BÀI 8. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ KINH DOANH VÀ NỘP THUẾ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 8. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ KINH DOANH VÀ NỘP THUẾ
Mở đầu
Mở đầu
Mở đầu
Em hãy kể tên một số quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh và nộp thuế mà em biết.
Trả lời
Trả lời
- Công dân có các quyền về kinh doanh như: + Quyền tự do kinh doanh những ngành, nghề mà pháp luật không cấm; + Quyền bình đẳng về kinh doanh; + Có quyền khiếu nại, tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật về kinh doanh; - Công dân có các nghĩa vụ về kinh doanh như: + Tuân thủ quy định của Hiến pháp và pháp luật về kinh doanh; + Tôn trọng quyền tự do kinh doanh của người khác; + Kê khai, nộp thuế theo quy định của pháp luật;
Khám phá
Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh doanh
Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh doanh
- Công dân có các quyền về kinh doanh như: + Công dân có quyền tự do kinh doanh trong những ngành, nghề mà pháp luật không cấm; lựa chọn hình thức, quy mô kinh doanh; quyền tự chủ kinh doanh (vốn, thị trường, khách hàng, lĩnh vực đầu tư, kinh doanh,...). + Công dân được bình đẳng trong kinh doanh, mọi cá nhân, tổ chức khi tham gia vào các quan hệ kinh tế từ việc lựa chọn ngành, nghề, địa điểm kinh doanh, hình thức kinh doanh, đến việc thực hiện quyền và nghĩa vụ trong quá trình sản xuất kinh doanh đều bình đẳng theo quy định của pháp luật.
Những ngành bị nghiêm cấm đầu tư, kinh doanh ở Việt Nam
Ảnh
Công dân có các nghĩa vụ về kinh doanh như:
- Công dân có các nghĩa vụ về kinh doanh như: + Tuân thủ quy định của Hiến pháp và pháp luật về kinh doanh; + Tôn trọng quyền tự do kinh doanh của người khác; + Kê khai, nộp thuế theo quy định của pháp luật; + Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên; + Bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động trong doanh nghiệp và người tiêu dùng; + Thực hiện các quy định của pháp luật về quốc phòng, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội... - Người có hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh, tuỳ theo tính chất và mức độ vi phạm có thể bị xử lí vi phạm hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.
Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về nộp thuế
Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về nộp thuế
- Công dân có quyền được cung cấp thông tin để thực hiện quyền, nghĩa vụ nộp thuế; được giữ bí mật thông tin, trừ những thông tin phải cung cấp cho cơ quan thuế; được hưởng ưu đãi về thuế, hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế. - Công dân có nghĩa vụ kê khai, nộp thuế theo quy định; chấp hành quyết định kiểm tra, thanh tra thuế; thực hiện các quy định khác của pháp luật về thuế.
Ảnh
Luyện tập
Luyện tập 1
Luyện tập 1
Em đồng tình với nhận định nào sau đây về quyền và nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh? a. Công dân được tự do lựa chọn hình thức kinh doanh. b. Bình đẳng trong kinh doanh không có nghĩa là công dân được lựa chọn ngành, nghề, địa điểm kinh doanh và hình thức kinh doanh. c. Khi thay đổi ngành, nghề kinh doanh phải đăng kí thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng kí doanh nghiệp. d. Nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh là chỉ chấp hành các quy định của pháp luật về kinh doanh.
Trả lời
Trả lời
- Nhận định a. Đúng, vì quyền kinh doanh của doanh nghiệp được cụ thế hoá nhiều nội dung, trong đó có quyền được lựa chọn hình thức, phương thức huy động, phân bổ và sử dụng vốn. + Loại hình kinh doanh là tuỳ chọn vô cùng đa dạng và phong phú, giúp cho các chủ thể kinh doanh có thể xây dựng hình thức doanh nghiệp phù hợp với nhu cầu và mong muốn của mình. + Từ các loại công ty cổ phần, công ty tư nhân đến các hình thức hợp danh, mỗi loại đều có những ưu điểm riêng để giúp cho doanh nghiệp phát triển và tạo sự khác biệt trên thị trường. Việc lựa chọn đúng loại hình kinh doanh sẽ giúp cho các chủ thể vận hành hiệu quả và bền vững trong dài hạn. Cơ sở: Điều 7 Luật Doanh nghiệp năm 2020 (sửa đổi, bổ sung năm 2022).
