Bài 34. Nguồn carbon. Chu trình carbon và sự ấm lên toàn cầu
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 34. NGUỒN CARBON. CHU TRÌNH CARBON VÀ SỰ ẤM LÊN TOÀN CẦU
Mở đầu
Câu hỏi
Trong những năm gần đây, hiện tượng biến đổi khí hậu diễn ra hầu như ở nhiều nơi trên Trái Đất. Ảnh hưởng của nó ngày càng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên và con người. Nguyên nhân gây ra sự bất thường của khí hậu là do đâu? Con người đã thực hiện những biện pháp nào để làm giảm sự biến đổi đó?
Ảnh
- Nguyên nhân gây ra sự bất thường của khí hậu là do hiệu ứng nhà kính đã dẫn đến sự ấm lên toàn cầu.
Ảnh
- Biện pháp để làm giảm sự biến đổi đó là việc giảm và kiểm soát lượng carbon dioxide trên toàn cầu: + Sử dụng các phương tiện giao thông công cộng + Trồng nhiều cây xanh + Bảo vệ tài nguyên rừng + Hưởng ứng giờ Trái Đất + Sử dụng các nguồn năng lượng mới thân thiện với môi trường + Sử dụng nhiên liệu xanh
1. Nguồn carbon và chu trình carbon trong tự nhiên
1.1.Nguồn carbon
Nguồn Carbon: - Carbon Dioxide (CO2) trong khí quyển: Là nguồn carbon chính cho quang hợp của thực vật. Thực vật sử dụng CO2 để sản xuất carbohydrate và giải phóng oxy. - Nước Biển và Đại Dương: Đại dương hấp thụ một lượng lớn C02 từ khí quyển và có vai trò quan trọng trong chu trình carbon toàn cầu. - Đất: Đất chứa một lượng lớn carbon dưới dạng chất hữu cơ (như mùn) và chất vô cơ (như canxi cacbonat).
1.2.Chu Trình Carbon
Chu trình carbon là một chu trình sinh địa hóa học, trong đó carbon được trao đổi giữa sinh quyển, thổ nhưỡng quyển, địa quyển và khí quyển của Trái Đất. Nó là một trong các chu trình quan trọng nhất của Trái Đất và cho phép carbon được tái chế và tái sử dụng trong khắp sinh quyển và bởi tất cả các sinh vật của nó[cần dẫn nguồn
Ảnh
1.3.Câu hỏi thảo luận 1
Quan sát Hình 34.1, hãy cho biết carbon tồn tại dưới những dạng nào trong tự nhiên?
Ảnh
Nguyên tố carbon có thể được tìm thấy ở dạng đơn chất trong tự nhiên như: than, kim cương, ... Ngoài ra, nguyên tố carbon còn xuất hiện trong các hợp chất như khí carbon dioxide (CO2) có trong khí quyển, các muối carbonate và trong các hợp chất hữu cơ (hydrocarbon, protein, vitamin, carbohydrate, ...).
1.4.Câu hỏi củng cố
Em hãy tìm một số vật thể trong tự nhiên có thành phần là hợp chất của nguyên tố carbon.
Một số vật thể trong tự nhiên có thành phần là hợp chất của nguyên tố carbon như núi đá vôi (CaCO3), đá vôi (CaCO3), quặng dolomit (CaCO3.MgCO3), mẩu than chì (C), viên kim cương (C), …
1.5.Câu hỏi thảo luận 2
Em hãy cho biết vì sao các nhiên liệu than mỏ, khí thiên nhiên, khí mỏ dầu khi đốt cháy sẽ sinh ra khí CO2.
Các nhiên liệu than mỏ, khí thiên nhiên, khí mỏ dầu khi đốt cháy sẽ sinh ra khí CO2 vì trong thành phần của chúng có chứa carbon (C).
1.6.Câu hỏi thảo luận 3
Sự chuyển hoá carbon trong tự nhiên diễn ra như thế nào?
