BÀI 15. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG XÂM LƯỢC TỐNG CỦA NHÀ LÝ (1075 - 1077)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 15. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG XÂM LƯỢC TỐNG CỦA NHÀ LÝ (1075 - 1077)
LỊCH SỬ 7
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài này, em sẽ
Ảnh
Hình vẽ
Học xong bài này em sẽ:
Đánh giá được những nét độc đáo của cuộc kháng chiến chống Tống. Đánh giá được vai trò của Lý Thường Kiệt trong cuộc kháng chiến này.
Khởi động
Khởi động (Khởi động)
Hình vẽ
Người đời truyền rằng: Lý Thường Kiệt làm hàng rào theo dọc sông để cố thủ. một đêm quân sĩ chợt nghe trong đền Trương tướng quân có tiếng đọc to rằng: Nam quốc sơn hà Nam đế cư, Tiệt nhiên phận định tại thiên thư. Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm? Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư. Sau đó quả nhiên như thế.
Ảnh
Cuộc kháng chiến chống Tống có những nét độc đáo gì? Vai trò của Lý Thường Kiệt đối với cuộc kháng chiến đó?
Hình thành kiến thức
1. Chủ động tiến công để tự vệ
a. Tìm hiểu
1. Chủ động tiến công để tự vệ
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin và quan sát hình 15, lược đồ 15.1, hãy làm sáng tỏ nét độc đáo trong kế sách của nhà Lý khi tấn công sang đất tống.
Ảnh
- Hình 15 (1. Chủ động tiến công để tự vệ)
Ảnh
Hình 15. Tượng đài Lý Thường Kiệt (Yên Phong - Bắc Ninh)
Hình vẽ
Ảnh
Lý Thường Kiệt quê phường Thái Hòa, Thăng Long. Từ nhỏ, ông là người có chí hướng, ham đọc binh thư, thích luyện tập võ nghệ. Trải quan các đời vua Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông, ông được giao giữ nhiều chức vụ quan trọng .
- Lược đồ 15.1 (1. Chủ động tiến công để tự vệ)
- Quan sát lược đồ:
Ảnh
Lược đồ 15.1. Cuộc tấn công để tự vệ của quân đội nhà Lý (1075)
b. Kết luận
Ảnh
Ảnh
- Chuẩn bị:
b. Kết luận
Cử Lý Thường Kiệt chỉ huy quân đội. Cho quân luyện tập và canh phòng suốt ngày đêm, sẵn sàng chiến đấu. Lý Thánh Tông cùng với Lý Thường Kiệt đem quân đánh bại ý đồ tiến công phối hợp của Tống và Chăm-pa. Chủ trương: tấn công trước để tự vệ nhằm giành thế chủ động ngay khi chúng chưa xâm lược.
- ý 2 (b. Kết luận)
Ảnh
Ảnh
- Diễn biến:
Tháng 10- 1075, Lý Thường Kiệt cùng Tông Đản chỉ huy hơn 10 vạn quân, tiến vào đất Tống theo hai đường thủy bộ. Đường bộ: do tù trưởng Thân Cảnh Phúc, Tống Đản chỉ huy dân binh miền núi đánh vào châu Ung (Quảng Tây). Đường thuỷ: do Lý Thường Kiệt chỉ huy đổ bộ vào châu Khâm, châu Liêm (Quảng Đông). Sau khi phá hủy nhiều căn cứ, kho tàng của quân Tống, quân nhà Lý bao vây thành Ung Châu.
- Ý 3 ( c. Kết luận )
Ảnh
Ảnh
- Kết quả:
Sau hơn một tháng quân nhà Lý hạ thành Ung Châu, tướng giặc phải tự tử. Đạt được mục đích Lý Thường Kiệt rút quân về nước.
- Ý nghĩa:
Trận tập kích này đã đánh đòn phủ đầu, làm cho quân Tống hoang mang, bị động, lúng túng. Củng cố tinh thần của nhân dân.
2. Xây dựng phòng tuyến chuẩn bị kháng chiến (1076 - 1077)
2. Xây dựng phòng tuyến chuẩn bị kháng chiến (1076 - 1077)
a. Tìm hiểu
- Quan sát lược đồ:
Ảnh
Lược đồ 15.2. Phòng tuyến sông Như Nguyệt
b. Trả lời câu hỏi (2. Xây dựng phòng tuyến chuẩn bị kháng chiến (1076 - 1077))
b. Trả lời câu hỏi
Hình vẽ
Đọc thông tin và quan sát lược đồ 15.2, hãy làm rõ nét độc đáo của nhà Lý trong việc chuẩn bị kháng chiến.
