BÀI 1: SỐNG CÓ LÍ TƯỞNG
Ảnh
Trang bìa
Trang bìa
Hình vẽ
Ảnh
BÀI 1: SỐNG CÓ LÍ TƯỞNG
LỚP 9
Mở đầu
Mở đầu
Mở đầu
SỐNG NHƯ NHỮNG ĐÓA HOA […] Và tôi sống như đóa hoa này, tỏa ngát hương thơm cho đời Sống với nỗi khát khao rằng được hiến dâng cho cuộc đời. Hôm nay dẫu có gian nan thì ngày mai là ngày tươi sáng hơn Tôi sẽ viết nên câu chuyện của cuộc đời riêng tôi. Có loài hoa ở trên đồng xanh, cũng có loài hoa khoe sắc trên cành Mỗi loài hoa, mỗi sắc hương. Không là hoa của những buồn lo, tôi là hoa của những nụ cười Cuộc sống của tôi yêu biết bao. […] Nhạc và lời: Tạ Quang Thắng
Em hãy đọc lời bài hát sau và cho biết những ca từ nào thể hiện mục đích sống cao đẹp. Vì sao?
Ảnh
Khám phá
1. Đọc thông tin và quan sát hình ảnh
Khám phá
1. Đọc thông tin và quan sát hình ảnh để thực hiện yêu cầu
Thông tin 1. “Cái quý nhất của con người ta là sự sống. Đời người chỉ sống có một lần. Phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận vì những năm tháng đã sống hoài, sống phí,.... để khi nhắm mắt xuôi tay, ta có thể nói rằng: tất cả đời ta, tất cả sức ta, ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất trên đời, sự nghiệp đấu tranh giải phóng loài người...”. (Nikolai Ostrovsky (Huy Vân - Thép Mới dịch), 2009, Thép đã tôi thế đấy, NXB Văn học, Hà Nội, trang 299)
Ảnh
Ảnh
Thông tin 2 “Tuổi xuân của mình đã qua đi trong lửa khói, chiến tranh đã cướp mất hạnh phúc trong tình yêu và tuổi trẻ. Ai lại không tha thiết với mùa xuân, ai lại không muốn cái sáng ngời trong đôi mắt và trên đôi môi căng mọng khi cuộc đời còn ở tuổi hai mươi? Nhưng... tuổi hai mươi của thời đại này đã phải dẹp lại những ước mơ hạnh phúc mà lẽ ra họ phải có... Ước mơ bây giờ là đánh thắng giặc Mỹ, là độc lập, tự do của đất nước. Mình cũng như những thanh niên khác... bom rơi, đạn nổ. Tuổi trẻ của mình đã....niềm vui và sôi nổi... Hãy vui đi, hãy giữ trọn trong lòng niềm mơ ước và để màu xanh của tuổi trẻ ngời rạng mãi trong đôi mắt và nụ cười nghe Thuỳ!”. (Đặng Thuỳ Trâm, 2016, Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, trang 202-203)
Ảnh
Em cần biết
Theo Từ điển Tiếng Việt, 2003, Hoàng Phê (chủ biên), lí tưởng là mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất mà người ta phấn đấu để đạt tới.
Em cần biết:
Ảnh
- Em hãy nêu mục đích sống của nhân vật trong các thông tin trên. - Em hãy đặt tên cho bức tranh của họa sĩ Phạm Cao Thái Bảo. - Em hãy xác định điểm chung về mục đích sống của nhân vật trong các thông tin, hình ảnh và cho biết thế nào là sống có lí tưởng, ý nghĩa của sống có lí tưởng.
Ảnh
Ảnh
Trả lời câu hỏi
Giải:
Mục đích sống của các nhân vật: Thông tin 1: dâng hiến tất cả sức lực và đời sống của mình cho một sự nghiệp cao đẹp, cụ thể là sự nghiệp đấu tranh giải phóng loài người. Thông tin 2: Chiến thắng trong cuộc chiến tranh chống lại giặc Mỹ, đạt được độc lập và tự do cho đất nước. Đặt tên cho bức tranh của họa sĩ Phạm Cao Thái Bảo: Tham khảo một số tên: Anh hùng trong biển lửa, Thiên thần lửa - Ký ức về những anh hùng.
