Bài 33. Khai thác nhiên liệu hoá thạch
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 33. KHAI THÁC NHIÊN LIỆU HOÁ THẠCH
Mở đầu
Câu hỏi
Được phát hiện và sử dụng phổ biến từ rất lâu, nhiên liệu hoá thạch đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển của xã hội. Tuy nhiên, việc sử dụng không có kế hoạch làm cho trữ lượng nguồn nhiên liệu ngày một cạn kiệt. Nhiên liệu hoá thạch là gì? Thực trạng khai thác nhiên liệu hoá thạch hiện nay như thế nào? Có những giải pháp nào hạn chế việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch?
Ảnh
Ảnh
- Nhiên liệu hóa thạch là nguồn nhiên liệu hữu hạn, được tạo thành từ quá trình phân hủy xác sinh vật bị chôn vùi cách đây hàng trăm triệu năm. - Thực trạng khai thác: con người đã khai thác và sử dụng một lượng rất lớn nhiên liệu hóa thạch. - Giải pháp hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch: + Con người có ý thức giảm thiểu sử dụng nhiên liệu hóa thạch. + Tăng cường sử dụng các nguồn năng xanh, sạch như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, … + Hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân thay vào đó sử dụng phương tiện công cộng.
1. Nguồn đá vôi và ứng dụng từ đá vôi
1.1.Nguồn đá vôi
- Tự nhiên: Đá vôi hình thành từ các trầm tích của sinh vật biển như vỏ sò, san hô, và các vi sinh vật có chứa canxi. Qua hàng triệu năm, những trầm tích này bị nén ép và kết dính tạo thành đá vôi. - Khai thác: Đá vôi thường được khai thác từ các mỏ đá vôi lớn, thường là qua phương pháp khai thác lộ thiên. Việt Nam là một trong những quốc gia có trữ lượng đá vôi lớn với các mỏ nổi tiếng ở Ninh Bình, Hà Nam, Quảng Ninh, và các khu vực khác
1.2.Ứng dụng
Xây dựng: Xi măng: Đá vôi là nguyên liệu chính trong sản xuất xi măng. Khi nung đá vôi với đất sét ở nhiệt độ cao, nó sẽ tạo ra clinker, thành phần chính trong xi măng. Vật liệu xây dựng: Đá vôi được sử dụng để sản xuất đá nghiền, dùng làm nền móng cho các công trình xây dựng như đường sá, tòa nhà. Công nghiệp hóa chất: Sản xuất vôi: Khi nung đá vôi ở nhiệt độ cao, nó sẽ phân hủy thành vôi sống (CaO) và khí CO2. Vôi sống sau đó có thể được sử dụng trong nhiều ứng dụng như sản xuất vôi tôi (Ca(OH)2), trong ngành luyện kim, xử lý nước, và điều chỉnh pH trong đất nông nghiệp. Chất độn trong sản phẩm nhựa, giấy và sơn: Bột đá vôi (CaCO3) được sử dụng làm chất độn để tăng cường độ bền.
1.3.Câu hỏi thảo luận 1
Hãy cho biết trong gia đình em đang sử dụng nhiên liệu hoá thạch nào.
- Bếp gas dùng khí gas - Xe máy dùng xăng - Ô tô dùng dầu diesel - Máy móc dùng dầu diesel - Bếp than nướng dùng than
1.4.Câu hỏi củng cố
Các nguồn nhiên liệu hoá thạch sẽ ra sao nếu con người vẫn tiếp tục khai thác ồ ạt như hiện nay? Có thể tái tạo các nguồn nhiên liệu hoá thạch này không?
Nếu con người vẫn tiếp tục khai thác ồ ạt như hiện nay thì các nguồn nhiên liệu hóa thạch sẽ sớm cạn kiệt. - Việc tái tạo các nguồn nhiên liệu hóa thạch bằng phương pháp nhân tạo thì rất tốn kém, mất nhiều thời gian và có thể gây ô nhiễm môi trường.
2. Thực trạng khai thác và sử dụng nhiên liệu hóa thạch hiện na
2.1.Thực trạng khai thác
Nhiên liệu hóa thạch, bao gồm than đá, dầu mỏ, và khí tự nhiên, là các nguồn năng lượng chủ yếu được sử dụng trên toàn thế giới. Tuy nhiên, việc khai thác và sử dụng nhiên liệu hóa thạch hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức và gây ra những hậu quả nghiêm trọng về môi trường và kinh tế
Than đá: Khai thác than vẫn là một ngành công nghiệp lớn ở nhiều quốc gia, bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ, và Nga. Khai thác than thường gây ra tác động mạnh đến môi trường, như phá hủy rừng, ô nhiễm nguồn nước, và tạo ra chất thải nguy hại. Khí tự nhiên: Khí tự nhiên được khai thác qua việc khoan và sử dụng công nghệ fracking (khoan thủy lực). Quá trình này có thể gây ra các vấn đề như ô nhiễm nước ngầm và động đất.