Nhận định b
- Nhận định b. Sai, vì bình đẳng trong kinh doanh thể hiện ở việc bình đẳng trong lựa chọn: mọi công dân có quyền tự do lựa chọn hình thức trong kinh doanh; mọi công dân, không phân biệt, nếu có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật thì đều có thể thành lập doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn,...; mọi doanh nghiệp có quyền tự chủ đăng kí kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật. Các ngành nghề bị cấm kinh doanh quy định tại Điều 6 Luật Đầu tư năm 2020.
Nhận định c
- Nhận định c. Đúng, vì căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 31 Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì doanh nghiệp phải thông báo với Cơ quan đăng kí kinh doanh khi thay đổi một trong những nội dung như: ngành, nghề kinh doanh, cổ đông sáng lập và cổ đông là nhà đầu tư nước ngoài đối với công ty cổ phần, trừ trường hợp đối với công ty niêm yết và nội dung khác trong hồ sơ đăng kí doanh nghiệp. Theo đó, doanh nghiệp chịu trách nhiệm thông báo thay đổi nội dung đăng kí ngành nghề kinh doanh trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày có thay đổi. - Nhận định d. Sai, vì nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh là không chỉ chấp hành các quy định của pháp luật về kinh doanh mà còn chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, an sinh xã hội,...
Luyện tập 2
Luyện tập 2
Dựa vào quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh và nộp thuế, em hãy nhận xét hành vi của các chủ thể sau: a. Nhân viên kế toán Công ty X không ghi chép trong sổ kế toán các khoản thu liên quan đến việc xác định số tiền thuế phải nộp. b. Anh A và anh B đều nộp hồ sơ đăng kí doanh nghiệp. Tuy nhiên, sau khi cơ quan chức năng xem xét thì anh A được cấp Giấy chứng nhận đăng kí doanh nghiệp, còn anh B thì không được cấp mặc dù cùng điều kiện như nhau. c. Anh H đăng kí kinh doanh vải. Do không đủ số lượng hàng để cung ứng ra thị trường nên anh đã nhập vải không rõ nguồn gốc, sau đó gắn thêm nhãn hiệu nổi tiếng vào sản phẩm để bán ra thị trường nhằm mục đích thu lợi nhuận cao.
Trả lời
Trả lời
- Trường hợp a: Hành vi của nhân viên kế toán Công ty X vi phạm nghĩa vụ của công dân về kinh doanh và nộp thuế. Cụ thể: Công ty X không xác định được số tiền thuế phải nộp, có thể bị phạt hành chính hoặc xử lí hình sự, tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm. - Trường hợp b: Hành vi của cơ quan chức năng vi phạm quyền bình đẳng trong kinh doanh của công dân. Trách nhiệm của Nhà nước là tổ chức bộ máy quản lí, phải thiết lập các cơ quan quản lí để hướng dẫn, kiểm tra và giám sát việc thực hiện pháp luật. Điều này đảm bảo rằng mọi người đều được đối xử bình đầng và tuân thủ quy định của pháp luật. - Trường hợp c: Anh H vi phạm quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân về kinh doanh. Ngoài ra, anh còn vi phạm quyền lợi của người tiêu dùng.
Luyện tập 3
Luyện tập 3
Cho biết hậu quả của hành vi trong các trường hợp sau: a. Công ty H đã có hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế so với thời gian quy định. b. Doanh nghiệp X đã lập hồ sơ xuất khống, sử dụng hoá đơn chứng từ khống để xin hoàn thuế và chiếm đoạt tiền hoàn thuế. c. Công ty Xuất nhập khẩu Z, khai thấp giá đầu vào, hạch toán trên sổ giá mua thấp hơn giá thực tế thanh toán để nhằm mục đích trốn thuế ở khâu nhập khẩu.