Trong tự nhiên luôn có sự chuyển hóa carbon từ dạng này sang dạng khác. Sự chuyển hóa này diễn ra thường xuyên, liên tục và tạo thành chu trình khép kín được gọi là chu trình carbon.
Ảnh
1.7.Câu hỏi thảo luận 4
Em hãy trình bày dưới dạng sơ đồ về vai trò của carbon dioxide trong chu trình carbon.
Ảnh
1.8.Câu hỏi củng cố
Trong chu trình carbon, quá trình nào đóng vai trò quan trọng nhất trong việc hấp thụ carbon dioxide từ khí quyển?
Trong chu trình carbon, quá trình quang hợp đóng vai trò quan trọng nhất trong việc hấp thụ carbon dioxide từ khí quyển.
2. Nguồn gốc của methane
2.1.Lý thuyết
Metan có thể xuất hiện từ các khí thải của sự đốt cháy nhiên liệu hóa thạch, cháy rừng cũng không ngoại lệ. Metan có trong quá trình sinh học có trong ruột động vật, tiêu biểu là sự men hóa trong đường ruột, dạ dày của động vật nhai lại. Có trong sự phân hủy kị khí ở những nơi ao hồ, đầm lầy, trầm tích dưới đáy biển…
2.2.Câu hỏi thảo luận 5
Trong tự nhiên, methane được tạo thành từ đâu?
Trong tự nhiên, methane được tìm thấy từ các nguồn tự nhiên (ao, hố bùn, đầm lầy, ..) và các mỏ khí (khí thiên nhiên, khí mỏ dầu, …). Bên cạnh đó, các quá trình sinh học cũng là nguồn phát thải methane tự nhiên.
2.3.Câu hỏi củng cố
Hãy sử dụng sơ đồ tư duy để tóm tắt lại nguồn gốc của methane.
Ảnh
3. Hiệu ứng nhà kính và sự ấm lên toàn cầu
3.1.Hiệu ứng nhà kính
Hiệu ứng nhà kính là một quá trình tự nhiên giúp duy trì nhiệt độ của Trái Đất trong một khoảng có thể hỗ trợ sự sống. Tuy nhiên, sự gia tăng khí nhà kính do hoạt động của con người đang làm thay đổi cân bằng này và gây ra biến đổi khí hậu
3.2.Sự ấm lên toàn cầu
- Sự ấm lên toàn cầu (global warming) là hiện tượng tăng nhiệt độ trung bình của Trái Đất do sự gia tăng nồng độ khí nhà kính trong khí quyển. Đây là một phần của biến đổi khí hậu, ảnh hưởng đến các yếu tố môi trường và hệ sinh thái toàn cầu. Dưới đây là cái nhìn chi tiết về sự ấm lên toàn cầu, nguyên nhân, tác động, và các biện pháp ứng phó. - Nguyên Nhân Sự Ấm Lên Toàn Cầu: Carbon Dioxide (CO2); Được phát thải chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch (như than đá, dầu mỏ, và khí đốt), chặt phá rừng, và các hoạt động công nghiệp. Methane (CH4): Phát sinh từ chăn nuôi gia súc, phân hủy chất hữu cơ trong các bãi rác, và khai thác khí thiên nhiên. Nitrous Oxide (N2O): Phát thải từ phân bón nông nghiệp, đốt nhiên liệu hóa thạch, và một số quy trình công nghiệp.
3.3.Câu hỏi thảo luận 6
Vì sao lượng khí nhà kính trên Trái Đất ngày càng tăng?
Lượng khí nhà kính trên Trái Đất ngày càng tăng là do: - Nhu cầu sử dụng nhiên liệu hóa thạch tăng - Khí thải từ các ngành công nghiệp tăng - Sự tàn phá rừng, cây xanh.
3.4.Câu hỏi củng cố
Có ý kiến cho rằng khí nhà kính gây ảnh hưởng tiêu cực cho hành tinh xanh. Em hãy cho biết ý kiến của mình về vấn đề trên.
