BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM, CẤU TRÚC VÀ NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ VIỆT NAM
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
GIÁO DỤC KINH TẾ VÀ PHÁP LUẬT 10
BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM, CẤU TRÚC VÀ NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ VIỆT NAM
Ảnh
Mục tiêu bài học
Yêu cầu cần đạt
Ảnh
Yêu cầu cần đạt
Nêu được đặc điểm, cấu trúc, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam. Phê phán và đấu tranh với các hành vi chống phá hệ thống chính trị Việt Nam. Thực hiện được nghĩa vụ công dân trong việc bảo vệ, xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính trị ở Việt Nam bằng những việc làm cụ thể, phù hợp với quy định của pháp luật.
Mở đầu
Mở đầu (Mở đầu)
Ảnh
Em hãy kể một số hoạt động của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong việc góp phần xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh.
Khám phá
1. Cấu trúc của hệ thống chính trị Việt Nam
1. Cấu trúc của hệ thống chính trị Việt Nam
Ảnh
- Quan sát sơ đồ và trả lời câu hỏi:
Hình vẽ
Ảnh
Hệ thống chính trị Việt Nam gồm những cơ quan nào? Hãy chia sẻ hiểu biết của em về vị trí của các cơ quan đó trong hệ thống chính trị Việt Nam.
- Kết luận
- Kết luận:
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Hệ thống chính trị Việt Nam bao gồm nhiều cơ quan, tổ chức cấu thành và được liên kết chặt chẽ với nhau thành một chỉnh thể thống nhất nhằm thực thi quyền làm chủ của nhân dân đối với đất nước. Trong đó có: Đảng Cộng Sản Việt Nam,Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.
2. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam
a) Nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam
Hình vẽ
Nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng được quy định trong Hiến pháp Việt Nam như thế nào? Nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng trong hệ thống chính trị ở xã A thể hiện qua những việc làm cụ thể nào? Nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng trong tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị như thế nào?
Đọc các thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi:
2. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam
- Kết luận (a) Nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam)
- Kết luận:
Ảnh
Ảnh
Đảng Cộng sản Việt Nam là một thành viên của hệ thống chính trị, đồng thời cũng là tổ chức lãnh đạo toàn bộ hệ thống chính trị, toàn xã hội. Sự lãnh đạo của Đảng biểu hiện qua các phương thức: lãnh đạo bằng chủ trương, nghị quyết; lãnh đạo thông qua công tác tư tưởng;...
b) Nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân
Hình vẽ
b) Nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân
Đọc các thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi:
Thông qua bầu cử đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân được thể hiện như thế nào? Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước thông qua cơ quan, tổ chức nào trong hệ thống chính trị Việt Nam? Khi thực hiện quyền lực nhà nước, các cơ quan, tổ chức đó cần phải làm gì để thực hiện nguyện vọng của nhân dân? Em hiểu nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân trong tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị như thế nào?
- Kết luận (b) Nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân)
- Kết luận:
Tất cả quyền lực nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đều thuộc về nhân dân. Nhân dân bầu ra các cơ quan quyền lực nhà nước như Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp. Các đại biểu nhân dân cử thay mặt nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước phải liên hệ chặt chẽ với nhân dân, nói lên tiếng nói và nguyện vọng của nhân dân, chịu sự giám sát chặt chẽ của nhân dân, và nếu không còn được sự tín nhiệm của nhân dân thì đại biểu dân cử có thể bị bãi nhiệm. Những vấn đề quan trọng nhất của đất nước trước khi quyết định phải lấy ý kiến của nhân dân hoặc phải do nhân dân trực tiếp quyết định thông qua việc trưng cầu ý kiến của nhân dân.
c) Nguyên tắc tập trung dân chủ
Hình vẽ
c) Nguyên tắc tập trung dân chủ
Đọc các thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi:
Vì sao khi quết định những vấn đề quan trọng của đất nước, Quốc hội phải họp thảo luận và biểu quyết để lấy ý kiến tập thể? Quy định luật , nghị quyết của Quốc hội cần phải được quá nửa số đại biểu tán thành mới được thông qua thể hiện nguyên tắc tập trung dân chủ như thế nào? Em hiểu thế nào là nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam?
- Kết luận (c) Nguyên tắc tập trung dân chủ)
Ảnh
Ảnh
Tập trung dân chủ là một nguyên tắc quan trọng trong tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam. Những vấn đề quan trọng nhất của đất nước được quyết định bởi tập thể theo chế độ tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên.
- Kết luận:
d) Nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa
d) Nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa
- Quan sát hình ảnh:
Ảnh
- Trả lời câu hỏi (d) Nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa)
Hình vẽ
- Trả lời câu hỏi:
Em hãy cho biết các văn bản luật trong hình ảnh trên quy định việc tổ chức và hoạt động của các cơ quan, tổ chức nào trong hệ thống chính trị Việt Nam? Điều đó thể hiện nguyên tắc đảm bảo tính pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hệ thống chính trị như thế nào? Em hiểu nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam như thế nào?
- Kết luận (d) Nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa)
Ảnh
- Kết luận:
Các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị Việt Nam đều có địa vị pháp lí vững chắc và hoạt động trong khuôn khổ pháp luật. Vị trí, chức năng, tổ chức, hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật quan trọng của đất nước như: Hiến pháp, Luật tổ chức Quốc hội,... Trong quá trình hoạt động, các cá nhân, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật, mọi hành vi vi phạm đều bị xử lí theo quy định của pháp luật.
