Bài 1. Bên trong máy tính
Ảnh
Hình vẽ
CÁC CỔNG LOGIC VÀ TÍNH TOÁN NHỊ PHÂN
Ảnh
Hình vẽ
NHỮNG BỘ PHẬN CHÍNH BÊN TRONG MÁY TÍNH
Ảnh
Hình vẽ
HIỆU NĂNG CỦA MÁY TÍNH
Ảnh
Hình vẽ
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
MÁY TÍNH VÀ XÃ HỘI TRI THỨC MỘT THẾ GIỚI THIẾT BỊ SỐ HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHẦN MỀM ỨNG DỤNG
BÀI 1. BÊN TRONG MÁY TÍNH
MỤC TIÊU
Mục tiêu
Ảnh
Hình vẽ
Học xong bài này, em sẽ: • Nhận biết được sơ đồ của các mạch logic AND, OR, NOT; giải thích được vai trò của các mạch logic trong thực hiện các tính toán nhị phân. • Nếu được tên, nhận diện được hình dạng, mô tả được chức năng và giải thích được đơn vị đo hiệu năng của các bộ phận chính bên trong máy tính.
MỤC LỤC
Kiến thức
Ảnh
Các cổng logic và tính toán nhị phân
Những bộ phận chính bên trong máy tính
Hiệu năng của máy tính
1. CÁC CỔNG LOGIC VÀ TÍNH TOÁN NHỊ PHÂN
a) Cổng logic
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Quan sát mạch điện ở Hình 1. Mạch có hai công tắc A và B phối hợp để điều khiển đèn F. Đèn chỉ sáng khi cả hai công tắc cùng đóng. Nếu quy ước: công tắc mở tương ứng với mức “”, công tắc đóng tương ứng với mức “1”; đèn tắt tương ứng với mức “O", đèn sáng tương ứng với mức “1”. Em hãy: 1) Nếu giá trị đúng tại dấu ? cho mỗi hàng của đầu ra F. 2) Nhận xét về hoạt động của mạch điện.
Ảnh
Trả lời
Ảnh
1) Giá trị của đầu ra F lần lượt 0 1 0 1 2) Hoạt động của mạch điện: Để đèn F sàng thì cả công tắc A và công tác B đồng thời phải đồng, nếu một trong hai công tắc mơ thi đèn F tắt. Hoạt động của mạch điện minh hoạ chức năng của công logic AND và bảng hoạt động tương ứng của mạch điện được gọi là bằng chân lí. Cổng ANID thực hiện chức năng nhân logic.
Ghi chú
Ảnh
Các cổng logic là thành phần cơ bản thực hiện mọi tính toán trong máy tính, được tạo ra bằng cách kết hợp các bóng bán dẫn để thực hiện chức năng bật hoặc tắt mạch đơn giản, tương ứng với hai giá trị 0 và 1. - Các cổng logic được đặt tên tương ứng với chức năng thực hiện. bao gồm cổng AND, cổng OR, cổng NOT, cổng XOR.... Bảng 1 liệt kê một số loại cổng logic thông dụng và bảng hoạt động tương ứng của chúng được gọi là bảng chân lý.
Bảng 1
Ảnh
Ảnh
b) Thực hiện phép toán nhị phân với mạch logic
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Các phép toán trên hệ nhị phân thực hiện giống như trên hệ thập phân. - Cộng hai số nhị phân 1 bit được thực hiện bằng bảng chân lí mạch cộng. - Sơ đồ mạch logic để thực hiện phép cộng hai số nhị phân 1 bit được lập từ bảng chân lí mạch cộng. - Phép cộng hai số nhị phân dài nhiều bit được thực hiện bằng cách cộng từng cặp bit từ phải sang trái và có bit nhớ.
Mạch cộng
Ảnh
Hình vẽ
- Mạch cộng đầy đủ (FA) có ba đầu vào là A, B và bit nhớ mang sang C và hai đầu ra là bit tổng S và bit nhớ C... Mạch cộng đầy đủ là ghép nối hai mạch cộng 1 bit. - Các cổng logic AND, XOR có thể kết hợp để thực hiện phép tính cộng nhị phân và các mạch logic khác có thể được tạo thành từ các cổng logic cơ bản.
