BÀI 8. HAI TAY XÂY DỰNG MỘT SƠN HÀ. 2. NGUYÊN TIÊU (RẰM THÁNG GIÊNG) (HỒ CHÍ MINH)
Trang bìa
Trang bìa
BÀI 8. HAI TAY XÂY DỰNG MỘT SƠN HÀ
NGUYÊN TIÊU (RẰM THÁNG GIÊNG)
Văn bản 2:
Ảnh
Khởi động
Khởi động
Ảnh
Khởi động:
Chia sẻ với các bạn trong lớp về những câu thơ/ bài thơ của tác giả Hồ Chí Minh.
I. Tìm hiểu chung
Tìm hiểu chung
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
- Nhiệm vụ
Ảnh
Hình vẽ
- Nhiệm vụ:
Nhắc lại kiến thức về sự nghiệp cũng như cuộc đời của tác gia Hồ Chí Minh. Nêu hoàn cảnh ra đời và phương thức biểu đạt của bài thơ Rằm tháng giêng.
1. Hoàn cảnh ra đời
1. Hoàn cảnh ra đời
Bài thơ được sáng tác tại chiến khu Việt Bắc, năm 1948 - những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Ảnh
2. Phương thức biểu đạt
Ảnh
2. Phương thức biểu đạt
Hình vẽ
Tự sự kết hợp MT và biểu cảm.
Ảnh
II. Khám phá văn bản
Khám phá văn bản
Ảnh
II. Khám phá văn bản
- Nhiệm vụ
- Nhiệm vụ:
Ảnh
Hình vẽ
Xác định bố cục của bài thơ. Cảnh đêm nguyên tiêu được gợi tả với những nét đặc trưng nào trong hai dòng thơ đầu? Hình ảnh, từ ngữ, vần, nhịp trong nguyên tác có tác dụng như thế nào trong việc gợi tả những nét đặc trưng ấy? Nêu từ ngữ, hình ảnh trong hai dòng thơ cuối.
+ Câu 4, 5
- Nhiệm vụ:
Ảnh
Hình vẽ
Nêu cảm nhận của bạn về tâm hồn, phong thái của nhà thơ Hồ Chí Minh qua bài thơ. Nhiều nhà nghiên cứu văn học cho rằng, thơ của tác giả Hồ Chí Minh thường có sự kết hợp giữa tính cổ điển và tính hiện đại. Bài thơ Nguyên tiêu có thể hiện sự kết hợp hai tính chất đó hay không? Vì sao?
1. Bố cục bài thơ
1. Bố cục bài thơ
Hình vẽ
* Cách 1:
Hình vẽ
Dòng 1: Khai: Khai mở chức năng của bài thơ. Đại ý đêm rằm thàng Giêng, trăng tròn, rất đẹp. Dòng 2: Chuyển: Sắc xuân của sông nước, bầu trời chan hòa khắp không gian. Dòng 3: Chuyển: Xuân của đất trời xuân kháng chiến: bàn việc quân sự giữa nơi khói sóng hư ảo, đêm rằm. Dòng 4: Kết: Khuya về, con thuyền chở đầy ánh trăng xuân.
Ảnh
+ Cách 2
1. Bố cục bài thơ
Hình vẽ
* Cách 2:
Hình vẽ
Hai dòng thơ đầu: Khung cảnh đêm trăng rằm tháng Giêng ngời sắc xuân. Hai dòng cuối: Con thuyền bàn việc quân sự, khuya về, chở đầy ánh trăng xuân.
Ảnh
2. Từ ngữ, hình ảnh, vần nhịp, trong hai dòng thơ đầu
Ảnh
2. Từ ngữ, hình ảnh, vần nhịp, trong hai dòng thơ đầu
Ảnh
+ Sắc xuân cũng tràn ngập khắp không gian
2. Từ ngữ, hình ảnh, vần nhịp, trong hai dòng thơ đầu
Ảnh
3. Từ ngữ, hình ảnh trong hai dòng thơ cuối
Ảnh
3. Từ ngữ, hình ảnh trong hai dòng thơ cuối
Hình vẽ
Hình vẽ
Nghĩa là “giữa thăm thẳm khói sóng” trong thơ cổ điển thường chỉ đến việc những tạo nhân mặc khách lánh xa cuộc đời để giữ gìn sự trong sạch cho tâm hồn. Gợi đến nơi các chí sĩ cách mạng bàn việc quân - ở giữ dòng sông trong đêm trăng rằm tháng Giêng.
* Yên ba thâm xứ:
=> Gợi ra dáng vẻ thanh cao, nhàn tản, thoát tục như các bậc tao nhân mặc khách thưở trước, nhưng không lánh đời mà ngược lại, trăn trở giúp đời, hướng đến lí tưởng yêu nước và sự nghiệp cách mạng cứu nước.
