Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 8. DINH DƯỠNG VÀ TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT
Hoạt động mở đầu
Câu hỏi
Viêm gan là tình trạng tổn thương nhu mô gan, khiến chức năng gan dần bị suy giảm. Tại sao người bị bệnh viêm gan cần hạn chế ăn các loại thức ăn có chứa hàm lượng lipid cao?
Bài làm:
Vì thức ăn có chứa hàm lượng lipid cao sẽ tạo gánh nặng cho gan, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, lọc thải độc tố tại gan.
Ảnh
Khái quát về quá trình dinh dưỡng
1.Động vật là sinh vật dị dưỡng
Động vật là sinh vật dị dưỡng vì động vật không thể tự tổng hợp các hợp chất hữu cơ từ các chất vô cơ, nó chỉ có thể lấy chất hữu cơ từ sinh vật tự dưỡng hoặc từ động vật khác, thông qua quá trình tiêu hóa, hấp thụ và đồng hóa để xây dựng cơ thể.
Ảnh
2.Quá trình dinh dưỡng
Quá trình dinh dưỡng gồm 5 giai đoạn: Lấy thức ăn, tiêu hóa thức ăn, hấp thu, đồng hóa và thải chất cặn bã
Ảnh
Các hình thức tiêu hóa ở động vật
1.Hình thức tiêu hóa ở bọt biển
Ảnh
Quá trình tiêu hóa ở bọt biển là tiêu hóa nội bào, gồm các giai đoạn: Hình thành không bào tiêu hóa → Các enzim từ lizôxôm vào không bào tiêu hóa → thức ăn được thủy phân thành các chất dinh dưỡng đơn giản → chất dinh dưỡng đơn giản được hấp thu vào tế bào chất.
2.Hình thức tiêu hóa ở thủy tức
Ảnh
Hình thức tiêu hóa ở thủy tức là tiêu hóa ngoại bào kết hợp tiêu hóa nội bào: Thức ăn (ví dụ : rận nước) được lấy vào túi tiêu hoá qua miệng. Tế bào trên thành túi tiêu hoá tiết ra enzim vào khoang tiêu hoá để tiêu hoá hoá học thức ăn, cơ thể rận nước được tiêu hoá thành các phần nhỏ hơn đưa vào trong tế bào. Sau đó, nhờ tiêu hoá nội bào mà thức ăn được tiếp tục biến đổi thành các chất dinh dưỡng đơn giản cho cơ thể (thuỷ tức) hấp thụ.
3.Hoạt động luyện tập
Tiêu hóa nội bào và tiêu hóa ngoại bào khác nhau như thế nào?
- Tiêu hóa nội bào là tiêu hóa thức ăn ở bên trong tế bào. Thức ăn được tiêu hóa hóa học trong không bào tiêu hóa nhờ hệ thống enzim nội bào - Tiêu hóa ngoại bào là tiêu hóa thức ăn bên ngoài tế bào. Thức ăn có thể được tiêu hóa hóa học trong túi, ống tiêu hóa: biến đổi cơ học và hóa học
Ảnh
Quan sát Hình 8.3, hãy trình bày hình thức tiêu hóa ở bò.
Ảnh
Trả lời:
Ảnh
Dạ dày bò có 4 ngăn (dạ cỏ → dạ tổ ong → dạ lá sách → dạ múi khế) nên quá trình tiêu hóa diễn ra như sau: - Thức ăn sau khi được bò ăn vào sẽ được chuyển vào dạ cỏ. Dạ cỏ là nơi chứa, làm mềm thức ăn, có các vi sinh vật cộng sinh tiết emzim xenlulaza giúp bò tiêu hóa xenlulozo và các chất khác. - Thức ăn sau khi được lên men và làm mền sẽ được chuyển qua dạ tổ ong (cùng với một lượng lớn vi sinh vật). Sau khi bò ngừng ăn, thì thức ăn sẽ được ợ lên miệng để nhai kĩ lại. - Thức ăn (sau khi được nhai kĩ) sẽ được chuyển xuống dạ lá sách để hấp thụ bớt nước - Thức ăn sau khi đã hấp thụ bớt nước sẽ được chuyển qua dạ múi khế, dạ múi khế đóng vai trò như dạ dày thật sự, có chức năng tiết pepsin và HCl tiêu hóa protein ở cỏ và vi sinh vật.
