BÀI 13: TỪ TẾ BÀO ĐẾN CƠ THỂ
Trang bìa
Trang bìa
Khoa học tự nhiên 6 CHỦ ĐỀ 7: TẾ BÀO BÀI 13: TỪ TẾ BÀO ĐẾN CƠ THỂ
Ảnh
Khởi động
Khởi động
Quan sát hình 13.1 và cho biết cơ thể sinh vật nào được cấu tạo từ nhiều tế bào.
Ảnh
Hình 13.1. Một số sinh vật
I. Sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào
1. Sinh vật đơn bào
I. Sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào
Nhiều sinh vật như người và cây xanh có cơ thế được cấu tạo từ hàng triệu cho đến hàng tỉ tế bào nhưng cũng có những sinh vật chỉ được cấu tạo từ một tế bào.
1. Sinh vật đơn bào
Sinh vật đơn bào (hình 13.2) thực hiện các hoạt động sống trong khuôn khổ một tế bào như: lấy và tiêu hoá thức ăn, hô hấp, vận động, sinh sản và trả lời các kích thích từ môi trường bên ngoài.
Ảnh
Hình 13.2. Một số sinh vât đơn bào
Luyện tập 1
Lấy ví dụ về sinh vật đơn bào và cho biết tế bào của chúng là tế bào nhân tế bào nhân thưc
Luyện tập
Tế bào nhân sơ: vi khuẩn lam, xạ khuẩn,… Tế bào nhân thực: trùng biến hình, tảo lục, nấm, trùng roi, trùng giày,...
Tìm hiểu thêm
Trùng giày là sinh vật đơn bào sống phổ biến trong nước. Cơ thể của trùng giày tuy chỉ là một tế bào nhưng thực hiện đầy đủ các hoạt động sống của một sinh vật. Hãy tìm hiểu trùng giày thực hiện các hoạt động sống như thế nào.
Ảnh
Ảnh
2. Sinh vật da bào
2. Sinh vật da bào
Sinh vật đa bào có cấu tạo phức tạp. Cơ thể chúng có nhiều loại tế bào với hình dạng, cấu tạo khác nhau và thực hiện chức năng khác nhau như quang hợp (ờ thực vật), tiêu hoá (ờ động vật), hò hấp,... nhờ đó đảm bảo sự tồn tại và phát triển của cá thể.
Luyện tập 2
Phân biệt sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào theo gợi ý trong bảng 13.1
Ảnh
Bảng 13.1
Ảnh
Em có biết
Cơ thể người có khoảng 30 - 40 nghìn tỉ tế bào thuộc 200 loại tế bào khác nhau.
Ảnh
Nhiều sinh vật đơn bào sống bên trong sinh vật đa bào. Ví dụ hàng triệu vi khuẩn có lợi sống trong ruột của động vật giúp cá thể động vật chống lại các vi khuẩn có hại. Chúng cũng giúp cho việc tiêu hoá thức ăn (tinh bột, chất xơ) và sản sinh ra một sỗ vitamin cho ca thể động vật.
II. Tổ chức cơ thể đa bào
Tổ chức cơ thể đa bào
II. Tổ chức cơ thể đa bào
Ở sinh vật đa bào như thực vật và động vật, các tế bào được tổ chức theo thứ tự nhất định từ cấp độ thấp đến cấp độ cao.
Câu hỏi 1
Ảnh
Quan sát hình 13.3 và nêu tên các cáp độ tổ chức của cơ thể cây xanh theo thứ tự từ thắp đến cao.
Các cấp độ tổ chức của cơ thể cây xanh theo thứ tự từ thấp đến cao: Tế bào - mô - cơ quan - hệ cơ quan - cơ thể.
Vận dụng
Ảnh
Quan sát các hình trong hình 13.4 và sắp xếp các hình đó theo cấp độ tổ chức của cơ thể người từ thẩp đến cao và gọi tên của các cấp độ đó.
Hình 13.4. Sơ đồ mô tả các cấp độ tổ chức của cơ thể người
Thứ tự các cấp độ tổ chức: c) Tế bào biểu mô ruột (cấp độ tế bào) => d) Biểu mô ruột (cấp độ mô) => b) Ruột non (cơ quan) => a) Hệ tiêu hóa (hệ cơ quan) => e) Cơ thể.
Câu hỏi 2
Quan sát các loại mô trong hình 13.5 và nhận xét vể hình dạng, kích thước của các tế bào trong từng loại mô.