Ảnh
2. NHỮNG BỘ PHẬN CHÍNH BÊN TRONG MÁY TÍNH
Giới thiệu
Ảnh
Ảnh
Máy tính bao gồm nhiều loại như: để bàn, xách tay, bảng. Bên trong thân máy tính chứa các bộ phận chính: bảng mạch chính, CPU, RAM, ROM, thiết bị lưu trữ. Tốc độ và dung lượng của chúng ảnh hưởng đến hiệu năng của máy.
Bảng mạch chính
Ảnh
Bảng mạch chính (Mainboard) có đế cắm CPU, ROM, các khe cắm RAM, các khe cắm ổ cứng và một số khe cắm khác. Nó làm nền tảng giao tiếp giữa CPU, RAM và các linh kiện khác.
Ảnh
CPU - RAM
Ảnh
- CPU (Central Processing Unit – bộ xử lí trung tâm) đóng vai trò bộ não của máy tính; tìm nạp lệnh, giải mã và thực thi lệnh cho máy tính. - RAM (Random Access Memory - bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên) lưu trữ dữ liệu tạm thời trong quá trình tính toán, dữ liệu sẽ bị mất khi máy tính mất điện hoặc khởi động lại.
Ảnh
ROM - Thiết bị lưu trữ
Ảnh
- ROM (Read Only Memory – bộ nhớ chỉ đọc)lưu trữ chương trình khởi động máy tính. - Thiết bị lưu trữ dùng để lưu trữ dữ liệu lâu dài và không bị mất khi máy tính tắt nguồn. HDD, SSD hoặc USB được sử dụng để lưu trữ dữ liệu. - Dung lượng lưu trữ dữ liệu của máy tính là tổng dung lượng của ổ cứng HDD, ổ cứng SSD không bao gồm dung lượng lưu trữ của RAM, có thể lên tới hàng TB.
Ảnh
3. HIỆU NĂNG CỦA MÁY TÍNH
Hiệu năng
Ảnh
Hiệu năng máy tính phụ thuộc vào thông số kĩ thuật và đồng bộ giữa các bộ phận. Tốc độ CPU và dung lượng RAM là chỉ số quan trọng đánh giá hiệu năng máy tính.
Tốc độ CPU được đo bằng Hz và số nhân (core) càng nhiều thì hiệu năng càng tốt. Dung lượng RAM được đo bằng Byte và càng lớn thì hiệu năng càng cao.
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Củng cố bài học
Ảnh
Bằng cách kết hợp các cổng logic cơ bản để tạo thành các mạch logic, máy tính có thể thực hiện được các tính toán nhị phân. Các bộ phận chính bên trong thân máy tính gồm: bảng mạch chính, CPU, RAM, ROM, thiết bị lưu trữ. Hiệu năng của máy tinh được quyết định bởi hiệu năng của từng thành phần, trong đó CPU, RAM có vai trò quan trọng nhất. Ngày nay, CPU có tốc độ hàng GHz, bộ nhớ RAM có dung lượng hàng GB, ổ cứng có dung lượng hàng TB.
LUYỆN TẬP
Bài tập 1
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Trong các câu sau, những câu nào đúng?
a) CPU có tốc độ càng cao thì máy tính có hiệu năng càng cao.
b) Dung lượng ô cứng đo bằng GHz.
c) Các bộ nhớ RAM ngày nay có dung lượng hàng TR.
d) Dung lượng RAM có ảnh hướng tới hiệu năng của máy tính.
Bài tập 2
Bài kiểm tra tổng hợp
Sắp xếp
Em hãy sắp xếp thứ tự ưu tiên khi chọn mua máy tính: - a) Ổ cứng dung lượng lớn - b) RAM dung lượng lớn - c) CPU tốc độ cao
VẬN DỤNG
Bài tập
Ảnh
Em hãy nêu 1 số thành phần bên trong máy tính và cho biết chức năng của nó
Mục 2
Ảnh