Ảnh
Ảnh
Điểm chung về mục đích sống của 2 nhân vật ở 2 thông tin: Cả hai nhân vật đều có mục đích sống cao đẹp và đầy ý nghĩa, chủ yếu xoay quanh sự hy sinh và cống hiến cho lí tưởng lớn lao. -Sống có lí tưởng là xác định được mục đích cao đẹp, kế hoạch hành động của bản thân và phấn đấu để đạt được mục đích đó nhằm đóng góp cho lợi ích của cộng đồng, quốc gia, nhân loại. -Sống có lí tưởng tạo ra động lực thúc đẩy hoàn thành mục tiêu cá nhân; góp phần thúc đẩy xã hội ngày càng phát triển; xây dựng đất nước giàu mạnh và đóng góp tích cực cho nhân loại.
Ảnh
2.Đọc thông tin và thực hiện yêu cầu
2. Đọc thông tin và thực hiện yêu cầu
Thông tin 1. Trong bài nói chuyện tại buổi lễ khai mạc Trường Đại học Nhân dân Việt Nam, ngày 19/01/1955, Bác Hồ có căn dặn: "[...] Nhiệm vụ của thanh niên không phải là hỏi nước nhà đã cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà? Mình phải làm thế nào cho ích lợi nước nhà nhiều hơn? Mình đã vì lợi ích nước nhà mà hi sinh phấn đấu chừng nào? Thanh niên cần phải có tinh thần và gan dạ sáng tạo, cần phải có chí khí hăng hái và tinh thần tiến lên, vượt mọi khó khăn, gian khổ để tiến mãi không ngừng. Cần phải trung thành, thật thà, chính trực". (Hồ Chí Minh toàn tập, lập 9, 2011, NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, trang 265)
Ảnh
Ảnh
Thông tin 2. Trích Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Điều 2. Đoàn viên có nhiệm vụ: 1. Luôn luôn phấn đấu vì lí tưởng của Đảng và Bác Hồ. Tích cực học tập, lao động, rèn luyện, tham gia các hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 2. Gương mẫu chấp hành và vận động thanh thiếu nhi thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân. Chấp hành Điều lệ Đoàn và các nghị quyết của Đoàn; tích cực tuyên truyền về tổ chức Đoàn trong thanh niên; sinh hoạt Đoàn và đóng đoàn phí đúng quy định.
Ảnh
Ảnh
Trả lời câu hỏi
Ảnh
- Dựa vào các thông tin trên, em hãy xác định vai trò, nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. - Dựa vào nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, em hãy xác định những nhiệm vụ, việc làm của bản thân trong học tập và cuộc sống.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải:
Vai trò của thanh niên: - Thanh niên là lực lượng nòng cốt trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước, từ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội đến quốc phòng và an ninh. - Thanh niên cần đi đầu trong việc chấp hành các đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. - Thanh niên phải là tấm gương sáng, truyền cảm hứng và động lực cho các thế hệ trẻ hơn và toàn xã hội.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Nhiệm vụ của thanh niên: - Luôn phấn đấu vì lí tưởng của Đảng và Bác Hồ, tích cực học tập, lao động, rèn luyện và tham gia các hoạt động xã hội. - Chấp hành và vận động thanh thiếu nhi thực hiện các đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. - Tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân. - Tích cực tuyên truyền về tổ chức Đoàn, sinh hoạt Đoàn và đóng đoàn phí đúng quy định.
Ảnh
Ảnh
Nhiệm vụ, việc làm của bản thân trong học tập và cuộc sống: - Dành thời gian và nỗ lực để học tốt các môn học, nâng cao kiến thức và kỹ năng. - Áp dụng các phương pháp học tập sáng tạo và hiệu quả để đạt được kết quả tốt nhất. - Luôn gương mẫu trong học tập, giúp đỡ bạn bè khi cần. - Khuyến khích, động viên bạn bè cùng phấn đấu, học tập tốt. - Gương mẫu chấp hành các chính sách, pháp luật của Nhà nước. - Vận động bạn bè, người thân cùng thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. - Giữ gìn và phát huy những phẩm chất đạo đức tốt đẹp như trung thực, chính trực, dũng cảm.
Ảnh
Ghi nhớ
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ghi nhớ:
- Sống có lí tưởng là xác định được mục đích cao đẹp, kế hoạch hành động của bản thân và phấn đấu để đạt được mục đích đó nhằm đóng góp cho lợi ích của cộng đồng, quốc gia, nhân loại. - Sống có lí tưởng tạo ra động lực thúc đấy hoàn thành mục tiêu cá nhân; góp phần thúc đấy xã hội ngày càng phát triển; xây dựng đất nước giàu mạnh và đóng góp tích cực cho nhân loại.
