CHỦ ĐỀ D. BÀI 1. TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC CỦA CÔNG NGHỆ KĨ THUẬT SỐ
Ảnh
Ảnh
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CHỦ ĐỀ D. BÀI 1. TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC CỦA CÔNG NGHỆ KĨ THUẬT SỐ
MỤC TIÊU
Mục tiêu
MỤC TIÊU
Học xong bài này, em sẽ: Trình bày được một số tác động tiêu cực của công nghệ kĩ thuật số đối với đời sống con người và xã hội, nêu được ví dụ minh họa.
BÀI HỌC
Công nghệ kĩ thuật số
Công nghệ kĩ thuật số
Công nghệ kĩ thuật số là một thuật ngữ dùng để chỉ các công nghệ, phương pháp và quy trình sử dụng để số hoá dữ liệu và thông tin. Đó là công nghệ liên quan đến việc sử dụng máy tính và các thiết bị điện tử để tạo ra, xử lí, lưu trữ, truyền tải và quản lí thông tin theo hình thức số hoá. Công nghệ kĩ thuật số đem lại những lợi ích phong phú nhưng cũng có những ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống con người và xã hội mà chúng ta cần nhận thức được để phòng tránh.
1. Ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lí và lối sống
1. Ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lí và lối sống
Mạng xã hội và các ứng dụng trao đổi qua mạng được tạo ra để gắn kết con người lại với nhau, nhưng đôi khi người sử dụng quá coi trọng cuộc sống ảo mà sao nhãng những giá trị thật, dần mất đi khả năng nhận diện được giá trị của đời sống thực và dễ bị ảnh hưởng tiêu cực. Những người bị các tác động tiêu cực của mạng (bị người khác chỉ trích, chê bai, đánh giá thấp) có thể bị lo âu, trầm cảm. Nhiều người thường xuyên có lối sống hoà nhập của người khác thể hiện qua mạng xã hội và các diễn đàn trực tuyến, đôi khi ảnh hưởng cách nhìn phiến diện, không biết tôn trọng những giá trị mình đang có.
2. Ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất
2. Ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất
Liên tục nhìn vào màn hình máy tính hay điện thoại thông minh trong thời gian dài thường gây ra bệnh khô mắt và suy giảm thị lực. Hiệp hội nhãn khoa Hoa Kỳ khuyên nên áp dụng quy tắc 20–20–20: Sau khi nhìn màn hình 20 phút nên nghỉ 20 giây để nhìn ra xa ít nhất 20 feet (6 mét) (Hình 1). Unicef (Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc) cũng đưa ra lời khuyên tương tự cho trẻ em. Sử dụng máy tính hay điện thoại thông minh quá gần giờ ngủ có thể gây ra khô giác mạc, ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ; ánh sáng xanh của màn hình có thể làm rối loạn nhịp sinh học của cơ thể. Ngồi làm việc sau tư thế trong thời gian dài có thể dẫn tới vẹo cột sống; đau mỏi cổ, vai, gáy.
Hình 1
Hình 1
Ảnh
Tiêu đề 2 (tiếp)
2. Ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất
Những người làm việc với máy tính thường có xu hướng ít vận động, có thể dẫn tới bệnh béo phì, bệnh tim mạch, bệnh tiểu đường. Việc trẻ em nghiện chơi game hay Internet cũng làm sao nhãng việc tập thể thao, ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất và tinh thần. Với trẻ em, bố mẹ nên dành thời gian quan sát trẻ nhiều hơn để nhận thấy cảm vẹo cột sống hay bất lợi của công nghệ. Làm việc hoặc dùng thiết bị công nghệ khi thiếu trí chăm biết thời, khả năng sáng tạo và tập trung kém, hành vi trở nên hung hăng thậm chí có biểu hiện rối loạn tăng động, kết quả học tập giảm sút.
3. Ảnh hưởng tiêu cực đến tình cảm và quan hệ với người thân, bạn bè
3. Ảnh hưởng tiêu cực đến tình cảm và quan hệ với người thân, bạn bè
Chìm đắm vào thế giới ảo, một số người không còn thời gian gặp gỡ thăm hỏi người thân, bạn bè khiến cho tình cảm và những mối quan hệ dần bị phai nhạt, lỏng lẻo. Giao tiếp qua mạng thường khó biểu đạt được nhiều tình cảm và ý nghĩa như gặp gỡ trực tiếp. Nhiều gia đình bị ảnh hưởng, nhiều mối quan hệ bạn bè mất đi sự thân thiết vì không có thời gian trực tiếp gặp gỡ nhau. Bất quá mạng là vấn nạn làm cho mỗi người trở nên cô lập, thờ ơ, xa cách người thân, mất đi vốn tình thương.
