BÀI 20. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM (1858 – 1884)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Ảnh
BÀI 20. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM (1858 – 1884)
Khởi động
Mục tiêu bài học
Ảnh
Mục tiêu bài học
Tìm hiểu quá trình thực dân Pháp xâm lược Việt Nam (1854-1884). Tìm hiểu cuộc các mạng kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân Việt Nam (1854-1884).
Dẫn dắt
Sang thế kỉ XIX, nền kinh tế tư bản chủ nghĩa ở các nước phương Tây phát triển mạnh, nhu cầu về thị trường nguyên liệu và nhân lược khiến các nước đẩy mạnh vào xâm chiếm các nước phương Đông. Trong bối cảnh đó, do Việt Nam có vị trí chiến lược, giàu tài nguyên và nhân công nên cũng trở thành đối tượng xâm lược của thực dân phương Tây.
Dẫn dắt
Vậy quá trình thực dân Pháp xâm lược Việt Nam và nhân dân Việt Nam đã tiến hành đấu tranh chống xâm lược như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu thông qua bài học ngày hôm nay nhé
Thực dân Pháp xâm lược và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1858 - 1873
Hoạt động 1
1.Thực dân Pháp xâm lược và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1858 - 1873
Nêu những sự kiện chính xảy ra trong quá trình Pháp xâm lược Việt Nam từ năm 1858 đến năm 1873. Đựa vào tư liệu 20.2, lược đồ 20.3 và thông tin trong SGK, em hãy nêu những nét chính của cuộc kháng chiến Pháp xâm lược ở Việt Nam.
Ảnh
Những sự kiện chính
1.Thực dân Pháp xâm lược và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1858 - 1873
Tháng 9/1858: Thực dân Pháp tấn công Đà năng, bị giam chân 5 tháng trên bán đảo Sơn Trà. Tháng 2/1859: Thực dân Pháp tấn công Gia Định, vấp phải sự kháng cự quyết liệt của nhân dân. Tháng 2/1861: Thực dân Pháp tấn công Đại đòn Chí Hòa, sau đó mở rộng đánh chiếm Gia Định. Tháng 6/1867: Pháp đánh chiếm 3 tỉnh Tây Nam Kì (Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên).
Tháng 6/1862: Pháp kí với nhà Nguyễn Hiệp ước Nhâm Tuất. Nhân dân Nam Kì sôi nổi chống Pháp. Tháng 2/1862: Thưucj dân Pháp đánh chiếm tỉnh: Định Tường, Biên Hòa, Vĩnh Long. 1867-1873: Thực dân Pháp củng cố bộ máy cai trị ở Nam Kì. Tháng 11/1873:Pháp tấn công Bắc Kì lần thức nhất. Cuộc kháng chiến của nhân dân Bắc Kì diễn ra sôi nổi.
Những nét chính của cuộc kháng chiến
Ảnh
1.Thực dân Pháp xâm lược và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1858 - 1873
Chiến sự ở Đà Nẵng (9/1858 - 2/1862)
1.Thực dân Pháp xâm lược và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1858 - 1873
Chiến sự ở Đà Nẵng (9/1858 - 2/1862):
Chiều ngày 31/8/1858, liên quân Pháp - Tây Ban Nha dàn trận trước cửa biển Đà Nẵng. Sáng 1/9/1858, Pháp nổ súng tấn công và đổ bộ lên bán đảo Sơn Trà, mở đầu quá trình xâm lược Việt Nam. Dưới sự chỉ huy trực tiếp của tướng Nguyễn Tri Phương, nhân dân cùng với quân đội triều đình đẩy lui nhiều đợt tấn công, cầm chân liên quân Pháp - Tây Ban Nha suốt 5 tháng trên bán đảo Sơn Trà.
=> Kế hoạch "đánh nhanh thắng nhanh" của Pháp bước đầu thất bại.