Ý kiến “Khí nhà kính gây ảnh hưởng tiêu cực cho hành tinh xanh” là đúng vì sự gia tăng lượng khí nhà kính (CO2, CH4, …) trong khí quyển làm tăng hiệu ứng nhà kính, từ đó dẫn đến sự ấm lên toàn cầu. Từ đó gây ra những biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoan: - Mực nước biển đã dâng lên trong thế kỉ qua. - Sự gia tăng các hiện tượng nóng, bão, lũ lụt, hạn hán, … - …
3.5.Câu hỏi thảo luận 7
Em hãy nêu một số hậu quả do biến đổi khí hậu trên thế giới.
Hậu quả do biến đổi khí hậu trên thế giới là: - Nhiệt độ Trái Đất tăng dẫn đến sự ấm lên toàn cầu - Băng tan ở hai cực dẫn đến nước biển dâng - Sự gia tăng của thời tiết cực đoan. - …
3.6.Câu hỏi củng cố
Sử dụng sơ đồ tư duy để hệ thống lại những tác động tiêu cực do biến đổi khí hậu gây ra.
Ảnh
3.7.Câu hỏi thảo luận 8
Với vai trò là một học sinh, một công dân nhỏ của nước Việt Nam, em sẽ có những hành động nào để góp phần giảm lượng khí carbon dioxide?
Hành động của em để góp phần giảm lượng khí carbon dioxide là: - Tuyên truyền trong gia đình và những người xung quanh về biến đổi khí hậu do hiệu ứng nhà kính. - Hưởng ứng ngày Trái Đất - Tham gia các phong trào trồng cây, gây rừng - Thường xuyên sử dụng các phương tiện giao thông công cộng. - …
3.8.Câu hỏi củng cố
Không chỉ Việt Nam mà thế giới cũng đều kêu gọi mọi người chung tay trồng nhiều cây xanh, phủ kín đồi trọc. Việc làm này đem lại lợi ích gì cho môi trường?
Việc trồng nhiều cây xanh, phủ kín đồi trọc đem lại lợi ích to lớn đến môi trường: - Điều hòa khí hậu Trái Đất - Tăng quá trình quang hợp, tức là tăng quá trình hấp thụ CO2, giải phóng O2. - Tránh hiện tượng xói mòn, sạt lở đất.
3.9.Vận dụng
Hãy tìm hiểu và giới thiệu cho các bạn cùng biết nội dung Nghị định thư Kyoto để cập đến vấn đề gì?
- Nghị định thư Kyoto năm 1997 là một nghị định liên quan đến Công ước khung Liên Hiệp Quốc về Biến đổi khí hậu tầm quốc tế của Liên hiệp quốc với mục tiêu cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. - Bản dự thảo được ký kết vào ngày 11 tháng 12 năm 1997 tại Hội nghị các bên tham gia lần thứ ba khi các bên tham gia nhóm họp tại Kyoto và chính thức có hiệu lực vào ngày 16/02/2005. - Đến nay đã có khoảng 192 nước tham gia phê chuẩn. - Việt Nam đã ký Nghị định thư Kyoto vào ngày 3/12/1998 và phê chuẩn vào ngày 25/9/2002 .
Ảnh
* Nội dung - Nội dung của Nghị định thư bao gồm các điều khoản cung cấp bối cảnh để hiểu Nghị định thư, các điều khoản ghi nhận cam kết của các thành viên, các điều khoản về thể chế và các điều khoản về bảo đảm tuân thủ. - Với Nghị định thư Kyoto, các Quốc gia thành viên thuộc Phụ lục I UNFCCC chấp nhận chịu ràng buộc bởi các cam kết cụ thể về cắt giảm phát thải khí nhà kính. - Mục tiêu cắt giảm của tất cả các Quốc gia thành viên này được liệt kê ở Phụ lục B của Nghị định thư.
4.Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Dặn dò:
Các em nhớ đọc bài mới nhé!
Cảm ơn
Ảnh