3. Đặc điểm cơ bản của hệ thống chính trị Việt Nam
3. Đặc điểm cơ bản của hệ thống chính trị Việt Nam
Ảnh
Ảnh
a) Tính nhất nguyên chính trị
Đọc thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi sau: 1. Em hiểu thế nào là nhất nguyên chính trị? 2. Trong hệ thống chính trị Việt Nam, tính nhất nguyên chính trị được thể hiện như thế nào?
- Kết luận (a) Tính nhất nguyên chính trị)
- Kết luận:
Ảnh
Ảnh
Hệ thống chính trị Việt Nam chỉ tồn tại một đảng chính trị duy nhất là Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức giữ vai trò lãnh đạo toàn bộ hệ thống chính trị.
b) Tính thống nhất
b) Tính thống nhất
Ảnh
Ảnh
Đọc thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi sau: 1. Em hiểu thế nào là tính thống nhất? 2. Tính thống nhất được thể hiện như thế nào trong hệ thống chính trị Việt Nam?
- Kết luận (b) Tính thống nhất)
- Kết luận:
Ảnh
Ảnh
Hệ thống chính trị Việt Nam là một hệ thống mang tính thống nhất. Tính thống nhất được thể hiện trên nhiều phương diện của hệ thống chính trị như: thống nhất về tổ chức lãnh đạo, thống nhất về mục tiêu chính trị, thống nhất về nguyên tắc tổ chức và hoạt động,...
c) Tính nhân dân
c) Tính nhân dân
Ảnh
Ảnh
Đọc thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi sau: 1. Em hiểu như thế nào là tính nhân dân?? 2. Tính nhân dân được biểu hiện như thế nào trong hệ thống chính trị Việt Nam?
- Kết luận (c) Tính nhân dân)
- Kết luận:
Ảnh
Ảnh
Hệ thống chính trị Việt Nam thể hiện tính nhân dân sâu sắc. Tất cả các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ cho lợi ích của nhân dân và chịu sự kiểm tra, giám sát của nhân dân.
Luyện tập
- Câu 1
Ảnh
Câu 1: Em hãy cho biết các ý kiến sau đúng hay sai. Vì sao?
a) Tất cả quyền lực của hệ thống chính trị Việt Nam đều tập trung vào một tổ chức duy nhất là Đảng Cộng sản Việt Nam. b) Những người đứng đầu các tổ chức, cơ quan trong hệ thống chính trị có quyền quyết định mọi công việc thuộc thẩm quyền của cơ quan, tổ chức đó. c) Nhân dân có thể thực hiện quyền lực chính trị của mình thông qua việc kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị. d) Việc xây dựng hệ thống chính trị là trách nhiệm của tất cả mọi người, trong đó có đoàn viên thanh niên.
- Câu 2
Ảnh
Câu 2: Em có nhận xét gì về hành vi của mỗi nhân vật trong các tình huống sau?
- Tình huống 1:
Ông K - chủ tịch xã A kí quyết định cho phép một công ty xây dựng khai thác đất, đá ở địa phương mà không thông qua ý kiến tập thể.
- Tình huống 2 (Câu 2: Em có nhận xét gì về hành vi của mỗi nhân vật trong các tình huống sau?)
Ảnh
- Tình huống 2:
Là cán bộ lãnh đạo xã B, ông D luôn quan tâm xem xét, giải quyết những bức thư góp ý, phản ánh của người dân trong xã.
- Tình huống 3 (Câu 2: Em có nhận xét gì về hành vi của mỗi nhân vật trong các tình huống sau?)
Ảnh
Giáo viên H thường xuyên nhắc nhở học sinh không nên chia sẻ những bài viết có nội dung tiêu cực liên quan đến chính trị khi sử dụng mạng xã hội.
- Tình huống 3:
- Tình huống 4 (Câu 2: Em có nhận xét gì về hành vi của mỗi nhân vật trong các tình huống sau?)
Ảnh
Bà X thường lợi dụng chức vụ để bao che cho các hành vi sai phạm của một số đối tượng xấu.
- Tình huống 4:
- Câu 3
Ảnh
Câu 3: Em hãy xử lí các tình huống sau:
- Tình huống 1:
Một người bạn thân vừa gửi cho N một thông tin thất thiệt, nói xấu chính quyền địa phương và nhắc N chia sẻ cho người khác biết. Nếu là N, em sẽ nói gì với bạn
- Tình huống 2 (Câu 3: Em hãy xử lí các tình huống sau:)
Ảnh
Nếu là lớp trưởng, em sẽ làm gì?
Đoàn trường tổ cuộc thi tìm hiểu về Đảng Cộng sản Việt Nam. Lớp trưởng phổ biến nội dung cuộc thi cho cả lớp và vận động các bạn đăng ký tham gia. Lớp trưởng vừa nói xong thì D nói: Theo tớ, bạn nào có ý định phấn đấu kết nạp vào tổ chức Đảng để tương lai làm cán bộ thì nên đăng ký tham gia cuộc thi này. Còn những ai xác định sẽ làm ''thường dân'' như tớ thì miễn thôi. Một số bạn cũng nhận mình là ''thường dân'' giống Đ.
- Tình huống 2:
Vận dụng
- Câu 1
Ảnh
Câu 1: Em hãy viết một bài luận về vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đối với việc xây dựng và phát triển hệ thống chính trị nước ta hiện nay.
- Vận dụng:
- Câu 2 (- Vận dụng)
Ảnh
Câu 2: Em hãy tìm hiểu và viết bài chia sẻ về hoạt động ngày hội Đoàn kết toàn dân tộc ở địa phương em.
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
Dặn dò
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị cho bài sau: "Bài 20: Đặc điểm, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam''.
- Cảm ơn
Ảnh