CHỦ ĐỀ F: BÀI 6: CÂU LỆNH RẼ NHÁNH
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
TIN HỌC 10
CHỦ ĐỀ F: BÀI 6: CÂU LỆNH RẼ NHÁNH
Ảnh
Khởi động
Khởi động (Khởi động)
Ảnh
Khởi động:
Nếu em trình bày cách giải một phương trình bậc hai latex(ax^2 + bx + c = 0), em có sử dụng cấu trúc rẽ nhánh hay không?
Cấu trúc rẽ nhánh trong mô tả thuật toán dùng để thể hiện một hành động được thực hiện hay không tùy thuộc vào một điều kiện có được thỏa mãn hay không.
1. Cấu trúc rẽ nhánh trong mô tả thuật toán
- Tìm hiểu
1. Cấu trúc rẽ nhánh trong mô tả thuật toán
Trong quá trình thực hiện thuật toán, khi phải dựa trên một điều kiện cụ thể nào đó để xác định bước thực hiện tiếp theo thì cần cấu trúc rẽ nhánh (Hình 1a).
Ảnh
Hình 1a. Mẫu cấu trúc rẽ nhánh
- Hoạt động 1
Ảnh
Hình vẽ
Hoạt động 1: Em hãy vẽ sơ đồ khối thể hiện cấu trúc rẽ nhánh trong ví dụ ở Hình 1b.
Ảnh
Hình 1b. Ví dụ thể hiện mẫu cấu trúc rẽ nhánh
2. Điều kiện rẽ nhánh
- Tìm hiểu
2. Điều kiện rẽ nhánh
Trong mô tả thuật toán, <điều kiện> rẽ nhánh phải là một biểu thức nhận giá trị logic True hoặc False. Phép so sánh hai giá trị hay so sánh hai biểu thức sẽ cho ta một biểu thức logic, sử dụng để biểu diễn các <điều kiện>.
Ảnh
Bảng 1. Kí hiệu phép so sánh trong Python
+) tiếp (2. Điều kiện rẽ nhánh)
Kết nối các biểu thức logic với nhau bằng các phép tính logic (and - và, or - hoặc, not - phủ định) ta nhận được một biểu thức logic (Hình 2).
Ảnh
Hình 2. Một số phép toán logic
- Ví dụ 1
- Ví dụ 1:
Bảng 2 minh họa một số <điều kiện> được biểu diễn bằng phép so sánh viết trong Python và giá trị logic tương ứng của nó.
Ảnh
Bảng 2. Ví dụ một số phép toán quan hệ
- Ví dụ 2
- Ví dụ 2:
Bảng 3 cho ta một số ví dụ <điều kiện> được tạo thành do kết nối một vài biểu thức logic lại bằng các phép tính logic.
Bảng 3. Ví dụ kết quả tính biểu thức logic
Ảnh
3. Câu lệnh rẽ nhánh trong chương trình Python
- Tìm hiểu
Ảnh
Hình 3. Cách viết và sơ đồ khối của câu lệnh if
3. Câu lệnh rẽ nhánh trong chương trình Python
Python cung cấp hai câu lệnh rẽ nhánh:
Cách viết câu lệnh rẽ nhánh if và sơ đồ khối tương ứng.
+) tiếp (3. Câu lệnh rẽ nhánh trong chương trình Python)
Hình 5. Cách viết và sơ đồ khối của câu lệnh if - else
Cách viết câu lệnh rẽ nhánh if - else (bên trái) và sơ đồ khối tương ứng của cấu trúc này (bên phải).
Ảnh
+) tiếp (3. Câu lệnh rẽ nhánh trong chương trình Python)
Hình 6. Cách viết các câu lệnh
Câu lệnh hoặc các câu lệnh trong cùng nhóm phải được viết lùi vào trong một số vị trí so với dòng chứa điều kiện và viết thẳng hàng với nhau - được gọi là một khối lệnh.
Ảnh
- Ví dụ 3
- Ví dụ 3:
Hình 4 minh họa một chương trình sử dụng câu lệnh if trong Python.
Hình 4. Chương trình kiểm tra số nguyên dương có hai chữ số
Ảnh
- Lưu ý
Ảnh
Hình vẽ
- Lưu ý: Cách viết các câu lệnh trong Python:
Các câu lệnh ở khối trong viết lùi các đầu dòng nhiều hơn các câu lệnh khối ngoài. Các câu lệnh cùng một khối: có khoảng các tới đầu dòng như nhau.
- Ví dụ 4
Ảnh
- Ví dụ 4:
Chương trình ở Hình 7 cho phép nhập vào tổng sản lượng cà phê và sản phẩm cà phê Arabica. Chương trình sẽ đưa ra thông báo "Arabica được mùa" hoặc "Arabica mất mùa" cùng tỉ lệ giá bán tương ứng của Arabica.
Luyện tập
- Bài 1
Luyện tập:
Bài 1: Hooàn thiện câu lệnh if trong chương trình ở Hình 8a để có được chương trình nhập từ bàn phím ba số thực a, b, c và đưa ra màn hình thông báo " Cả ba số đều dương" nếu ba số nhập vào đều dương. Hình 8b minh họa một kết quả chạy chương trình.
Ảnh
- Bài 2 (- Luyện tập)
Ảnh
Bài 2: Viết chương trình để nhập từ bàn phím hai số nguyên a và b, đưa ra màn hình thông báo "Positive" nếu a + b > 0, "Negative" nếu a + b < 0 và "Zero" nếu a + b = 0.
- Ví dụ:
Ảnh
Vận dụng
- Câu hỏi
Ảnh
- Vận dụng:
Năm nhuận là những năm chia hết cho 400 hoặc là những năm chia hết cho 4 nhưng không chia hết cho 100. Đặc biệt, những năm chia hết cho 3 328 được đề xuất là năm nhuận kép. Với số nguyên dương n nhập vào từ bàn phím, em hãy đưa ra màn hình thông báo" " Không là năm nhuận" nếu n không phải là năm nhuân; " Năm nhuận" nếu n là năm nhuận và " Năm nhuận kép: nếu n là năm nhuận kép.
Câu hỏi tự kiểm tra
- Câu hỏi (Câu hỏi tự kiểm tra)
Bài tập trắc nghiệm
Trong các câu sau đây, những câu nào là đúng?
1. Trong câu lệnh rẽ nhánh của ngôn ngữ lập trình bậc cao phải có một biểu thức logic thể hiện điều kiện rẽ nhánh.
2. Biểu thức logic chỉ được lấy làm điều kiện rẽ nhánh nếu chưa chạy chương trình đã xác định được giá trị của biểu thức đó đúng hay sai.
3. Có thể kết nối các biểu thức logic với nhau bằng các phép tính logic để được một điều kiện rẽ nhánh.
4. Trong Python câu lệnh rẽ nhánh có dạng: if <điều kiện> else .
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
Dặn dò
Học hiểu trọng tâm bài học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: Chủ đề F. Bài 7: Thực hành câu lệnh rẽ nhánh.
- Cảm ơn
Ảnh