Trả lời
Trả lời
- Trường hợp a: Công ty H có hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế dẫn đến hậu quả: Căn cứ tại Điều 13 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP: (1) Phạt cảnh cáo đối với hành vi nộp hồ sơ khai thuế qua thời hạn từ 01 ngày đến 05 ngày và co tình tiết giảm nhẹ; (2) Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi nộp hồ sơ khai thuế quá thời hạn từ 01 ngày đến 30 ngày, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này; (3) phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng đối với hành vi nộp hồ sơ khai thuế quá thời hạn quy định từ 31 ngày đến 60 ngày; (4) phạt tiền từ 8.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: nộp hồ sơ khai thuế quá thời hạn quy định từ 61 ngày đến 90 ngày, nộp hồ sơ khai thuế quá thời hạn quy định từ 91 ngày trở lên nhưng không phát sinh số thuế phải nộp, không nộp hồ sơ khai thuế nhưng không phát sinh số thuế phải nộp, không nộp các phụ lục theo quy định về quản lí thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết kèm theo hồ sơ quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp;
(5)
(5) phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với hành vi nộp hồ sơ khai thuế quá thời hạn trên 90 ngày kể từ ngày hết hạn nộp hồ sơ khai thuế, có phát sinh số thuế phải nộp và người nộp thuế đã nộp đủ số tiền thuế, tiền chậm nộp vào ngân sách nhà nước trước thời điểm cơ quan thuế công bố quyết định kiểm tra thuế, thanh tra thuế hoặc trước thời điểm cơ quan thuế lập biên bản về hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế theo quy định tại khoản 11 Điều 143 Luật Quản lí thuế năm 2019. - Trường hợp b: Hành vi lập hồ sơ xuất khống, sử dụng hoá đơn chứng từ khống của Doanh nghiệp X sẽ bị xử phạt hành chính. Căn cứ Điều 28 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP: phạt tiền từ 20 000 000 đồng đến 50 000 000 đồng đối với hành vi sử dụng hoá đơn không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hoa đơn quy định tại Điều 4 Nghị định này, trừ trường hợp được quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 16 và điểm d khoản 1 Điều 17 Nghị định này.
Trường hợp c
- Trường hợp c: + Hành vi khai thấp giá đầu vào, hạch toán trên sổ giá mua thấp hơn giá thực tế thanh toán để nhằm mục đích trốn thuế sẽ bị xử phạt hành chính. Căn cứ Điều 17 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP, khi các bên lập hoá đơn bán hàng hoá, dịch vụ sai về số lượng, giá trị hàng hoa, dịch vụ để khai thuế thấp hơn thực tế và bị phát hiện sau thời hạn nộp hồ sơ khai thuế thì bị phạt:
Ảnh
Luyện tập 4
Luyện tập 4
Cho biết nhân vật trong trường hợp sau đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh như thế nào. Trường hợp.Công ty của bà C hoạt động trong lĩnh vực bất động sản. Trong thời gian hoạt động, công ty đã kí hợp đồng với nhiều khách hàng đến từ các địa phương khác nhau với tổng doanh thu từ 15 đến 20 tỉ/năm. Tuy nhiên, khi kê khai thuế với mỗi hợp đồng, bà C đã chỉ đạo cấp dưới lập khổng hợp đồng kinh tế, ghi giá trị trên hoá đơn giá trị gia tăng thấp hơn so với số tiền khách hàng thanh toán để giảm số tiền thuế phải nộp.
Trả lời
Trả lời
- Hành vi của công ty của bà C là lập khống hợp đồng kinh tế, ghi giá trị trên hoa đơn giá trị gia tăng thấp hơn so với số tiền khách hàng thanh toán để giảm số tiền thuế phải nộp. Hành vi này thực hiện chưa đúng về quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh.
