động tự quay quanh trục và chuyển động quay quanh Mặt Trời. Hai chuyển động này diễn ra đồng thời và sinh ra những hệ quả. Vậy đó là những hệ quả nào?
I. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái đất
1. Sự luân phiên ngày đêm
I. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái đất
1. Sự luân phiên ngày đêm
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin và quan sát hình 4.1, hãy: +) Cho bieeys tại sao trên Trái Đất ở cùng một thời điểm, nhiều nơi là ban ngày, trong khi nhiều nơi khác là ban đêm. +) Trình bày sự luân phiên ngày đêm trên Trái Đất.
- Hình 4.1. Chuyển động tự quay quanh trục và hiện tượng ngày đêm luân phiên trên Trái Đất (- Hình 4.1. Chuyển động tự quay quanh trục và hiện tượng ngày đêm luân phiên trên Trái Đất)
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
+) Chiều tự quay: từ Tây sang Đông. +) Độ nghiêng của trục so với mặt phẳng quỹ đạo một góc latex(63@)33'. +) Chu kì tự quay hết một vòng là 24 giờ (1 ngày đêm).
Nguyên nhân: do Trái Đất hình cầu và tự quay quanh trục nên ở mọi nơi trên bề mặt Trái Đất đều có sự luân phiên ngày và đêm.
Đặc điểm:
2. Giờ trên Trái Đất
2. Giờ trên Trái Đất
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin và quan sát hình 4.2, hãy: +) Khi ở Luân-đôn là 23 giờ ngày 31-12-2020 thì ở Hà Nội là mấy giờ và ngày nào. +) Đường chuyển ngày quốc tế đi qua khu vực giờ số mấy. Tại sao khi đi qua đường chuyển ngày thì phải tăng hoặc giảm một ngày lịch?
Ảnh
- Hình 4.2. Lược đồ các khu vực giờ trên Trái Đất (- Hình 4.2. Lược đồ các khu vực giờ trên Trái Đất)
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Do Trái Đất hình cầu và tự quay quanh trục nên các địa điểm trên cùng một kinh tuyến có một giờ riêng, gọi là giờ địa phương. Các địa điểm nằm trên kinh tuyến khác nhau có giờ địa phương khác nhau.
+) Giờ địa phương:
+) tiếp (- Kết luận)
Ảnh
+) Giờ khu vực:
Để thuận lợi cho sinh hoạt hằng ngày của mỗi quốc gia, người ta phải quy định một giờ thống nhất cho từng khu vực (múi giờ). Trên bề mặt Trái Đất có 24 khu vực giờ. Giờ của kinh tuyến đu qua giữa khu vực được lấy làm giờ chung cho cả ba khu vực đó.
+) tiếp (- Kết luận)
Ảnh
+) Giờ quốc tế: Khu vực giờ kinh tuyến gốc đi qua được lấy làm giờ chung cho cả khu vực đó.
- Kinh tuyến latex(180@) đi qua giữa khu vực giờ số 12 được lấy làm đường chuyển ngày quốc tế. - Nếu đi từ Tây sang Đông, qua kinh tuyến latex(180@) sẽ lùi lại một ngày lịch. - Nếu đi từ Đông sang Tây, qua kinh tuyến latex(180@) sẽ tăng thêm một ngày lịch.
II. Hệ quả chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất
1. Các mùa trong năm
II. Hệ quả chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất
1. Các mùa trong năm
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin và quan sát hình 4.3, hãy: +) Nguyên nhân nào sinh ra các mùa. Thời gian bắt đầu và kết thúc các mùa ở bán cầu Bắc theo dương lịch.
Ảnh
- Hình 4.3. Sơ đồ chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và các mùa tính theo dương lịch ở bán cầu Bắc (- Hình 4.3. Sơ đồ chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và các mùa tính theo dương lịch ở bán cầu Bắc)
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
+) Nguyên nhân: Do thời gian chiếu sáng và lượng nhiệt thu nhận ở mỗi bán cầu có sự thay đổi trong năm nên sinh ra các mùa.
Trong khi chuyển động quanh Mặt Trời, truc của Trái Đất luôn nghiêng và không đổi phương nên có lúc bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, có lúc bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời.
+) tiếp (- Kết luận)
Ảnh
+) Đặc điểm về mùa:
Mỗi mùa trong năm có sự khác nhau về thời tiết, khí hậu và độ dài ngày đêm. Thời gian bắt đầu và kết thúc mỗi mùa cũng có sự khác nhau theo cách tính lịch dương hoặc lịch âm. Ở vùng ôn đới, một năm có bốn mùa khá rõ rệt; ở vùng nhiệt đới, mùa xuân và mùa thu thường ngắn, không rõ rệt. Mùa ở hai bán cầu luôn trái ngược nhau.
2. Ngày đêm dài ngắn theo vĩ độ
2. Ngày đêm dài ngắn theo vĩ độ
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin và quan sát hình 4.4, hãy: +) Lập bảng về độ dài ngày đêm trong ngày 22 - 6 và ngày 22 - 12 tại các vĩ độ khác nhau. +) Nhận xét về sự chênh lệch độ dài ngày đêm theo vĩ độ và giải thích?
Ảnh
- Hình 4.4. Độ dài ngày đêm ở các vĩ độ ngày 22 - 6 và ngày 22 - 12 (- Hình 4.4. Độ dài ngày đêm ở các vĩ độ ngày 22 - 6 và ngày 22 - 12)
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Nguyên nhân: Do trục Trái Đát luôn nghiêng và không đổi phương khi chuyển động quanh Mặt Trời nên có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ. Đặc điểm: Độ dài ngày đêm chệnh lệch nhau càng nhiều khi đi từ xích đạo về hai cực.
Luyện tập và vận dụng
- Luyện tập
Ảnh
Ảnh
- Luyện tập
1. Phân biệt giờ địa phương và giờ khu vực. 2. Hãy cho biết thời gian bắt đầu và kết thúc các mùa ở bán cầu Nam theo dương lịch.
- Vận dụng
Ảnh
Ảnh
3. Vào ngày 22 - 12, ở nước ta độ dài ngày đêm sẽ như thế nào?
- Vận dụng:
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập về nhà trong SBT. Chuẩn bị bài sau:"Bài 5. Thạch quyển. Nội lực và tác động của nội lực đến địa hình bề mặt Trái Đất".
Cảm ơn
Ảnh