Bài 35. Khái quát về di truyền học
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 35. KHÁI QUÁT VỀ DI TRUYỀN HỌC
Mở đầu
Câu hỏi
Tại sao ở người, con cái có những đặc điểm giống và không giống với bố, mẹ?
Các đặc điểm do gene quy định. Ở người, con cái có những đặc điểm giống và không giống với bố, mẹ vì trong quá trình di truyền, gene có khả năng truyền lại các đặc điểm của bố, mẹ cho con cái, đồng thời gene cũng có thể tạo ra các biến dị, các biến dị này có thể di truyền cho thế hệ sau.
1. Khái niệm di truyền, biến dị
1.1.Khái niệm di truyền
Di truyền là quá trình mà thông tin di truyền từ các thế hệ trước được truyền lại cho thế hệ sau. Thông tin này được mã hóa trong các phân tử DNA (Deoxyribonucleic Acid) và RNA (Ribonucleic Acid).
1.2.Gene
Gene: Là đơn vị di truyền cơ bản, chứa thông tin cần thiết để sản xuất protein và ảnh hưởng đến các đặc điểm của sinh vật. Mỗi gene nằm trên một đoạn của nhiễm sắc thể.
1.3.Nhiễm Sắc Thể
Nhiễm Sắc Thể: DNA được tổ chức thành nhiễm sắc thể, và mỗi sinh vật có một số lượng nhiễm sắc thể đặc trưng. Nhiễm sắc thể có thể được chia thành nhiễm sắc thể thường và nhiễm sắc thể giới tính.
1.4.DNA
Là phân tử mang thông tin di truyền. DNA có cấu trúc xoắn kép, và các gene nằm trên các đoạn của DNA
1.5.Biến dị
Biến dị là khái niệm trong sinh học chỉ sự khác biệt trong các đặc điểm giữa các cá thể của cùng một loài. Biến dị có thể xảy ra ở nhiều cấp độ khác nhau, từ gene và nhiễm sắc thể đến các đặc điểm hình thái và sinh lý
1.6.Ví Dụ Về Biến Dị
- Chiều Cao: Chiều cao của con người có sự khác biệt lớn giữa các cá thể do sự kết hợp của nhiều gene và yếu tố môi trường. - Màu Sắc Của Hoa: Màu sắc của hoa có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện môi trường như độ pH của đất. - Khả Năng Chịu Nhiệt: Một số sinh vật có thể có các biến thể gene giúp chúng sống sót trong điều kiện nhiệt độ cao.
1.7.Hình thành kiến thức mới 1
Đọc thông tin và quan sát Hình 35.1, hãy phát biểu khái niệm di truyền, biến dị.
Ảnh
- Khái niệm di truyền: Sự truyền đạt các đặc điểm từ thế hệ này sang thế hệ khác được gọi là di truyền. - Khái niệm biến dị: Một số đặc điểm của con cái không giống với bố, mẹ của chúng được gọi là biến dị.
2. Vị trí của gene trong di truyền học
2.1.Lý thuyết
Trong di truyền học, gene là đơn vị cơ bản của di truyền thông tin từ thế hệ này sang thế hệ khác. Chúng chứa thông tin mã hóa cho các đặc điểm và chức năng của sinh vật. Vị trí của gene trong di truyền học có thể được mô tả qua các khía cạnh sau:
1.Vị trí trên nhiễm sắc thể 2.Sắp xếp trên DNA 3.Vai trò trong biểu hiện gen 4.Thay đổi vị trí 5.Tính di truyền và di truyền liên kết
Nhìn chung, vị trí của gene trong di truyền học không chỉ là về mặt vật lý trên nhiễm sắc thể mà còn liên quan đến cách chúng tương tác, biểu hiện và ảnh hưởng đến sinh vật.
2.2.Hình thành kiến thức mới 2
Đọc thông tin và quan sát Hình 35.2, hãy cho biết gene là gì.
Ảnh
Gene là một đoạn của phân tử DNA mang thông tin di truyền mã hóa cho một sản phẩm nhất định nào đó.
2.3.Hình thành kiến thức mới 3
Nêu vị trí của gene trong di truyền học.
- Vị trí của gene trong di truyền học: Gene được xem là trung tâm của di truyền học. - Giải thích: Hệ gene quy định tất cả các đặc điểm của cơ thể. Thông qua quá trình sinh sản, hệ gene của mỗi cá thể được thừa hưởng cả bên bố và bên mẹ. Vì vậy, con sinh ra có những đặc điểm giống nhau và giống bố mẹ. Bên cạnh đó, sự tổ hợp các gene qua quá trình sinh sản hoặc sự thay đổi trình tự nucleotide trên hệ gene sẽ tạo nên tính biến dị của sinh vật. Di truyền học nghiên cứu về tính di truyền và biến dị của sinh vật, do đó, gene là trung tâm của di truyền học.
2.4.Luyện tập
Hãy cho ví dụ về hiện tượng di truyền và biến dị ở người.
- Ví dụ về hiện tượng di truyền ở người: bố mẹ có màu mắt nâu, sinh ra con mang màu mắt nâu; bố mẹ đều thuận tay phải, con sinh ra thuận tay phải; bố mẹ đều có nhóm máu A, con sinh ra có nhóm máu A;… - Ví dụ về biến dị ở người: bố mẹ đều mang tính trạng tóc xoăn, sinh con ra mang tính trạng tóc thẳng; bố mẹ đều thuận tay phải, con sinh ra thuận tay trái; bố mẹ đều có nhóm máu A, con sinh ra có nhóm máu O;…
2.5.Vận dụng
Một người trồng hoa lan sau nhiều năm nghiên cứu đã có ý định tạo ra một giống hoa lan có kiểu hoa vừa mang đặc điểm của cây mẹ lại vừa mang đặc điểm mới. Theo em, ý định này của người trồng hoa là có cơ sở không? Tại sao?
Ý định này của người trồng hoa là có cơ sở vì: Các đặc điểm của sinh vật nói riêng và của cây hoa lan nói riêng là do gene quy định. Mà trong quá trình di truyền, gene có khả năng truyền lại các đặc điểm của bố, mẹ cho con cái giúp giống hoa lan có kiểu hoa mang đặc điểm của cây mẹ; đồng thời gene cũng có thể tạo ra các biến dị, các biến dị này có thể di truyền cho thế hệ sau giúp giống hoa lan có kiểu hoa mang đặc điểm mới.
3.Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Dặn dò:
Các em nhớ đọc bài mới nhé!
Cảm ơn
Ảnh