BÀI 18. AN TOÀN PHÓNG XẠ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 18. AN TOÀN PHÓNG XẠ
Ảnh
Khởi động
Khởi động
Khởi động
Vào tháng 03 năm 2011, động đất và sóng thần đã gây hư hại nghiêm trọng nhà máy điện hạt nhân tại Fukushima, Nhật Bản (Hình 18.1). Sự cố này có thể dẫn đến việc một lượng phóng xạ bị rò rỉ khỏi lò phản ứng. Do đó, hàng ngàn hộ dân đã phải di tản để tránh những tác hại có thể có do chất phóng xạ gây ra. Những tác hại này là gì và di tản ra xa nguồn phóng xạ có phải là biện pháp tối ưu để tránh những tác hại này hay không?
Ảnh
Trả lời
Trả lời
- Tác hại của sự cố phóng xạ này đã gây ra hậu quả nghiêm trọng về người, tài sản, nguồn nước, đất, … + Tác hại đối với sức khỏe con người: bị các bệnh ung thư, tim mạch, đường hô hấp, hệ miễn dịch yếu, dị tật bẩm sinh, … + Tác hại đối với môi trường: ô nhiễm nguồn nước, không khí, đất đai trong khu vực quanh nhà máy điện hạt nhân; gây hại cho động thực vật, ảnh hưởng lâu dài trong nhiều năm - Di tản là việc nên làm để bảo vệ con người khỏi tác hại tức thời của rò rỉ phóng xạ, bên cạnh đó ta cần phải sử dụng các biện pháp bảo vệ khác như: hạn chế tiếp xúc với phóng xạ (k ra ngoài trời nhiều đặc biệt là khi mưa, …), uống nước đóng chai, đeo khẩu trang, quần áo bảo hộ, ăn thực phẩm an toàn kiểm định, theo dõi sức khỏe, …
Tác hại của các tia phóng xạ
Tác hại của các tia phóng xạ
Tác hại của các tia phóng xạ
- Đối với tia α: khả năng đâm xuyên của những hạt α rất yếu nên không thể truyền xuyên qua lớp da để vào cơ thể chúng ta. Do đó, tia α ít gây nguy hại khi nguồn phóng xạ nằm ngoài cơ thể người. Tuy nhiên, với khả năng ion hoá mạnh, những hạt α này lại vô cùng nguy hiểm nếu chất phóng xạ α thâm nhập vào cơ thể khi chúng ta ăn uống, hít thở. - Đối với tia β: gồm β+ và β- là những hạt mang điện, có khả năng đâm xuyên cao hơn tia α và cũng có khả năng ion hoá nhưng không mạnh bằng tia α. Chùm tia β cường độ lớn có thể gây bỏng. Tác hại của tia β không lớn như tia β nếu nguồn phát các tia này thâm nhập vào cơ thể người.
Đối với tia γ
- Đối với tia γ: không mang điện nhưng có khả năng đâm xuyên rất lớn. Do đó, tia γ có khả năng gây tổn hại nguy hiểm cho tất cả các mô của cơ thể người ngay cả ở những khoảng cách tương đối xa nguồn phóng xạ. Tác hại của các tia phóng xạ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như khả năng thâm nhập của các tia này vào cơ thể, liều lượng chiếu, thời gian phơi nhiễm, ... Nói chung, nhiễm phóng xạ có thể gây ra các triệu chứng nhẹ như buồn nôn, mệt mỏi, ... cho đến nặng hơn như rụng tóc, tiêu chảy và nguy cơ ung thư thâm chí co thể nguy hiểm đến tính mang.
Bảng 18.1
Ảnh
Biển cảnh báo phóng xạ
Biển cảnh báo phóng xạ
Biển cảnh báo phóng xạ
Ảnh
Quy tắc an toàn phóng xạ
Quy tắc an toàn phóng xạ
Quy tắc an toàn phóng xạ
Ba quy tắc an toàn phóng xạ: - Thời gian phơi nhiễm: Ảnh hưởng của bức xạ lên cơ thể sống càng lớn khi thời gian phơi nhiễm với nguồn phóng xạ càng dài. Việc giảm thời gian phơi nhiễm rất quan trọng. Do đó cần bố trí thời lượng công việc phù hợp để giảm thiểu thời gian phơi nhiễm với nguồn phóng xạ. - Khoảng cách đến nguồn phóng xạ: Sự ảnh hưởng của phóng xạ lên cơ thể chúng ta giảm khi khoảng cách đến nguồn phóng xạ tăng lên. Vì vậy, khi cần thao tác trực tiếp với nguồn phóng xạ, ta cần đảm bảo khoảng cách an toàn bằng việc sử dụng các kẹp dài, các phương tiện điều khiển từ xa hoặc cánh tay robot (Hình 18.5). - Che chắn phóng xạ: Như đã biết, các tia phóng xạ có thể được chặn lại bằng những vật liệu phù hợp. Do đó, việc che chắn phóng xạ có thể được thực hiện bằng cách trang bị các màn chắn như tường bê tông, cửa chì có độ dày cần thiết, trang phục bảo hộ (mắt kính, găng tay, quần áo bảo hộ có chì) như Hình 18.6.
Khi phát hiện ô nhiễm phóng xạ
Khi phát hiện ô nhiễm phóng xạ, ta cần thông báo ngay với người phụ trách an toàn phóng xạ hoặc chính quyền địa phương. Một quy tắc quan trọng khi xảy ra tình trạng ô nhiễm phóng xạ khẩn cấp là cần theo dõi chặt chẽ tình hình qua các phương tiện truyền thông và tuân thủ các hướng dẫn của chính quyền địa phương.
Ảnh
Vận dụng
Vận dụng
Vận dụng
Thiết kế bảng quy tắc an toàn tại một phòng thí nghiệm vật lí hạt nhân có sử dụng nguồn phóng xạ.
Trả lời
Trả lời
1. Đảm bảo khoảng cách an toàn khi cần thao tác trực tiếp với nguồn phóng xạ; 2. Trang bị đầy đủ quần áo, mắt kính, găng tay,... khi làm việc với nguồn phóng xạ; 3. Lập tức thông báo ngay với người phụ trách an toàn phóng xạ hoặc chính quyền địa phương khi phát hiện ô nhiễm phóng xạ; 4. Đọc trước các hướng dẫn và chuẩn bị các tài liệu cần thiết trước khi bắt đầu bất kỳ hoạt động nào; 5. Làm theo các hướng dẫn một cách cẩn thận; 6. Luôn giám sát tất cả thí nghiệm và để mắt đến chúng; 7. Không ngửi hoặc nếm bất kỳ hóa chất hoặc chất nào; 8. Không ăn, uống trong phòng thí nghiệm; 9. Giữ cho khu vực làm việc luôn gọn gàng và ngăn nắp; 10. Có trách nhiệm khi sử dụng phòng thí nghiệm.
Cảm ơn
Ảnh