Ảnh
- Một số lí tưởng sống của thanh niên Việt Nam: phần đấu vì lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; tích cực học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; nỗ lực rèn luyện sức khoẻ, học tập đề trở thành người có năng lực, bản lĩnh và người công dân tốt; tích cực tham gia vào sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Ảnh
- Mỗi học sinh cần xác định được lí tưởng sống của bản thân và luôn tích cực học tập, rèn luyện sức khoẻ, dành thời gian tham gia các hoạt động xã hội để hiện thực hoá lí tưởng, đóng góp cho sự phát triển của cộng đồng, quốc gia và nhân loại.
Luyện tập
Hoạt động 1: a
Luyện tập
Hoạt động 1:
Bài tập trắc nghiệm
a. Sống có lí tưởng là biết xác định mục đích của bản thân và có hướng phấn đấu để thực hiện mục đích đó.
Có
Không
Em đồng tình hay không đồng tình với những ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
Ảnh
Giải thích:
a. Đồng tình. Sống có lí tưởng đòi hỏi mỗi người phải xác định rõ mục tiêu cuộc sống của mình và có kế hoạch, phương hướng cụ thể để đạt được mục tiêu đó. Điều này không chỉ giúp cá nhân phát triển mà còn tạo động lực, niềm tin và sự cố gắng không ngừng trong cuộc sống. Khi có lí tưởng, con người sẽ biết mình cần làm gì, hướng tới đâu và không ngừng phấn đấu để hoàn thiện bản thân và đóng góp cho xã hội.
Ảnh
Ảnh
Hoạt động 1: b
Bài tập trắc nghiệm
b. Cho dù ở giai đoạn lịch sử nào thì lí tưởng của thanh niên cũng giống nhau.
Có
Không
Ảnh
Ảnh
Giải thích:
b. Không đồng tình. Lí tưởng của thanh niên thường thay đổi theo bối cảnh lịch sử, xã hội và văn hóa. Ở mỗi thời kỳ khác nhau, xã hội đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ và thách thức khác nhau, do đó, lí tưởng của thanh niên cũng phải thay đổi để phù hợp với hoàn cảnh. Ví dụ, lí tưởng của thanh niên trong thời kỳ chiến tranh là cống hiến, hy sinh để bảo vệ tổ quốc, trong khi ở thời bình, lí tưởng có thể là học tập, lao động sáng tạo để xây dựng và phát triển đất nước.
Ảnh
Ảnh
Hoạt động 1: c
Bài tập trắc nghiệm
c. Sống có lí tưởng là cảm thấy hạnh phúc khi làm điều có ích cho cộng đồng, quốc gia và nhân loại.
Có
Không
Ảnh
Ảnh
Giải thích:
c. Đồng tình. Lí tưởng cao đẹp thường gắn liền với việc đóng góp cho cộng đồng, quốc gia và nhân loại. Khi làm những điều có ích cho người khác, con người không chỉ mang lại lợi ích cho xã hội mà còn cảm thấy hài lòng, hạnh phúc vì đã sống một cuộc đời có ý nghĩa. Niềm vui và hạnh phúc khi giúp đỡ người khác là một phần quan trọng của lí tưởng sống cao đẹp.
Ảnh
Ảnh
Hoạt động 1: d
Bài tập trắc nghiệm
d. Sống có lí tưởng là sống vì bản thân mình trước rồi mới quan tâm đến lợi ích của người khác và xã hội.
Có
Không
Ảnh
Ảnh
Giải thích:
d. Không đồng tình. Lí tưởng thường liên quan đến những giá trị và mục tiêu cao cả vượt lên trên lợi ích cá nhân. Sống có lí tưởng thường đòi hỏi sự cống hiến và hy sinh vì lợi ích chung của cộng đồng và xã hội. Mặc dù việc quan tâm đến bản thân là cần thiết, nhưng lí tưởng sống không chỉ dừng lại ở lợi ích cá nhân mà còn phải bao gồm trách nhiệm và sự đóng góp cho người khác và xã hội. Sống vì lợi ích cá nhân trước tiên và chỉ sau đó mới quan tâm đến người khác không phù hợp với khái niệm lí tưởng sống cao đẹp.
Ảnh
Ảnh
Hoạt động 2
Hoạt động 2:
Em hãy đọc câu nói sau và xây dựng bài thuyết trình về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng. Từ đó, rút ra bài học cho bản thân.
