BÀI 21. CÔNG NGHỆ TRỒNG CÂY KHÔNG DÙNG ĐẤT
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CÔNG NGHỆ 10
BÀI 21. CÔNG NGHỆ TRỒNG CÂY KHÔNG DÙNG ĐẤT
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài học này, em sẽ:
Ảnh
Giải thích được cơ sở khoa học của các hệ thống trồng cây không dùng đất. Thực hiện được việc trồng cây bằng phương pháp không dùng đất.
Học xong bài này, em sẽ:
Khởi động
Khởi động
Khởi động
Ảnh
Quan sát Hình 20.2, cho biết hình nào mô tả phương pháp trồng cây không dùng đất. Vì sao?
Ảnh
1. Khái niệm về trồng cây không dùng đất
- Câu hỏi
1. Khái niệm về trồng cây không dùng đất
Ảnh
Quan sát Hình 21.2 và cho biết vì sao cây hồng môn có thể sống trong bình nước mà không cần đất?
Ảnh
- Kết luận
- Kết luận:
Hình vẽ
Trồng cây không dùng đất là biện pháp canh tác trong dung dịch dinh dưỡng hoặc trên giá thể không có nguồn gốc tự nhiên. Ưu điểm: dễ tăng mật độ trồng; giảm sử dụng thuốc trừ sâu, bệnh và cỏ; kiểm soát được môi trường rễ, nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm;... Nhược điểm: chi phí đầu tư lớn; máy móc phục vụ trồng trọt hạn chế; khi bị bệnh hại có thể lây lan nhanh.
2. Cơ sở khoa học của trồng cây không dùng đất
2.1. Giá thể
2. Cơ sở khoa học của trồng cây không dùng đất
Hình vẽ
Ảnh
Em hãy cho biết giá thể trồng cây cần có những đặc điểm gì?
Ảnh
2.1. Giá thể
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Hình vẽ
Giá thể trồng cây không dùng đất là vật liệu giúp bộ rễ cây phát triển thuận lợi. Giá thể là một hay hỗn hợp nhiều vật liệu tạo độ thông thoáng và giữ được nước tốt tùy theo yêu cầu phương pháp trồng cây không dùng đất.
- Hình 21.3. Một số loại giá thể trồng cây không dùng đất (- Hình 21.3. Một số loại giá thể trồng cây không dùng đất)
Hình 21.3. Một số loại giá thể trồng cây không dùng đất
Ảnh
Ảnh
2.2. Dung dịch dinh dưỡng
Hình vẽ
Ảnh
Vì sao khi pha chế dung dịch dinh dưỡng cần phải có đủ 14 nguyên tố thiết yếu cho cây?
Ảnh
2.2. Dung dịch dinh dưỡng
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Hình vẽ
Dung dịch dinh dưỡng được pha chế từ các loại phân bón khác nhau và nước, có chứa đầy đủ các nguyên tố thiết yếu cho cây trồng. Kiểm soát nồng độ và pH dung dịch dinh dưỡng bằng máy đo pH, độ dẫn điện (EC) để đạt năng suất và chất lượng tối ưu.
- Bảng 21.1 Một số loại phân bón thường sử dụng trong pha chế dung dịch dinh dưỡng (- Bảng 21.1 Một số loại phân bón thường sử dụng trong pha chế dung dịch dinh dưỡng)
Ảnh
3. Các hệ thống trồng cây không dùng đất
3.1. Hệ thống trồng cây trên giá thể tưới nước nhỏ giọt
3.1. Hệ thống trồng cây trên giá thể tưới nước nhỏ giọt
3. Các hệ thống trồng cây không dùng đất
Nguyên lí hoạt động: Bơm do đồng hồ giờ hẹn điều khiển, hút dung dịch dinh dưỡng từ bể chứa qua bộ lọc, vào hệ thống ống dẫn và đi qua cá van nhỏ giọt đến từng cây.