+ Cụm từ “đàm quân sự”
Ảnh
3. Từ ngữ, hình ảnh trong hai dòng thơ cuối
Hình vẽ
Hình vẽ
H/ảnh con người trong bức tranh nguyên tiêu là những chí sĩ cach mạng bàn bạc việc quân, mang nặng “nỗi nước nhà”
* Cụm từ “đàm quân sự”:
=> Thể hiện đặc trưng của sáng tác Hồ Chí Minh luôn gắn với sự nghiệp cách mạng, giải phóng dân tộc, coi văn chương là vũ khí trên mặt trận tư tưởng, phục vụ cho lí tưởng cao đẹp ấy.
+ Nhận xét
3. Từ ngữ, hình ảnh trong hai dòng thơ cuối
Hình vẽ
Khái quát sự biến chuyển về hình ảnh thơ từ hai dòng thơ đầu sang hai dòng thơ cuối: Hai dòng thơ đầu là bức tranh của thiên nhiên, hai dòng thơ sau là bức tranh của con người, hai câu đầu tả cảnh, hai câu sau tả hoạt động, tất cả là những mảnh ghép làm nên bức tranh nguyên tiêu trọn vẹn.
Ảnh
Ảnh
+ Hình ảnh nguyệt mãn thuyền
Ảnh
3. Từ ngữ, hình ảnh trong hai dòng thơ cuối
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình ảnh ánh trăng kì ảo như kết đọng lại thành dòng ánh sáng, hữu hình, gợi cảm, rót khắp không gian và tràn ngập thuyền.
* Hình ảnh "nguyệt mãn thuyền":
=> Sự liên tưởng, tưởng tượng độc đáo và cảm nhận tinh tế trước vẻ đẹp của trăng. =>Tạo ra dư vang vọng, như lan tỏa ánh sáng trong tâm hồn người đọc. Từ đó, làm bật lên tâm hồn của chủ thể trữ tình: yêu thiên nhiên, lạc quan, ung dung, tự tại....
4. Tâm hồn, phong thái, đặc điểm sáng tác của tác giả Hồ Chí Minh thể hiện trong bài thơ
4. Tâm hồn, phong thái, đặc điểm sáng tác của tác giả Hồ Chí Minh thể hiện trong bài thơ
Hình vẽ
Hình vẽ
Thể hiện qua thể thơ thất ngôn tứ tuyệt: sáng tác thơ chữ Hán tạo sắc thái trang nhã, hoài cổ, đề tài quen thuộc trong thơ cổ, thủ pháp chấm phá, hình ảnh con người nơi “yên ba thâm xứ” đầy thanh tao, cao nhã...
* Tính cổ điển:
Ảnh
+ Tính hiện đại
4. Tâm hồn, phong thái, đặc điểm sáng tác của tác giả Hồ Chí Minh thể hiện trong bài thơ
Hình vẽ
Hình vẽ
Làm mới các hình ảnh cổ điển thanh tao nhưng không lánh đời, trái lại giúp đời, trăn trở về sự nghiệp cứu nước, “nguyệt mãn thuyền” gợi tới “Quá ngọ tính lai, tuyết mãn thuyền” nhưng mang phong vị lạc quan, tin tưởng của người chí sĩ cách mạng, gắn bó với lí tưởng cách mạng và tình yêu nước. Cách cảm nhận chuyển đổi cảm giác tinh tế, đặc trưn của văn học hiện đại, hình tượng người chí sĩ cách mạng là trung tâm, không lánh đời mà nhập thế “bàn việc quân” cứu nước, mang đậm cảm hứng yêu nước, thể hiện lí tưởng cách mạng của chủ thể trữ tình, mang tới hơi thở thời đại mới.
* Tính hiện đại:
III. Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
III. Tổng kết
1. Nội dung
Ảnh
1. Nội dung
Hình vẽ
Miêu tả đêm trăng nơi chiến khu Việt Bắc. Qua đó, thể hiện tình cảm với thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan của Bác Hồ.
2. Nghệ thuật
Ảnh
2. Nghệ thuật
Hình vẽ
Thể thơ tứ tuyệt. Hình ảnh thơ đẹp đẽ, bay bổng, vừa cổ điển vừa hiện đại. Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên, hiện đại.
IV. Luyện tập vận dụng
- Luyện tập vận dụng
Ảnh
- Luyện tập vận dụng:
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) cảm nhận về vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên và con người Cách mạng trong văn bản Nguyên tiêu.
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Ôn lại kiến thức đã học. Hoàn chỉnh bài tập phần Luyện tập vận dụng. Chuẩn bị bài sau: "Bài 8. Hai tay xây dựng một sơn hà. 3. Giá trị của tập truyện và kí (Nguyễn Ái Quốc) (Phạm Huy Thông)".
Cảm ơn
Ảnh