Ảnh
c. Kết luận
Ảnh
Ảnh
b. Kết luận
Sau khi rút quân về nước, Lý Thường Kiệt hạ lệnh cho các địa phương ráo riết chuẩn bị bố phòng. Cho quân mai phục những vị trí chiến lược quan trọng ở gần biên giới Việt - Tống. Lý Thường Kiệt bố trí một lực lượng thủy binh đóng ở Đông Kênh do tướng Lý Kế Nguyên chỉ huy để chặn thủy binh địch. Phòng tuyến Như Nguyệt ở phía bắc Thăng Long được gấp rút xây dưng, đội quân chủ lực này do Lý Thường Kiệt chỉ huy.
3. Tổ chức phản công và kết thúc chiến tranh (1077)
3. Tổ chức phản công và kết thúc chiến tranh (1077)
a. Tìm hiểu
- Quan sát lược đồ:
Ảnh
Lược đồ 15.3 Trận chiến tai phòng tuyến sông Như Nguyệt
b. Trả lời câu hỏi
Hình vẽ
b. Trả lời câu hỏi
Ảnh
Đọc thông tin và quan sát lược đồ hình 15.3, hãy đánh giá nét độc đáo trong tổ chức phản công và chủ trương kết thúc chiến tranh của nhà Lý.
Ảnh
c. Kết luận
Ảnh
Ảnh
c. Kết luận
Cuối năm 1076, một đạo quân lớn gồm 10 vạn bộ binh, 1 vạn kị binh và 20 vạn dân phu do các tướng Quách Qùy, Triệu Tiết chỉ huy, ồ ạt tiến vào nước ta. Một đạo quân khác do Hòa Mâu dẫn đầu, theo đường biển vào tiếp ứng.
Chuẩn bị:
- Ý 2
Ảnh
Ảnh
Tháng 1 - 1077, quân Tống vượt ải Nam Quan (Lạng Sơn) tiến vào Đại Việt. Trên đường kéo vào Thăng Long, quân Tống bị chặn đánh ở phòng tuyến Như Nguyệt, buộc phải đóng quân ở bờ bắc sông Như Nguyệt chờ quân thủy. Đạo quân thủy bị quân của Lý Kế Nguyên chặn đánh không thể tiến sâu để hỗ trợ. Cuối xuân năm 1077, Lý Thường Kiệt bất ngờ cho quân vượt sông Như Nguyệt đánh thẳng vào doanh trại giặc. Quân Tống thua to, ''mười phần chết đến năm, sáu''.
- Diễn biến:
- Ý 3
Ảnh
Ảnh
- Kết quả:
Quân Tống lâm vào tình huống tiến lui đều khó. Lý Thường Kiệt chủ động giảng hòa, quân Tống rút lui trong cảnh hỗn loạn. Cuộc kháng chiến thắng lợi
- Ý nghĩa:
Đập tan ý định xâm lược Đại Việt của quân Tống. Khẳng định nền độc lập, tự chủ của đất nước được giữ vững. Khẳng định sức mạnh của khối đoàn kết quân dân Đại Việt và nghệ thuật quân sự độc đáo, sáng tạo của chỉ huy tài giỏi - Lý Thường Kiệt.
Luyện tập
Câu 1
Ảnh
Hình vẽ
Hãy đánh giá nét độc đáo trong cuộc kháng chiến của nhà Lý chống quân Tống xâm lược và vai trò của Lý Thường Kiệt với cuộc kháng chiến.
Câu 1
Vận dụng
Vận dụng 1
Ảnh
Vận dụng 1
Sưu tầm tư liệu về đóng góp của Lý Thường Kiệt đối với nhà Lý và dân tộc.
Vận dụng 2
Ảnh
Vận dụng 2
Nghệ thuật kết thúc chiến tranh của nhà Lý để lại bài học gì cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện nay?
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Dặn dò
Học hiểu trọng tâm bài học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: Bài 16. Công cuộc xây dựng đất nước thời Trần (1226 - 1400).
Cảm ơn
Ảnh