Ảnh
Hình 21.4. Hệ thống tưới nhỏ giọt
+ (tiếp) (3.1. Hệ thống trồng cây trên giá thể tưới nước nhỏ giọt)
Hình vẽ
Ưu điểm: tiết kiệm nước và dung dịch dinh dưỡng; cung cấp nước và dinh dưỡng cho cây theo yêu cầu; dễ kiểm soát độ ẩm của giá thể, lượng nước tưới và dinh dưỡng; chi phí không quá cao. Nhược điểm: dễ tắc van tưới nên cần phải kiểm tra thường xuyên; bệnh hại lây lan nhanh chóng nếu xâm nhiễm vào nguồn nước. Đối tượng cây trồng áp dụng: thường áp dụng cho các loại rau ăn quả; hoa, cây cảnh trồng châu,...
- Vận dụng
- Vận dụng:
Ảnh
Quan sát Hình 21.4, nêu loại cây trồng ở địa phương em có thể ứng dụng hệ thống tưới nhỏ giọt để trồng cây.
Ảnh
3.2. Hệ thống thủy canh màng mỏng dinh dưỡng (NFT)
Ảnh
3.2. Hệ thống thủy canh màng mỏng dinh dưỡng (NFT)
Nguyên lí hoạt động: Bơm do đồng hồ giờ hẹn điều khiển, hút dung dịch dinh dưỡng từ bể chứa qua bộ lọc vào các máng tạo thành dòng chảy dung dịch dinh dưỡng qua bộ rễ của từng cây.
Hình 21.5. Hệ thống thủy canh màng mỏng dinh dưỡng
+(tiếp) (3.2. Hệ thống thủy canh màng mỏng dinh dưỡng (NFT))
Hình vẽ
Ưu điểm: dung dịch dinh dưỡng luôn được làm giàu oxygen cần thiết cho rễ cây; tái sử dụng dinh dưỡng dư thừa và hạn chế ô nhiễm môi trường. Nhược điểm: bệnh hại lây lan nhanh chóng nếu xâm nhiễm và nguồn nước; khó khăn trong vệ sinh hệ thống; chi phí lắp đặt và vận hành hệ thống cao. Đối tượng cây trồng áp dụng: áp dụng phổ biến cho các loại cây có hình thái thân, lá nhỏ như rau ăn lá.
- Vận dụng
- Vận dụng
Ảnh
Quan sát hình và cho biết bộ phận nào làm nhiệm vụ điều tiết hệ thống để cung cấp nước và dinh dưỡng định kì cho cây?
Hình 21.5. Hệ thống thủy canh màng mỏng dinh dưỡng
Ảnh
3.3. Hệ thống thủy canh thủy triều
Ảnh
3.3. Hệ thống thủy canh thủy triều
Nguyên lí hoạt động: đồng hồ hẹn giờ bơm dung dịch dinh dưỡng tự động vào bồn chứa các chậu giá thể trồng cây. Khi mực nước cao hơn ống thoát tràn sẽ chả hồi lưu về bể chứa.
Hình 21.6. Hệ thống thủy canh thủy triều
+ (tiếp) (3.3. Hệ thống thủy canh thủy triều)
Hình vẽ
Ưu điểm: dễ vận hành và đơn giản. Nhược điểm: giá thể dễ bị khô khi gặp thời tiết nắng nóng. Đối tượng cây trồng áp dụng: một số loại cây có thời gian sinh trưởng ngắn như rau ăn lá, dâu tây,...
Ảnh
- Vận dụng
Ảnh
- Vận dụng
Ảnh
Em hãy cho biết mối quan hệ giữa cá và cây trong Hình 21.6B
3.4. Hệ thống thủy canh tĩnh
Ảnh
3.4. Hệ thống thủy canh tĩnh
Nguyên lí hoạt động: cây được trồng trong giá thể và nhúng trực tiếp vào dung dịch dinh dưỡng. Để cung cấp đủ oxygen cho cây hô hấp, dung dịch dinh dưỡng cần được sục khí hoặc tạo khoảng không giữa bề mặt dinh dưỡng và gốc cây.