Ảnh
Ảnh
“Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống.” – Lev Nikolayevich Tolstoy
Ảnh
Giải:
Lí tưởng là những giá trị cao đẹp, những mục tiêu lớn lao mà con người hướng tới trong cuộc sống. Đó có thể là ước mơ, hoài bão, hay những nguyên tắc sống mà mỗi người đặt ra cho bản thân mình. Lí tưởng giống như ngọn đèn sáng trong đêm tối, giúp chúng ta xác định hướng đi đúng đắn trong cuộc sống. Khi đối mặt với khó khăn, thử thách, lí tưởng sẽ là nguồn động lực mạnh mẽ giúp ta vượt qua và tiến về phía trước.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Bài học rút ra cho bản thân:
Ảnh
-Mỗi người cần tìm ra lí tưởng của riêng mình.Khi đã xác định được lí tưởng, cần kiên định và nỗ lực để thực hiện. Cuộc sống luôn đầy rẫy những khó khăn và thử thách, nhưng chính lí tưởng sẽ là nguồn động lực giúp chúng ta vượt qua tất cả. -Hãy nhớ rằng, thành công không đến từ sự dễ dàng mà đến từ sự kiên trì và nỗ lực không ngừng nghỉ.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hoạt động 3
Hoạt động 3:
Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây để phân tích suy nghĩ, việc làm của các nhân vật và rút ra bài học cho bản thân.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình ảnh 1
Phân tích suy nghĩ, việc làm: Nhân vật nam trong hình ảnh 1 có suy nghĩ sẽ nỗ lực học thật tốt, noi gương các anh chị để có thể tự hào là du học sinh Việt Nam.
Bài học cho bản thân: - Luôn nhìn vào những tấm gương sáng để học hỏi và phấn đấu. - Đặt mục tiêu và không ngừng nỗ lực để đạt được mục tiêu đó. - Xác định rõ vai trò và trách nhiệm của mình đối với quê hương, đất nước.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình ảnh 2
Phân tích suy nghĩ, việc làm: Bạn học sinh thể hiện sự quyết tâm học tập và rèn luyện để trở thành quân nhân, góp phần vào công cuộc bảo vệ Tổ quốc.
Bài học cho bản thân: - Nhận thức rõ trách nhiệm của mình đối với đất nước và sẵn sàng cống hiến. - Học tập và rèn luyện bản thân một cách kỷ luật và kiên trì để đạt được mục tiêu. - Ý thức được việc mỗi cá nhân đều có thể đóng góp cho sự bình yên và phát triển của đất nước.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình ảnh 3
Phân tích suy nghĩ, việc làm: Các thanh niên tham gia vào hoạt động tình nguyện, dọn dẹp rác thải, giữ gìn vệ sinh môi trường.
Bài học cho bản thân: - Mỗi người cần có ý thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường. - Tham gia các hoạt động cộng đồng không chỉ giúp ích cho xã hội mà còn giúp bản thân rèn luyện và phát triển. - Không chỉ nói suông mà cần hành động cụ thể để tạo ra sự thay đổi tích cực.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình ảnh 4
Phân tích suy nghĩ, việc làm: Bạn học sinh mong muốn sau này có thể bào chế thuốc, giúp đỡ cho các bệnh nhân nghèo tại quê hương.
Bài học cho bản thân: - Đặt ra những mục tiêu có ích cho cộng đồng và không ngừng phấn đấu để đạt được. - Luôn giữ vững đam mê và kiên trì theo đuổi ước mơ dù có gặp phải khó khăn. - Quan tâm và giúp đỡ những người khó khăn, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hoạt động 4
Hoạt động 4
Dựa vào những nhiệm vụ của bản thân trong học tập và trong cuộc sống đã xác định ở hoạt động khám phá, em hãy lập kế hoạch để thực hiện những nhiệm vụ đó.
Ảnh
Gợi ý: - Cấu trúc của kế hoạch gồm các mục: + Mục đích, yêu cầu + Nội dung thực hiện + Phương pháp thực hiện + Tiêu chí đánh giá kết quả - Phương pháp thực hiện cần mang tính cụ thể, khả thi.
Ảnh
Ảnh
Giải:
KẾ HOẠCH THỰC HIỆN NHIỆM VỤ Học tốt các môn học, nâng cao kiến thức, kĩ năng 1. Mục đích, yêu cầu - Mục đích: Đạt được kết quả học tập tốt, nâng cao kiến thức và kỹ năng. - Yêu cầu: Chăm chỉ, kiên trì, sử dụng thời gian hiệu quả để học tập.