Ảnh
Quan sát Hình 8.4 và cho biết các cơ quan tham gia vào quá trình tiêu hóa cơ học và tiêu hóa hóa học, kể tên và mô tả hình thức tiêu hóa thức ăn trong các bộ phận của ống tiêu hóa người bằng cách hoàn thành Bảng 8.1
Ảnh
Ảnh
Trả lời:
Ảnh
Chăm sóc và bảo vệ hệ tiêu hóa
1.Vai trò của thực phẩm sạch
Hãy giải thích vai trò của thực phẩm sạch đối với đời sống con người bằng cách hoàn thành Bảng 8.2
Ảnh
Ảnh
Trả lời:
Ảnh
2.Sự khác nhau về nhu cầu năng lượng, protein, lipid, carbohydrate
Quan sát Bảng 8.3, hãy cho biết sự khác nhau về nhu cầu năng lượng, protein, lipid, carbohydrate ở các độ tuổi, giới tính, tình trạng mang thai và cho con bú. Tại sao lại có sự khác nhau đó
Ảnh
Ảnh
- Nhu cầu protein: Nam - Nữ độ tuổi từ 1 đến 9 là bằng nhau. Từ 10 tuổi trở đi nam có nhu cầu protein cao hơn nữ - Nhu cầu năng lượng, lipid và carbohydrate: Nam có nhu cầu cao hơn nữ ở các độ tuổi. Ở độ tuổi 15-50 - độ tuổi phát triển, sự chênh lệch về nhu cầu là lớn hơn so với độ tuổi thiếu nhi và trung niên. - Đối với phụ nữ mang thai và cho con bú: Nhu cầu tăng cao, 3 tháng giữa tăng ít và 3 tháng cuối chu kì tăng nhiều. Phụ nữ cho con bú nhu cầu về năng lượng tăng nhiều nhất. + Giới tính: Nam có nhu cầu cao hơn nữ. + Lứa tuổi: Trẻ em có nhu cầu cao hơn người già vì ngoài đảm bảo đủ năng lượng cho hoạt động, còn để xây dựng cơ thể, giúp cơ thể lớn lên. + Dạng hoạt động: Người lao động nặng có nhu cầu cao hơn + Trạng thái cơ thể: Người có kích thước lớn thì nhu cầu cao hơn, người bệnh mới ốm cần cung nhiều chất dinh dưỡng hơn để phục hồi sức khoẻ.
3.Hoạt động luyện tập
Hãy tìm hiểu một số bệnh tiêu hóa phổ biến và một số bệnh học đường liên quan đến dinh dưỡng và hoàn thành Bảng 8.4, 8.5
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hoạt động vận dụng
Câu hỏi vận dụng
Hãy đề xuất chế độ ăn và biện pháp dinh dưỡng phù hợp cho bản thân
Điều quan trọng của dinh dưỡng bữa ăn lành mạnh là với mỗi bữa ăn hàng ngày bạn hãy chú ý: tăng cường lượng rau củ, trái cây, đậu hạt và hạn chế các chất không tốt cho sức khỏe như chất béo bão hòa, muối/natri và đường tinh luyện. Ngoài ra, đừng quên việc kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh cùng việc rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên để có hiệu quả tốt nhất. Ví dụ thực đơn chế độ ăn 1 ngày: Bữa sáng: Bánh mì nguyên hạt + trứng luộc + sữa tươi Bữa ăn nhẹ: Trái cây sấy khô Bữa trưa: Mỳ nấu xương + trái cây tùy chọn Bữa tối: Cơm gạo lứt ăn kèm thịt gà kho + trái cây tùy
Bài tập về nhà
Bài tập
Ảnh
Tự lập ra kế hoạch 1 tuần ăn uống đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng phù hợp cho bản thân
Dặn dò
1.Dặn dò các em
Ảnh
Dặn dò:
Các em về hoàn thành bài tập về nhà và nộp lại vào buổi sau nhé!
2.Cảm ơn
Ảnh