CHỦ ĐỀ F: BÀI 14: KIỂU DỮ LIỆU DANH SÁCH - XỬ LÍ DANH SÁCH
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
TIN HỌC 10
CHỦ ĐỀ F: BÀI 14: KIỂU DỮ LIỆU DANH SÁCH - XỬ LÍ DANH SÁCH
Ảnh
Khởi động
Khởi động (Khởi động)
Ảnh
Khởi động:
Có nhiều bài toán thực tế cần giải quyết mà trong đó dữ liệu có được ở dạng một bản liệt kê tuần tự (thường gọi là danh sách). Ví dụ: Từ danh sách kết quả một cuộc thi, hãy đưa ra danh sách những người đỗ trong kì thi đó. Em hãy thêm ví dụ.
1. Kiểu dữ liệu danh sách
- Tìm hiểu (1. Kiểu dữ liệu danh sách)
Hình vẽ
1. Kiểu dữ liệu danh sách
Các ngôn ngữ lập trình bậc cao đều cung cấp kiểu dữ liệu cho phép lưu trữ một dãy hữu hạn các phần tử và các chương trình con có sẵn để xử lí dữ liệu thuộc kiểu này. Trong Python, list là kiểu dữ liệu có cấu trúc dùng để nhóm một tập dữ liệu thành một dãy giá trị được đánh số và có thể truy cập đến từng giá trị.
- Ví dụ 1 (1. Kiểu dữ liệu danh sách)
Ảnh
- Ví dụ 1:
Thay vì dùng sáu biến kiểu kí tự để lưu trữ tên sáu bạn (Hình 1a), có thể dùng một biến kiểu danh sách (Hình 1b).
Ảnh
Ảnh
Hình 1a. Dùng sáu biến để lưu trữ tên sáu bạn
Hình 1b. Dùng một biến kiểu danh sách
- Hoạt động 1 (1. Kiểu dữ liệu danh sách)
Ảnh
Hoạt động 1:
1. Với gợi ý từ Ví dụ 1, em hãy viết câu lệnh Python để tạo ra một biến kiểu danh sách lưu trữ được dữ liệu cho Bảng 1. 2. Viết câu lệnh in ra phần tử thứ ba của danh sách được tạo ở yêu cầu 1. 3. Dùng hàm type() kiểm tra lại kiểu dữ liệu của biến vừa tạo. 4. Dùng hàm len() để biết kích thước của danh sách (độ dài hay số phần tử của danh sách).
- Khởi tạo danh sách (1. Kiểu dữ liệu danh sách)
Có 3 cách khởi tạo danh sách:
- Khởi tạo danh sách:
Dùng phép gán, ví dụ: ds = [1, 1, 2, 3, 5, 8]. Dùng câu lệnh for gán giá trị trong khoảng cho trước, ví dụ:
ds = [i for i in range(6)] Kết quả: ds = [0, 1, 2, 3, 4, 5].
Khởi tạo danh sách số nguyên hay thực từ dữ liệu nhập vào:
Ảnh
+) tiếp (- Khởi tạo danh sách)
Ảnh
Ảnh
Hình 2a. Một chương trình nhập danh sach các số nguyên và in ra danh sách đó.
Hình 2b. Kết quả chạy chương trình ở Hình 2a khi nhập năm số nguyên, các số cách nhau một hay một số dấu cách
- Truy cập đến phần tử trong danh sách
Nêu tên danh sách và chỉ số của phần tử, chỉ số cần đặt trong cặp dấu ngoặc vuông. Chỉ số có thể là một biểu thức số học. Trong Ví dụ 1, với danh sách friends, friends[5] là phần tử thứ ba trong danh sách và có giá trị là " Thúy Anh" (Hình 3).
- Truy cập đến phần tử trong danh sách
Ảnh
2. Môt số hàm và thao tác xử lí danh sách
- Hoạt động 2
Ảnh
Hình vẽ
2. Một số hàm và thao tác xử lí danh sách
Hoạt động 2: Hãy hình dung, nhóm em dùng một danh sách trong Python để lưu trữ và quản lí danh sách các bạn trong Câu lạc bộ Lập trình của lớp em. Trong tình huống ấy, nhóm em mong muốn Python cung cấp sẵn những công cụ nào ở dạng hàm để dễ thực hiện được việc quản lí danh sách câu lạc bộ?
- Kết luận
Python cung cấp nhiều thao tác hữu dụng trên list, một số hàm thông dụng như: len(), append(), pop(), insert(), sort() ở bảng 2.
Bảng 2. Một số hàm xử lí danh sách trong Python
- Kết luận
Ảnh
- Ví dụ 2
- Ví dụ 2:
Ảnh
Hình 3. Một chương trình xử lí danh sách
Chương trình Python sử dụng một hàm để xử lí danh sách.
- Ví dụ 3
Ảnh
- Ví dụ 3:
Hình 4. Chương trình ghép nối hai danh sách
Chương trình ở Hình 4 thực hiện ghép hai danh sách.
Ảnh
- Tìm hiểu
Hình vẽ
Phép " + " được dùng để ghép nối hai danh sách.
Ghép các danh sách thành một danh sách
Duyệt các phần tử trong danh sách theo thứ tự lưu trữ
Gọi a là một danh sách, câu lệnh duyệt danh sách có dạng:
Ảnh
- Tìm hiểu:
- Ví dụ 4
Ảnh
- Ví dụ 4:
Hình 5. Chương trình duyệt danh sách bằng câu lệnh for
Hình 5 minh họa chương trình và kết quả duyệt danh sách bằng câu lệnh for.
Ảnh
Luyện tập
- Bài 1
Hình vẽ
Luyện tập:
Bài 1: Đọc chương trình sau đây và cho biết kết quả in ra màn hình. Em hãy soạn thảo và chạy chương trình để kiểm tra dự đoán của em.
Ảnh
- Bài 2 (- Luyện tập)
Bài 2: Bạn Thanh muốn tính trung bình cộng của nhiêt độ trung bình các ngày trong tuần. Thanh đã viết được đoạn chương trình nhập từ bàn phím nhiệt độ trung bình của bảy ngày trong tuần vào một danh sách (Hình 6). Em hãy giúp bạn Thanh viết tiếp những câu lệnh còn thiếu vào chỗ trống để máy tính đưa ra màn hình kết quả cần có.
Ảnh
Hình 6. Chương trình tính nhiệt độ trung bình của bảy ngày trong tuần
Vận dụng
- Vận dụng
Ảnh
- Vận dụng:
Camera đặt cạnh trạm thu phí đường cao tốc ghi nhận nhiều thông tin, trong đó có mang số nhận dạng loại ô tô đi qua. Mỗi loại ô tô được mã hóa thành một số nguyên dương. Cho dãy số, mỗi số là mã hóa về loại của một ô tô đi qua trạm thu phí. Em hãy viết chương trình nhập số mã hóa xe vào từ bàn phí và đưa ra màn hình số loại xe khác nhau đã được nhận dạng.
+) tiếp (- Vận dụng)
Ảnh
Ví dụ:
Ảnh
Câu hỏi tự kiểm tra
- Câu hỏi (Câu hỏi tự kiểm tra)
Bài tập trắc nghiệm
Trong các câu sau đây, những câu nào đúng?
1) Trong ngôn ngữ lập trình Python, dữ liệu kiểu danh sách là một dãy hữu hạn các phần tử cho phép truy cập đến từng phần tử của nó.
2. Python bắt buộc các phần tử của một danh sách phải có cùng một kiểu dữ liệu.
3. Phải khởi tạp một danh sách trong Python bằng phép gán trong chương trình, không thể nhập các phần tử của danh sách từ bàn phím.
4) Python chỉ cung cấp những hàm sau để xử lí danh sách: append(), pop(), insert(), sort(), clear().
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
Dặn dò
Học hiểu trọng tâm bài học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: Chủ đề F: Bài 15: Thực hành với kiểu dữ liệu danh sách.
- Cảm ơn
Ảnh