Chiến sự ở Đông Nam Kì
1.Thực dân Pháp xâm lược và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1858 - 1873
Chiến sự ở Đông Nam Kì (2/1859 - 6/1862)
Sau thất bại ở Đà Nẵng, Pháp chuyển quân vào Nam Kì. Ngày 17/2/1859, quân Pháp tấn công và nhanh chóng chiếm được Gia Định. Tuy nhiên, do vấp phải sự kháng cự quyết liệt của nhân dân, nên sau đó, Pháp buộc phải phá thành, rút xuống cố thủ trong các tàu chiến. Năm 1860, do phải san sẻ lực lượng cho các chiến trường khác nên lực lượng quân Pháp ở Gia ĐỊnh còn lại rất mỏng. Tuy nhiên, quân đội triều đình không nắm bắt thời cơ, mà vẫn "thủ hiểm", phòng ngự trong Đại đồn Chí Hòa.
Đầu năm 1861, sau khi giải quyết được khó khăn, Pháp tập trung lực lượng tấn công Đại đồn Chí Hòa, đánh chiếm Gia ĐỊnh, tiếp đó, mở rộng đánh chiếm các tỉnh: ĐỊnh Tường, Biên Hòa, Vĩnh Long. Tháng 6/1862, triều đình nhà Nguyễn kí với Pháp bản Hiệp ước Nhâm Tuất. Bất chấp sự hòa hoãn của triều đình, phong trào kháng Pháp của nhân dân Đông Nam Kỳ diễn ra sôi nổi và ngày càng lan rộng. Tiêu biểu: nghĩa quân của Nguyễn Trung Trực đốt cháy tàu Ét-pê-răng của Pháp,...
Giai đoạn từ 1862 - 1874
1.Thực dân Pháp xâm lược và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1858 - 1873
Giai đoạn từ 1862 - 1874:
Sau Hiệp ước Nhâm Tuất, triều đình tập trung lực lượng đàn áp các cuộc khởi nghĩa nông dân ở Bắc Kì và Trung Kì; ngăn cản phong trào kháng chiến của nhân dân Nam Kì. Lợi dụng sự bạc nhược của triều đình nhà Nguyễn, năm 1867, thực dân Pháp chiếm 3 tỉnh miền Tây Nam Kì (Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên). Phong trào kháng chiến chống Pháp của nhân dân các tỉnh Nam Kì vẫn tiếp diễn ngày càng mạnh mẽ, dưới nhiều hình thức. Từ 1867 - 1873, thực dân Pháp từng bước thiết lập bộ máy cai trị ở Nam Kì, dùng 6 tỉnh Nam Kì làm bàn đạp tấn công Cam-pu-chia và tìm cơ hội đánh chiếm hết Việt Nam.
Thực dân Pháp mở rộng xâm lược ra cả nước và cuộc kháng chiến chống thưucj dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1873 -1884
Hoạt động 2
2. Thực dân Pháp mở rộng xâm lược ra cả nước và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1873 -1884
Dựa vào sơ đồ 20.5, lược đồ 20.6, 20.7 và thông tin trong bài, em hãy trình bày những sự kiện chính về quá trình Pháp xâm lược và cuộc kháng chiến của quân dân Việt Nam giai đoạn 1873 - 1884.
Ảnh
Ảnh
Nhân vật lịch sử và lược đồ 20.6
Ảnh
Ảnh
Nguyễn Tri Phương (1800-1873) Trong cuộc chiến đấu chống Pháp đánh chiếm thành Hà Nội lần thức nhất (1873), ông bị thương. Thực dân Pháp bắt giữ và có ý định dụ dỗ, điều trị vết thương nhưng ông kiên quyết từ chối. Ông hi sinh ngày 20-12-1873.
Nhân vật lịch sử và lược đồ 20.7
Ảnh
Ảnh
Hoàng Diệu (1829 - 1882) Hoàng Diệu là Tổng đốc Hà Nội và vùng phụ cận. Ngày 25-4-1882, ông cùng quân sĩ chiến đấu dũng cảm chống lại quân Pháp, bảo vệ thành Hà Nội. Thành mất, Hoàng Diệu tuẫn tiết trong vườn Võ Miếu (dưới chân Cột cờ Hà Nội ngày nay) để bảo toàn khí tiết.