2. Nội dung thực hiện - Xác định các mục tiêu học tập cụ thể cho từng môn học. - Lập lịch học tập hàng ngày và tuân thủ nghiêm ngặt. - Sử dụng các tài liệu và phương pháp học tập phù hợp với mỗi môn học. - Thực hiện bài tập, ôn tập và tham gia các nhóm học tập để hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau.
Ảnh
3. Phương pháp thực hiện - Lập lịch học tập chi tiết: + Xác định thời gian cố định hàng ngày để học tập. + Phân chia thời gian cho từng môn học và các hoạt động ôn tập. - Sử dụng phương pháp học tập hiệu quả: + Áp dụng kỹ thuật Pomodoro để tăng hiệu suất học tập. + Tạo ra môi trường học tập tốt bằng cách chọn lựa nơi học yên tĩnh và thoáng đãng. - Tham gia nhóm học tập: + Tham gia các nhóm ôn tập và học nhóm để hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình học tập.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
4. Tiêu chí đánh giá kết quả - Đạt điểm số cao trong các bài kiểm tra và kỳ thi. - Hoàn thành bài tập và dự án học tập đúng hạn và chất lượng. - Cảm thấy tự tin và thoải mái với mức độ hiểu biết và kỹ năng đạt được.
Ảnh
Ảnh
Vận dụng
Vận dụng 1
Vận dụng 1
Em hãy sưu tầm một số câu chuyện về tấm gương, nhân vật sống có lí tưởng. Từ câu chuyện đó, viết một đoạn văn nói về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng và rút ra bài học cho bản thân.
Ảnh
Ảnh
Giải vận dụng 1
Giải:
Tấm gương anh Sùng A Cải – “Người gieo mầm xanh” giữa núi rừng Tây Bắc". Câu chuyện: Anh Sùng A Cải, người dân tộc Mông ở bản Lìm Mông, xã Nà Hấu, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái, được mệnh danh là “người gieo mầm xanh" giữa núi rừng Tây Bắc. Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất quê hương nghèo khó, chứng kiến cảnh rừng núi bị tàn phá...người dân tham gia trồng cây, bảo vệ rừng. Anh cũng tích cực chia sẻ kinh nghiệm trồng rừng và phát triển kinh tế cho bà con trong bản.
Ảnh
Ảnh
Đoạn văn: Mỗi người trẻ chúng ta may mắn được sống trong một nền hòa bình và tự do, nhưng không nên lơi là với trách nhiệm của mình đối với quê hương, xã hội. Chúng ta cũng cần có trách nhiệm với quê hương đất nước, và việc sống có lí tưởng là vô cùng quan trọng. Lí tưởng sống chính là những suy nghĩ và hành động tích cực, hướng đến những mục tiêu tốt đẹp và cao cả. Với thanh niên hiện nay, lí tưởng sống có thể là việc cố gắng học tập, rèn luyện đạo đức, và phấn đấu vươn lên trong sự nghiệp để phát triển bản thân.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Người sống có lí tưởng là những người biết phấn đấu và không bao giờ từ bỏ trước khó khăn. Họ không chỉ tự vươn lên mà còn biết yêu thương và lan tỏa những giá trị tích cực trong xã hội. Sống có lí tưởng mang lại nhiều lợi ích và ý nghĩa cho con người, từ thành công cá nhân đến việc lan tỏa những giá trị tích cực trong xã hội. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người sống mơ mộng, không có ước mơ và hoài bão, hoặc thậm chí là vô cảm và bàng quan với cuộc sống và vận mệnh của đất nước. Đó là lý do tại sao việc thúc đẩy lối sống có lí tưởng là vô cùng quan trọng.
Ảnh
Ảnh
Vận dụng 2
Em hãy thực hiện kế hoạch về lí tưởng sống của bản thân và chia sẻ với các bạn về kết quả đạt được. Từ đó rút ra những ưu điểm, hạn chế và điều chỉnh để tiếp tục thực hiện.
Vận dụng 2
Ảnh
Giải vận dụng 2
Giải:
- Nhờ thực hiện theo kế hoạch, điểm số của em đã được cải thiện trong các kì thi gần đây. - Các bài tập trên lớp được hoàn thành đúng thời hạn, đạt chất lượng tốt. - Tuy nhiên, vẫn còn chưa thực sự tự tin khi đứng trước đám đông thuyết trình, cần trau dồi thêm.
Ảnh
Ảnh
Nhắc nhở
Nhắc nhở
Ảnh
Nhắc nhở
- Làm BTVN. - Ôn lại bài cũ và chuẩn bị bài mới: "Bài 2: Khoan dung".
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh