BÀI 19: DÂN SỐ VÀ SỰ PHÁT TRIỂN DÂN SỐ THẾ GIỚI
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
ĐỊA LÝ 10
BÀI 19: DÂN SỐ VÀ SỰ PHÁT TRIỂN DÂN SỐ THẾ GIỚI
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
Học xong bài này, em sẽ:
Trình bày được đặc điểm và tình hình phát triển dân số trên thế giới. Phân biệt được gia tăng dân số tự nhiên (tỉ suất sinh, tỉ suất tử) và gia tăng cơ học (xuất cư, nhập cư). Trình bày được khái niệm về gia tăng dân số thực tế; phân tích được các nhân tố tác động đến gia tăng dân số. Phân tích được biểu đồ, số liệu thông kê về dân số; xử lí số liệu.
Mở đầu
Mở đầu
Ảnh
Mở đầu:
Dân số thế giới không ngừng tăng nhanh từ năm 1700 đến nay, tuy nhiên tốc độ gia tăng dân số đã giảm dần vào cuối thế kỉ XX cho đến nay. Sự thay đổi tỉ lệ sinh ra và tỉ lệ tử đã làm thay đổi dân số trên toàn thế giới như thế nào? Việc di cư (xuất cư, nhập cư) đã làm thay đổi dân số của một khu vực, một quốc gia ra sao? Những nhân tố nào góp phần làm gia tăng dân số?
I. Dân số thế giới
1. Đặc điểm dân số thế giới (I. Dân số thế giới)
- Đọc thông tin SGK và quan sát hình:
1. Đặc điểm dân số thế giới
Ảnh
Hình 19.1. Cơ cấu dân số thế giới phân theo châu lục, năm 1950 và 2020 (Đơn vị: %)
- Trả lời câu hỏi
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào hình 19.1 và thông tin trong bài, em hãy nhận xét sự thay đổi dân số thế giới theo không gian và thời gian.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Dân số thế giới tăng lên theo thời gian (2020 - khoảng 7,79 tỉ người). Dân số giữa các nước, các vùng lãnh thổ rất khác nhau. Trung Quốc và Ấn Độ là hai quốc gia đông dân nhất trên thế giới chiếm 36,17%.
2. Tình hình phát triển dân số thế giới
- Đọc thông tin SGK và quan sát hình:
2. Tình hình phát triển dân số thế giới
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào hình 19.2 và thông tin trong bài, em hãy nhận xét tình hình phát triển dân số thế giới giai đoạn 1804 - 2020, xu hướng phát triển dân số thế giưới giai đoạn 2020 - 2037.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Dân số trên thế giới không ngừng tăng, dẫn đến hiện tượng "bùng nổ dân số". Dân số thế giới sẽ tiếp tục tăng trong thế kỉ XXI, nhưng với tốc độ chậm hơn . Dân số tăng gây ra những vấn đề về kinh tế - xã hội, môi trường, suy thoái tài nguyên.
II. Gia tăng dân số
- Đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi
Ảnh
Ảnh
- Đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi:
Dựa vào thông tin SGK, hãy: a. Phân biệt gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học. b. Trình bày khái niệm gia tăng dân số thực tế. Lấy ví dụ minh hoạ.
II. Gia tăng dân số
Ảnh
a. Tỉ suất sinh thô (1.Gia tăng dân số tự nhiên)
Ảnh
a. Tỉ suất sinh thô
Tỉ suất sinh thô là sự tương quan giữa số trẻ em được sinh ra trong năm còn sống so với số dân trung bình ở cùng thời điểm. Trên thế giới, tỉ suất sinh thô năm 2020 là 19%o và dự báo có xu hướng giảm.
b. Tỉ suất tử thô (1. Gia tăng dân số tự nhiên)
Ảnh
b. Tỉ suất tử thô
Tỉ suất tử thô là sự tương quan giữa số người chết trong năm so với số dân trung bình cùng thời điểm. Trên thế giới, tỉ suất tử thô năm 2020 là 7%o và có xu hướng tăng.
c. Tỉ suất tăng dân số tự nhiên (1. Gia tăng dân số tự nhiên)
Ảnh
c. Tỉ suất tăng dân số tự nhiên
Tỉ suất tăng dân số tự nhiên được xác định bằng hiệu số giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô trong một khoảng thời gian xác định trên một đơn vị lãnh thổ. Tỉ suất tăng dân số tự nhiên thế giới năm 2020 là 1,2% và dự báo có xu hướng giảm.