Luyện tập 5
Luyện tập 5
Hành vi của của nhân vật trong các trường hợp sau có phù hợp với quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh không? Vì sao? a. Ông N và bà K đều mở cửa hàng kinh doanh các vật tư nông nghiệp như: giống cây trồng, giống vật nuôi, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y,.. Cả ông N và bà K đều bán một số sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật nằm trong danh mục cấm sử dụng. Tuy nhiên, khi cán bộ cơ quan chức năng kiểm tra thì chỉ xử phạt hành chính đối với bà K, còn ông N thì được bỏ qua vì có mối quan hệ họ hàng với cán bộ kiểm tra.
b
b. Bà Đ nộp hồ sơ đăng kí thành lập doanh nghiệp và được cấp Giấy chứng nhận đăng kí doanh nghiệp. Sau khi được cấp phép kinh doanh, bà Đ đã chủ động tuyển dụng lao động, tìm đối tác kinh doanh, quảng cáo nhằm thu hút khách hàng. Thời gian đầu, doanh nghiệp của bà Đ còn bỡ ngỡ trong hồ sơ khai thuế thu nhập doanh nghiệp dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp vào ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, sau đó nhờ tìm hiểu kĩ hơn các quy định của pháp luật, bà Đ đã bổ sung đầy đủ số tiền thuế còn thiếu đúng thời hạn.
Trả lời
Trả lời
- Trường hợp a: Hành vi của ông N và bà K không phù hợp vì vi phạm điều cấm của luật. Cụ thể, theo Phụ lục IV Luật Đầu tư năm 2020 (sửa đổi, bổ sung năm 2022), ông N và bà K sẽ bị truy cứu trách nhiệm pháp lí tuỳ theo tính chất và múc độ. Cán bộ cơ quan chức năng kiểm tra cũng không làm hết chức năng của mình. Cán bộ cơ quan chức năng do có mối quan hệ họ hàng với ông N nên đã bỏ qua mà không xử lí. Như vậy, cán bộ cũng sẽ bị truy cứu trách nhiệm theo Luật Cán bộ, công chức năm 2008. - Trường hợp b: Hành vi của bà phù hợp với quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh và nộp thuế. Vì bà là chủ doanh nghiệp nên bà có quyền được tuyển dụng lao động, tìm đối tác kinh doanh cũng như chiến lược đầu tư để phát triển doanh nghiệp. Ở đây, bà có nộp thiếu tiền thuế do mới thành lập nên còn bỡ ngỡ trong việc kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp. Tuy nhiên, bà Đ đã kịp thời nộp bổ sung đầy đủ số tiền thuế đúng hạn.
Luyện tập 6
Luyện tập 6
Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi. Trường hợp Anh A và chị B cùng nộp hồ sơ đăng kí kinh doanh thuốc tân dược. Vì đã hứa giúp đỡ chị B nên anh H, lãnh đạo cơ quan chức năng, yêu cầu chị P là nhân viên dưới quyền huỷ hồ sơ của anh A. Thấy chị B được cấp phép dù thiếu bằng chuyên ngành trong khi hồ sơ của mình đủ điều kiện vẫn bị loại, anh A đã thuê anh T tung tin đồn chị B thường xuyên phân phối hàng không đảm bảo chất lượng. Các chủ thể trong trường hợp trên đã vi phạm nội dung quyền bình đẳng trong kinh doanh như thế nào?
Trả lời
Trả lời
- Anh H là lãnh đạo cơ quan chức năng, chị P là nhân viên cấp dưới và chị B đã vi phạm quyền bình đẳng trong kinh doanh, cụ thể: + Chị B dựa vào mối quan hệ quen biết với anh H để nhờ cậy anh H giúp đỡ mình trong việc cấp giấy phép kinh doanh. + Anh H đã chỉ đạo chị P hủy hồ sơ của anh A và cấp phép kinh doanh cho chị B (dù chị B thiếu bằng cấp chuyên ngành).
Vận dụng
Vận dụng
Vận dụng
Em hãy tìm hiểu một trường hợp vi phạm quyền, nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh và nộp thuế, sau đó, nêu ý kiến nhận xét về trường hợp đó.
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh