BÀI 6. ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VÀ THỦY VĂN VIỆT NAM BÀI 6: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU
DẪN DẮT
Mục tiêu bài học
Ảnh
MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Trình bày được đặc điểm khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa của Việt Nam - Chứng minh được sự phân hóa đa dạng của khí hậu Việt Nam
KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA
Hoạt động 1
1. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa
Ảnh
Dựa vào thông tin trong bài và hình 6.1, hãy: a) Nêu những đặc điểm thể hiện tính nhiệt đới ẩm của khí hậu nước ta. b) Cho biết tính chất gió mùa của khí hậu nước ta được thể hiện như thế nào?
6.1 Bản đồ khí hậu Việt Nam
Tính chất nhiệt đới ẩm
a) Tính chất nhiệt đới ẩm
- Tính chất nhiệt đới thể hiện qua các yếu tố bức xạ: + Lượng bức xạ tổng cộng của nước ta lớn; cán cân bức xạ trên lãnh thổ luôn dương (từ 70 - 100 kcal/cm2/năm). + Nhiệt độ trung bình năm ở hầu hết mọi nơi trên cả nước đều trên 200C (trừ vùng núi cao) và tăng dần từ Bắc vào Nam. + Số giờ nắng nhiều, đạt từ 1400 - 3000 giờ/ năm. - Tính chất ẩm thể hiện qua yếu tố lượng mưa và độ ẩm: + Lượng mưa trung bình năm lớn: từ 1500 - 2000 mm/năm. Ở những khu vực đón gió biển hoặc vùng núi cao, lượng mưa trong năm thường nhiều hơn, khoảng 3000 - 4000 mm/ năm. + Cân bằng ẩm luôn dương, độ ẩm không khí cao, trên 80%.
Tính chất gió mùa
b) Tính chất gió mùa
- Nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc, → Có gió Tín Phong bán cầu Bắc hoạt động quanh năm - Mặt khác, khí hậu Việt Nam còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các khối khí hoạt động theo mùa với hai mùa gió chính: + Gió mùa mùa đông + Gió mùa mùa hạ.
Gió mùa đông
*Gió mùa đông: - Thời gian hoạt động: từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau - Nguồn gốc: + Ở miền Bắc, do tác động của khối khí lạnh phương bắc di chuyển xuống; + Ở miền Nam, do hoạt động của gió Tín Phong Bắc bán cầu. - Hướng gió: Đông Bắc - Hệ quả: + Tạo nên mùa đông lạnh ở miền Bắc (nửa đầu mùa đông có thời tiết lạnh, khô; nửa sau mùa đông, thời tiết lạnh, ẩm, có mưa phùn) + Tạo mùa khô cho khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên; gây mưa cho khu vực Duyên hải miền Trung.
Gió mùa hạ
* Gió mùa hạ: - Thời gian hoạt động: từ tháng 5 đến tháng 10 - Nguồn gốc: do tác động của các khối khí nhiệt đới ẩm: + Đầu mùa hạ, khối khí nhiệt đới ẩm xuất phát từ áp cao Bắc Ấn Độ Dương + Vào giữa và cuối mùa hạ, khối khí nhiệt đới ẩm xuất phát từ áp cao cận chí tuyến Nam - Hướng gió: Tây Nam (riêng miền Bắc, do ảnh hưởng của áp thấp Bắc Bộ nên gió thổi vào đất liền theo hướng Đông Nam) - Hệ quả: + Vào đầu mùa hạ: gió Tây Nam gây mưa cho Nam Bộ và Tây Nguyên; tạo nên hiệu ứng phơn khô, nóng cho Trung Bộ và Bắc Bộ. + Vào giữa và cuối mùa hạ, gió Tây Nam gây mưa lớn kéo dài trên cả nước.
KHÍ HẬU PHÂN HÓA ĐA DẠNG
Hoạt động 2
2. Khí hậu phân hóa đa dạng
Ảnh
Dựa vào hình 6.1 và thông tin trong bài, em hãy chứng minh khí hậu nước ta có sự phân hoá đa dạng: - Theo chiều Bắc - Nam - Theo chiều Đông - Tây - Theo độ cao
6.1 Bản đồ khí hậu Việt Nam
Phân hóa Đông - Tây
*Nguyên nhân: - Do ảnh hưởng của vị trí địa lí, hình dạng lãnh thổ và địa hình → Khí hậu nước ta có sự phân hóa đa dạng. *Chứng minh: - Khí hậu nước ta phân hóa theo chiều Đông - Tây: + Khí hậu có sự phân hóa giữa hai sườn của dãy Hoàng Liên Sơn: Trường Sơn Bắc và Trường Sơn Nam → Tạo nên sự khác biệt về chế độ nhiệt và ẩm giữa hai sườn + Vùng Biển Đông, khí hậu có tính chất gió mùa nhiệt đới hải dương.
Phân hóa Bắc - Nam
- Khí hậu nước ta phân hoá từ Bắc vào Nam: + Miền khí hậu phía Bắc (từ dãy Bạch Mã về phía bắc): - Khí hậu nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh, tương đối ít mưa, nửa cuối mùa đông ẩm ướt; mùa hè nóng, ẩm và mưa nhiều. + Miền khí hậu phía Nam (từ dãy Bạch Mã trở vào nam): - Khí hậu cận xích đạo gió mùa, nhiệt độ quanh năm cao và hầu như không thay đổi trong năm, mùa mưa và mùa khô tương phản sâu sắc.
Phân hóa theo độ cao
- Khí hậu nước ta phân hóa theo độ cao: Điển hình nhất ở vùng núi Tây Bắc với 3 đai khí hậu là: nhiệt đới gió mùa; cận nhiệt đới gió mùa trên núi và ôn đới gió mùa trên núi. + Đai nhiệt đới gió mùa trên núi:(miền Bắc: 600 - 700 m, miền Nam: 900 - 1000 m) Mùa hạ nóng, nhiệt độ trung bình các tháng mùa hạ đều trên 25°C. Độ ẩm và lượng mưa thay đổi tuỳ nơi. + Đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi:(từ 600 - 700m, hoặc 900 - 1000 m đến dưới 2 600 m) Khí hậu mát mẻ, nhiệt độ trung bình các tháng đều dưới 25°C, lượng mưa và độ ẩm tăng lên. + Đai ôn đới gió mùa trên núi: (từ độ cao 2600 m) quanh năm nhiệt độ dưới 15°C, mùa đông nhiệt độ dưới 5°C. - Ngoài ra, khí hậu Việt Nam còn có sự phân hóa theo mùa: + Mùa hạ có sự hoạt động của rõ mùa Tây Nam. + Mùa đông có sự hoạt động của gió mùa Đông Bắc.
BÀI TẬP
BT1
Bài tập trắc nghiệm
Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm của khí hậu thể hiện
Nhiêt độ trung bình năm của không khí đều trên 20oC.
Khí hậu chia làm hai mùa rõ rệt, phù hợp với hai mùa gió có tính chất trái ngược nhau.
Lượng mưa trung bình năm khoảng 1500-2000 mm/năm, độ ẩm không khí trung bình trên 80%.
Tất cả các ý trên
BT2
Bài tập trắc nghiệm
Đặc điểm thời tiết vào mùa đông của miền khí hậu miền Bắc
Nóng ẩm, mưa nhiều
Nóng, khô, ít mưa
Đầu mùa lạnh khô, cuối mùa lạnh ẩm
Lạnh và khô
BT3
Bài tập trắc nghiệm
Ranh giới giữa hai miền khí hậu Bắc và Nam là dãy núi
Bạch Mã
Hoàng Liên Sơn
Trường Sơn Bắc
Trường Sơn Nam
BT4
Bài tập trắc nghiệm
Mùa mưa của khu vực Trường Sơn Đông vào mùa nào
Mùa hạ
Mùa thu
Cuối hạ đầu thu
Cuối thu đầu đông
BT5
Bài tập trắc nghiệm
Gió mùa Đông Bắc hoạt động mạnh mẽ nhất ở khu vực nào của nước ta
Đông Bắc và đồng bằng Bắc Bộ
Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung bộ
Tây Bắc và Bắc Trung Bộ
Nam Bộ