Kháng chiến chống Pháp xâm lược Bắc Kì lần thức nhất (1873 - 1874)
2. Thực dân Pháp mở rộng xâm lược ra cả nước và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1873 -1884
a. Kháng chiến chống Pháp xâm lược Bắc Kì lần thức nhất (1873 - 1874)
Cuối năm 1873, thực dân Pháp của Ph.Gác-ni-ê đưa quân ra Bắc, dùng vũ lực chiếm thành Hà Nội. Sau đó quân Pháp tỏa đi đánh chiếm các tỉnh Bắc Kì. Quân triều đình ở thành Hà Nội dưới sự chỉ huy của Tổng đốc Nguyễn Tri Phương đã anh dũng chiến đấu nhưng thất bại. Nhân dân Bắc Kì ở khắp nơi nổi dậy đấu tranh, tiêu biểu là: chiến thắng Cầu Giấy (12/1873), khiến tướng Ph.Gắc-ni-ê của Pháp tử trận, quân Pháp hoang mang. Giữa lúc tinh thần kháng chiến của nhân dân đang lên cao, năm 1874, nhà Nguyễn tiếp tục kí với Pháp bản Hiệp ước Gia Tuất, thừa nhận chủ quyền của Pháp ở 6 tỉnh Nam Kì và nhiều điều khoản bất lợi khác
Kháng chiến chống Pháp xâm lược Bắc Kì lần thức 2 (1882-1883)
2. Thực dân Pháp mở rộng xâm lược ra cả nước và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1873 -1884
b. Kháng chiến chống Pháp xâm lược Bắc Kì lần thức 2 (1882-1883)
Tháng 4/1882, Pháp xâm lược Bắc Kỳ lần 2, chiếm được thành Hà Nội và dần dần kiểm soát được toàn bộ các tỉnh thuộc Đồng bằng Bắc Bộ. Quân triều đình ở thành Hà Nội dưới sự chỉ huy của Tổng đốc Hoàng Diệu đã anh dũng chiến đấu nhưng thất bại. Nhân dân Bắc Kỳ ở khắp nơi nổi dậy đấu tranh chống Pháp, tiêu biểu là: chiến thắng Cầu Giấy lần thứ hai (5/1883)
Thực dân Pháp tấn công Thuận An, nhà Nguyễn đầu hàng (1884)
2. Thực dân Pháp mở rộng xâm lược ra cả nước và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam giai đoạn 1873 -1884
b.Thực dân Pháp tấn công Thuận An, nhà Nguyễn đầu hàng (1884)
Lợi dụng triều đình lục đục khi vua Tự Đức mất, Pháp quyết định đánh thẳng vào Huế, buộc triều Nguyễn phải đầu hàng. Tháng 8/1883, Pháp đánh chiếm cửa biển Thuận An (sát kinh thành Huế). Triều đình nhà Nguyễn hoảng hốt, cử người tới điều đình và kí với Pháp bản Hiệp ước Hác-măng. Tới tháng 6/1884, nhà Nguyễn tiếp tục kí với Pháp bản Hiệp ước Pa-tơ-nốt.
Luyện tập
Câu 1
Bài tập trắc nghiệm
Ba tỉnh miền Tây Nam Kì bị thực dân Pháp chiếm vào năm 1867 là:
Hà Tiên, Vĩnh Long, Kiên Giang.
Vĩnh Long, Định Tường, An Giang.
Hà Tiên, An Giang, Cần Thơ.
Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên.
Câu 2
Bài tập trắc nghiệm
Sự kiện nào đánh dấu mốc quân Pháp xâm lược Việt Nam?
Ngày 17-2-1859, Pháp chiếm thành Gia Định.
Hiệp ước Nhâm Tuất (năm 1862) được kí kết.
Chiều 31 -8 - 1858, liên quân Pháp - Tây Ban Nha dàn trận trước cửa biển Đà Nẵng.
Sáng ngày 1-9-1858, liên quân Pháp - Tây Ban Nha nổ súng rồi đổ bộ lên bán đảo Sơn Trà.
Câu 2
Bài tập trắc nghiệm
Chiều 31-8-1858, liên quân Pháp – Tây Ban Nha kéo quân tới dàn trận trước cửa biển nào?
Đà Nẵng
Hội An
Lăng Cô
Thuận An