BÀI 15. DẪN XUẤT HALOGEN
Ảnh
Ảnh
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 15. DẪN XUẤT HALOGEN
Mở đầu
Mở đầu
Mở đầu: Trong y khoa, gây mê là phương pháp làm bệnh nhân mất ý thức, phục hồi được sau một thời gian, không đau và đảm bảo an toàn trong suốt quá trình phẫu thuật. Halothane được dùng làm thuốc gây mê, phù hợp cho nhiều độ tuổi, ít ảnh hưởng đến sức khoẻ của bệnh nhân trong và sau phẫu thuật. Công thức cấu tạo của phân tử halothane là:
Ảnh
Halothane là dẫn xuất halogen của hydrocarbon, có tính chất đặc trưng và ứng dụng thực tiễn. Dẫn xuất halogen của hydrocarbon là gì? Có những tính chất và ứng dụng trong lĩnh vực nào?
Lời giải
Lời giải:
- Khi thay thế nguyên tử hydrogen trong phân tử hydrocarbon bằng một hay nhiều nguyên tử halogen, ta được dẫn xuất halogen của hydrocarbon. - Tính chất vật lý của dẫn xuất halogen: nhiệt độ sôi của các dẫn xuất halogen có xu hướng tăng dần theo chiều tăng khối lượng phân tử; dẫn xuất halogen không tan trong nước nhưng tan trong các dung môi hữu cơ như alcohol, ether, benzene. - Tính chất hoá học: Các dẫn xuất halogenoalkane có thể bị tách hydrogen halide để tạo thành alkene. Trường hợp có nhiều alkene được tạo thành thì sản phẩm chính được xác định theo quy tắc Zaitsev. - Dẫn xuất halogen được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như: làm dung môi hữu cơ, sản xuất các loại thuốc bảo vệ thực vật, thuốc tăng trưởng thực vật, chất dẻo, sử dụng trong công nghiệp nhiệt lạnh…
Khái niệm
Khái niệm
Ảnh
Khái niệm
- Khi thay thế nguyên tử hydrogen trong phân tử hydrocarbon bằng một hay nhiều nguyên tử halogen, ta được dẫn xuất halogen của hydrocarbon. Ví dụ:
Ảnh
Câu hỏi 1
Ảnh
Câu hỏi 1: Em hãy cho biết thành phần các nguyên tố có trong dẫn xuất halogen của hydrocarbon.
Lời giải: Thành phần các nguyên tố trong dẫn xuất halogen của hydrocarbon nhất định phải có carbon, halogen, có thể có hydrogen.
Đồng phân và danh pháp
Đồng phân và danh pháp
Đồng phân và danh pháp
- Đồng phân cấu tạo của dẫn xuất halogen gồm có đồng phân mạch carbon, đồng phân vị trí liên kết đôi, liên kết ba và đồng phân vị trí nguyên tử halogen. - Tên theo danh pháp thay thế của dẫn xuất halogen: Số chỉ vị trí nhóm thế - Tên nhóm thế halogen + Tên hydrocaron Dẫn xuất có 2, 3 hoặc 4, … nguyên tử halogen giống nhau, dùng tiếp đầu ngữ di, tri hoặc tetra,… trước tên halogen; dẫn xuất có từ 2 nguyên tố halogen, ưu tiên gọi tên halogeno theo thứ tự a, b, c.
Ví dụ
Ví dụ
CH3CH2CH2CH2-Cl: 1-chlorobutane; CH3CH2CH(Cl)CH3: 2-chlorobutane; Br – CH2CH=CH2: 3-bromoprop -1-ene
Ảnh
Tính chất vật lí
Tính chất vật lí
Ảnh
Tính chất vật lí
- Nhiệt độ sôi của các dẫn xuất halogen có xu hướng tăng dần theo chiều tăng khối lượng phân tử. - Dẫn xuất halogen không tan trong nước, nhưng tan trong dung môi hữu cơ như alcohol, ether, benzene.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Tính chất hóa học
Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm OH
Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm OH
Dẫn xuất halogen mà nguyên tử halogen liên kết với nguyên tử carbon no có phản ứng thế nhóm – OH trong dung dịch kiềm, đun nóng. Ví dụ: CH3CH2 – Br + NaOH latex(→^(t^o)) CH3CH2 – OH + NaBr
Phản ứng tách hydrogen halide
Phản ứng tách hydrogen halide
- Các dẫn xuất halogenoalkane có thể bị tách hydrogen halide để tạo thành alkene. Trường hợp có nhiều alkene được tạo thành thì sản phẩm chính được xác định theo quy tắc Zaitsev. - Quy tắc Zaitsev: Trong phân tử tách hydrogen halide (HX) ra khỏi dẫn xuất halogen, nguyên tử halogen (X) ưu tiên tách ra cùng với nguyên tử hydrogen (H) ở nguyên tử carbon bên cạnh có bậc cao hơn, tạo ra sản phẩm chính.
Ảnh
Câu hỏi 2
Câu hỏi 2: Trong phản ứng tách hydrogen halide, cho biết nguyên tử hydrogen ở nguyên tử carbon nào được tách cùng với nguyên tử halogen ra khỏi dẫn xuất.
Lời giải: Trong phản ứng tách hydrogen halide, nguyên tử hydrogen ở nguyên tử carbon bên cạnh được tách cùng với nguyên tử halogen ra khỏi dẫn xuất. Trong đó, nguyên tử halogen ưu tiên tách ra cùng với nguyên tử hydrogen ở nguyên tử carbon bên cạnh có bậc cao hơn, tạo ra sản phẩm chính.
Ứng dụng
Ứng dụng
Ảnh
Ứng dụng
- Dẫn xuất halogen được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như: làm dung môi hữu cơ, sản xuất các loại thuốc bảo vệ thực vật, thuốc tăng trưởng thực vật, chất dẻo, sử dụng trong công nghiệp nhiệt lạnh,… - Lạm dụng thuốc bảo vệ và thuốc kích thích tăng trưởng thực vật gây tác hại nghiêm trong đến sức khoẻ người tiêu dùng. - Thay thế các dẫn xuất halogen chưa chlorine bằng fluorine trong công nghiệp nhiệt lạnh làm giảm tác hại đến tầng ozone.
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Dặn dò
Ghi nhớ kiến thức trọng tâm Hoàn thành các bài tập trong sách bài tập Chuẩn bị bài mới: " Bài 16. Alcohol "
Cảm ơn
Ảnh