2.2.Sử dụng
- Sản xuất điện: Nhiên liệu hóa thạch vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong sản xuất điện toàn cầu, đặc biệt là than đá. Điều này dẫn đến lượng phát thải CO2 lớn, góp phần vào biến đổi khí hậu. - Giao thông vận tải: Dầu mỏ là nguồn năng lượng chính cho ngành giao thông vận tải, bao gồm xe hơi, máy bay, và tàu biển. Sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch trong giao thông gây ra ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu. - Sản xuất công nghiệp: Nhiều ngành công nghiệp sử dụng nhiên liệu hóa thạch làm nguyên liệu hoặc năng lượng trong quá trình sản xuất, như sản xuất thép, xi măng, và hóa chất.
2.3. Hậu quả
- Biến đổi khí hậu: Việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch là nguồn phát thải CO2 lớn nhất, gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu và biến đổi khí hậu. Các hiện tượng thời tiết cực đoan, mực nước biển dâng, và mất đa dạng sinh học là những hậu quả trực tiếp. - Ô nhiễm không khí: Khói bụi và khí thải từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch là nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe con người, gây ra các bệnh về hô hấp và tim mạch.
2.4.Câu hỏi thảo luận 2
Nhiên liệu hóa thạch được sử dụng trong đời sống như thế nào?
Các nguồn tài nguyên như than mỏ, dầu mỏ, khí mỏ dầu, khí thiên nhiên để cung cấp nhiên liệu phục vụ đời sống và sản xuất.
2.5.Câu hỏi củng cố
Vì sao nguồn nhiên liệu hóa thạch có đóng góp rất to lớn trong cuộc cách mạng công nghiệp trên toàn thế giới?
Các nguồn nhiên liệu hóa thạch có đóng góp rất to lớn trong cuộc cách mạng công nghiệp trên toàn thế giới vì trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất, động cơ hơi nước dùng than là một phát minh nhảy vọt mang lại thành công bước đầu cho các phát minh sử dụng nhiên hóa thạch ra đời sau đó như động cơ phản lực, động cơ chạy xăng.
2.6.Câu hỏi thảo luận 3
Em hãy cho biết thực trạng khai thác các nguồn nhiên liệu hóa thạch trên thế giới và tại Việt Nam.
* Trên thế giới - Theo ước tính, với tốc độ khai thác hiện nay, các nguồn nhiên liệu nhanh chóng cạn kiệt trong thời gian không xa. * Ở Việt Nam - Việc khai thác nhiên liệu hóa thạch ở Việt Nam đang diễn ra với quy mô ngày càng lớn làm cho các loại nhiên liệu cũng đang dần cạn kiệt.
3. Một số giải pháp hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch
3.1.Lý thuyết
- Chuyển đổi năng lượng: Nhiều quốc gia đang chuyển dịch sang năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió, và năng lượng sinh học để giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. - Công nghệ sạch: Các công nghệ mới, như carbon capture and storage (CCS), đang được phát triển để giảm thiểu phát thải CO2 từ việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch. - Chính sách môi trường: Các chính phủ đang thúc đẩy các chính sách khuyến khích sử dụng năng lượng sạch và áp đặt các quy định về phát thải khí nhà kính.
3.2.Câu hỏi thảo luận 4
Vì sao cần phải đưa ra các giải pháp hạn chế việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch?
Nguồn nhiêu liệu hóa thạch là nguồn tài nguyên không tái tạo được mà đây là nguồn nhiên liệu cung cấp chính cho con người sử dụng. Hiện nay, việc khai thác và sử dụng quá mức nguồn nhiên liệu này đang dần khiến chúng bị cạn kiệt. Vì vậy, cần đưa ra các giải pháp hạn chế việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch.
3.3.Câu hỏi củng cố
Nước ta đang sử dụng nguồn nhiên liệu nào thân thiện với môi trường để góp phần bảo vệ môi trường và giảm dần việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch?
Nước ta đang sử dụng nguồn năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng sinh khối (biomass) thân thiện với môi trường để góp phần bảo vệ môi trường và giảm dần việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch.
3.4.Vận dụng
Xe điện là một trong các giải pháp thay thế hiệu quả cho một số phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường như hiện nay. Em hãy cho biết ưu và nhược điểm của việc sử dụng xe chạy bằng điện thay thế xe chạy bằng nhiên – liệu xăng, dầu.
* Ưu điểm - Giảm được việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch - Xe điện là loại phương tiện giao thông không phát ra khí thải. - Tiết kiệm chi phí nhiên liệu * Nhược điểm - Hạn chế về cơ sở hạ tầng cho các trạm sạc xe điện - Phạm vi chạy không nhất quán. - Phạm vi chạy tối đa vẫn còn hạn chế.
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Dặn dò:
Các em đọc bài mới trước nhé!
Cảm ơn
Ảnh