2. Gia tăng dân số
Ảnh
2. Gia tăng dân số cơ học
Tỉ suất nhập cư là tương quan giữa số người di chuyển đến một vùng lãnh thổ so với số dân trung bình cùng thời điểm. Tỉ suất xuất cư là tương quan giữa số người di chuyển ra khỏi một vùng lãnh thổ so với số dân trung bình cùng thời điểm. Tỉ suất gia tăng dân số cơ học là hiệu số giữa tỉ suất nhập cư và tỉ suất xuất cư. Gia tăng cơ học không làm thay đổi số dân trên toàn thế giới nhưng có thể làm thay đổi số dân và tác động quan trọng đến phát triển kinh tế - xã hội từng quốc gia và khu vực.
3. Gia tăng dân sô thực tế
Ảnh
3. Gia tăng dân số thực tế
Gia tăng dân số thực tế được xác định bằng tổng số giữa tỉ suất tăng dân số tự nhiên và tỉ suất tăng dân số cơ học (tính bằng %). Gia tăng dân số thực tế của thế giới có xu hướng giảm (châu Phi là châu lục có gia tăng dân số thực tế cao nhất và châu Âu thấp nhất). Trên quy mô thế giới, gia tăng dân số thực tế phụ thuộc vào gia tăng dân số tự nhiên.
III. Các nhân tố tác động đến gia tăng dân số thế giới
- Đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi
Ảnh
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Dựa vào thông tin SGK, em hãy phân tích các nhân tố tác động đến gia tăng dân số trên thế giới.
III. Các nhân tố tác động đến gia tăng dân số thế giới
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Các quốc gia, vùng lãnh thổ có trình độ phát triển kinh tế cao, điều kiện sống tốt, thu nhập của người dân cao, cơ sở hạ tầng hiện đại sẽ thu hút dân nhập cư và ngược lại. Chính sách dân số, phong tục, tập quán và tâm lí xã hội, độ tuổi kết hôn,... ở mỗi vùng lãnh thổ từng thời kì nhất định có vai trò quan trọng ảnh hưởng đến sự gia tăng dân số.
+ Nhân tố kinh tế - xã hội:
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Nhân tố tự nhiên - sinh học: điều kiện tự nhiên (vị trí địa lí, khí hậu, đất đai, sông ngòi,...); cơ cấu sinh học của dân số (độ tuổi, giới tính),... tác động đến gia tăng dân số. Các nhân tố khác: thiên tai, dịch bệnh,... ảnh hưởng đến gia tăng dân số ở các khu vực, quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới.
Luyện tập và vận dụng
- Luyện tập
Ảnh
- Luyện tập:
Ảnh
1. Em hãy giải thích vì sao tỉ suất tăng dân số tự nhiên được coi là động lực phát triển dân số. 2. Dựa vào bảng số liệu, hãy tính tỉ suấy tăng dân số tự nhiên của Ăng-gô-la, I-ta-li-a, Xin-ga-po, năm 2020 và rút ra nhận xét.
- Vận dụng
Ảnh
- Vận dụng:
Em hãy sưu tầm các thông tin, số liệu về tình hình phát triển dân số và tác động của quá trình này tại tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương em đang sống.
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập về nhà trong SBT. Chuẩn bị bài sau:"Bài 20: Cơ cấu dân số".
Cảm ơn
Ảnh