Hình 21.7. Hệ thống thủy canh tĩnh
+ (tiếp) (3.4. Hệ thống thủy canh tĩnh)
Ảnh
Hình vẽ
Ưu điểm: dễ làm, chi phí thấp. Nhược điểm: dễ xảy ra tình trạng cây héo do thiếu oxygen, nhất là gặp thời tiết nắng nóng; cần bổ sung dung dịch dinh dưỡng cho cây. Đối tượng cây trồng áp dụng: thường áp dụng cho một số loại rau ăn lá ngắn ngày, cây cảnh nhỏ trồng trong nhà (cỏ lan chi, phú quý,...).
- Vận dụng
- Vận dụng
Ảnh
Loại giá thể nào có thể sử dụng để thay thế mút xốp trồng xà lách trong hệ thống thủy canh tĩnh trong Hình 21.7B.
Ảnh
3.5. Hệ thống khí canh
Hình vẽ
3.5. Hệ thống khí canh
Nguyên lí: Bơm do đồng hồ hẹn giờ điều khiển, hút dung dịch dinh dưỡng từ bể chứa qua bộ lọc và hệ thống phun sương, phun trực tiếp vào bộ rễ của cây. Ưu điểm: Bộ rễ phát triển trong môi trường không khí giàu oxyen. Tiết kiệm nước và dinh dưỡng. Tận dụng được không gian trồng cây. Nhược điểm: Bệnh lây lan nhanh chóng nếu xâm nhiễm vào nguồn nước. Rễ cây dễ bị khô, chi phí đầu tư và duy trì hệ thống cao. Đối tượng: áp dụng cho rau ăn lá và nhân nhanh vô tính giống cây sạch bệnh.
- Luyện tập
Ảnh
- Luyện tập:
Em hãy vẽ sơ đồ nguyên lí hoạt động của các hệ thống trồng cây không dùng đất.
- Vận dụng
Ảnh
Hệ thống khí canh ở Hình 21.8 có thể ứng dụng để nhân giống bằng phương pháp giâm cành được không? Vì sao?
- Vận dụng
Ảnh
- Thực hành trồng rau thủy canh tĩnh
Hình vẽ
- Thực hành trồng rau thủy canh tĩnh
1. Chuẩn bị
Cây xà lách con, trấu hun, xơ dừa, mút xốp, máy đo pH/EC, kính nhựa, lọ nhỏ giọt, rọ nhựa, thùng xốp có nắp đục lỗ tròn, dung dịch dinh dưỡng.
Ảnh
2. Quy trình thực hiện
Hình vẽ
2. Quy trình thực hiện
Bước 1: Pha dung dịch dinh dưỡng theo công thức có sẵn vào thùng xốp. Thùng xốp cần lót nylon nếu rò rỉ. Bước 2: Điều chỉnh dung dịch dinh dưỡng có EC xấp xỉ 1,5 mS/cm và pH xấp xỉ 6,0. Sử dụng phosphoric acid bổ sung và dung dịch để giảm pH.
Ảnh
+ (tiếp) ( 2. Quy trình thực hiện)
Hình vẽ
Bước 3: Đục lỗ trên nắp thùng xốp với khoảng cách 15 x 15 cm và lồng vừa rọ nhựa (Hình 21.10). Bước 4: Làm ướt giá thể bằng cách cho trấu hun, xơ dừa, mút xốp ngập nước rồi vớt ra (Hình 21.11). Bước 5: Cho trấu hun hoặc xơ dừa hoặc mút xốp ướt vào rọ (Hình 21.12).
Ảnh
Ảnh
Ảnh
+ (tiếp) ( 2. Quy trình thực hiện)
Hình vẽ
Bước 6: Đặt cây vào giữa rọ. Đặt các rọ cây vào nắp thùng xốp (Hình 21.13). Bước 7: Đặt nắp thùng xốp có các rọ trồng cây đậy kín miệng thùng (Hình 21.14). Bước 8.Theo dõi sinh trưởng của cây cho đến khi thu hoạch.
Ảnh
Ảnh
3. Đánh giá kết quả
Hình vẽ
3. Đánh giá kết quả
Đánh giá kết quả theo mẫu Bảng 21.2.
Ảnh
Dặn dò
Dặn dò
Dặn dò:
Ảnh
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: " Bài 22: Những vấn đề chung về bảo vệ môi trường trong trồng trọt".
Cảm ơn
Ảnh