Hoạt động
HOẠT ĐỘNG
Em hãy bình luận ý kiến sau: “Từ khi nhà có Internet, bố/mẹ thường sử dụng máy tính hoặc điện thoại thông minh nhiều hơn và ít có thời gian chăm sóc các con”.
Trả lời: Đúng như nội dung này, nhiều người dành quá nhiều thời gian cho việc sử dụng máy tính, điện thoại; không còn thời gian gặp gỡ thăm hỏi người thân, bạn bè, ít dành thời gian chăm sóc và quan tâm đến việc học của con mình.
4. Phương tiện cho những hành vi thiếu văn hoá, phi đạo đức, phi pháp
4. Phương tiện cho những hành vi thiếu văn hoá, phi đạo đức, phi pháp
Internet bị tin tặc lợi dụng phát tán virus; đánh cắp dữ liệu thông tin cá nhân và thông tin tài khoản ngân hàng để tống tiền, lừa đảo. Trong giáo dục, tình trạng gian lận đang bị biến tướng ở cấp độ sâu xa trong các kỳ thi. Video có nội dung đồi trụy, bạo lực, lừa dối thường xuyên xuất hiện trên mạng xã hội. Sự tràn lan của các video này không chỉ trên các mạng công cấp dịch vụ như YouTube, TikTok góp phần gây ảnh hưởng xấu tới đời sống.
5. Con người lệ thuộc vào công nghệ
5. Con người lệ thuộc vào công nghệ
Việc dễ dàng tìm kiếm thông tin trên mạng đã làm nhiều người lười suy luận và ghi nhớ. Một số học sinh lạm dụng thiết bị công nghệ nhiều đến mức nghiện chúng đến làm cho xong bài tập thay vì đào sâu suy nghĩ và ghi nhớ để tích lũy trí thức cho bản thân. Dùng tay sử dụng điện thoại di động khi đang điều khiển xe chạy trên đường là hành vi bị nghiêm cấm theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP nhưng nhiều người thường xuyên vi phạm. Việc tùy tiện đưa thông tin cá nhân lên mạng xã hội dẫn đến vi phạm quyền riêng tư và bị kẻ xấu lợi dụng. Công nghệ kỹ thuật số có mặt khắp nơi trong đời sống và trong công việc đã làm cho hoạt động của con người phụ thuộc vào nó.
Tóm tắt bài học
Tóm tắt bài học
Ngoài những mặt tích cực, công nghệ kỹ thuật số cũng gây ra những tác động tiêu cực tới con người, nhất là lứa tuổi học sinh. Sự dung thứ bội số và Internet một cách thiếu kiểm soát sẽ ảnh hưởng xấu đến hiệu quả tiếp thu tri thức, chất lượng các hành vi ứng xử, khả năng tập trung và việc hoàn thiện trong xã hội của bản thân người dùng, bạn bè và người thân.
BÀI TẬP
Câu 1
Câu 1
Với mỗi loại ảnh hưởng tiêu cực của công nghệ kĩ thuật số đến đời sống con người và xã hội, em hãy nêu hai ví dụ minh họa.
Trả lời: - Ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lí và lối sống. Ví dụ: Nhiều người nhìn vào cuộc sống hào nhoáng của người khác thể hiện trên mạng xã hội từ đó có những cách nhìn phiến diện, không biết trân trọng những giá trị mình đang có. Thanh thiếu nhiên bị ảnh hưởng bởi những nội dung xấu, trái thuần phong mĩ tục trên mạn, bị lây nhiễm lối sống thiếu văn hóa.
Trả lời câu 1
Trả lời câu 1
- Ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất. Ví dụ: Sử dụng máy tính hay điện thoại thông minh quá gần giờ đi ngủ có thể gây ra khó ngủ. Trẻ em nghiện chơi game hay Internet làm sao nhãng luyện tập thể thao, ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất và tinh thần.
Câu 2
Câu 2
Em hãy giải thích quy tắc 20-20-20 và cho biết mục đích của quy tắc này.
Trả lời: Sau khi nhìn màn hình 20 phút nên nghỉ 20 giây để nhìn ra xa ít nhất 20 feet (khoảng 6 mét). Mục đích của quy tắc này là để cho mắt được nghỉ ngơi thư giãn, tránh bệnh về mắt do sử dụng màn hình máy tính trong thời gian dài liên tục.
DẶN DÒ
Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ghi nhớ kiến thức trọng tâm Hoàn thành các bài tập trong sách bài tập Chuẩn bị bài mới: "Chủ đề D. Bài 2. Khía cạnh pháp lí, đạo đức, văn hóa của việc trao đổi thông tin qua mạng."
Cảm ơn
Ảnh