Ảnh
Hình 13.5. Một sổ loại mô ờ cây xanh và ờ ngưòi
Giải thích
Mô bao gồm các tế bào có hình dạng, cấu tạo giống nhau và cùng thực hiện một chức năng. Cơ quan là tập hợp của nhiều mô cùng thực hiện chức năng nhất định, ở vị trí nhất định trong Cơ thể. Hệ cơ quan là tập hợp của nhiều cơ quan hoạt động cùng nhau và cùng thực hiện một chức năng nhất định. Cơ thể sinh vật bao gồm tất cà các hệ cơ quan trong cơ thể hoạt động phối hợp với nhau, đảm bảo sự tồn tại, lớn lên và sinh sản của cơ thể.
Câu hỏi 2.1
1. Dựa vào hình 13.3, hãy kề tên một số loại mô cấu tạo nên lá ở cây xanh.
Ảnh
Một số loại mô cấu tạo nên lá ở cây xanh: mô bì, mô xốp, mô dẫn, mô giậu.
Câu hỏi 2.2
2. Quan sát hình 13.4, kể tên một số cơ quan trong hệ tiêu hoá của người.
Ảnh
Một số cơ quan trong hệ tiêu hóa của người: Ruột non, đại tràng, dạ dày, gan, thực quản,…
Luyện tập
Nêu tên cấp độ tổ chức tương ứng với mỗi cấu trúc đã cho trong bảng 13.2 và tên của cấp độ tổ chức liền kề cao hơn nó trong thứ tự tổ chức cơ thể.
Ảnh
Bảng 13.2
Ảnh
Em có biết
Cùng một loại mô có thể tham gia cấu tạo nên nhiêu cơ quan khác nhau. Ví dụ: mô dẫn ở cây có ở cả thân, lá, rễ; biểu mô ở người cấu tạo nên da, khí quần, dạ dày,
Em có biết
Vận dụng
Lấy ví dụ về tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan trong cơ thể động vật và thực vật mà em biết theo gợi ý trong bảng 13.3.
Ảnh
Bảng 13.3
Ảnh
Kiến thức cốt lõi
• Sinh vật đơn bào là sinh vật chỉ cấu tạo từ một tế bào. • Sinh vật đa bào là sinh vật cấu tạo từ nhiều tế bào. • Ở sinh vật đa bào, cơ thể được tổ chức theo các cấp độ từ thấp đến cao: tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan, cơ thể. • Mô là nhóm tế bào có cùng hình dạng, cấu tạo và chức năng. • Cơ quan là tập hợp nhiểu mô cùng thực hiện chức năng nhất định, ở vị trí nhất định trong cơ thể. • Hệ cơ quan là tập hợp nhiều cơ quan hoạt động như một thể thống nhất, hoàn thành một chức năng nhất định. • Cơ thể là tập hợp tất cả các hệ cơ quan hoạt động phối hợp với nhau.
III. Thực hành tìm hiểu về tổ chức cơ thể
1. Tìm hiểu về hình dạng, cấu tạo của sinh vật đơn bào
III. Thực hành tìm hiểu về tổ chức cơ thể
1. Tìm hiểu về hình dạng, cấu tạo của sinh vật đơn bào
Chuẩn bị
• Dụng cụ, mẫu vật: Kính hiển vi quang học, lam kính, lam en, kim mũi mác và các dụng cụ, mẫu vật dưới đây.
Ảnh
• Tranh, video, tiêu bản về sinh vật đơn bào.
Tiến hành
Ảnh
Đối với mẫu vật
Báo cáo
Đối với tranh, video, tiêu bản - Quan sát tranh, video, tiêu bản. - Quan sát tiêu bản về sinh vật đơn bào: thực hiện theo bước 5. Báo cáo Vẽ và mô tả hình dạng nấm men mà em quan sát được.
2. Tìm hiểu về tổ chức cơ thể thực vậtvà cơ thể người
2. Tìm hiểu về tổ chức cơ thể thực vật và cơ thể người
Chuẩn bị • Tranh hoặc mẫu cây thật có ở địa phương. • Tranh hoặc mô hình cấu tạo cơ thể người. Tiến hành • Quan sát tranh hoặc mẫu cây thật, nhận dạng và xác định vị trí các cơ quan cấu tạo cơ thể cày xanh. • Quan sát tranh hoặc mô hình cơ thể người, nhận dạng và xác định vị trí một số cơ quan cấu tạo cơ thể người.
Hình 13.6
Ảnh
Hình 13.6. Sơ đồ mô tả các cơ quan ở cơ thể cây xanh
Hình 13.7, Hình 13.8
Ảnh
Ảnh
Hình 13.7. Sơ đồ mô tả hệ hô hấp ở người
Hình 13.8. Sơ đồ mô tả một số cơ quan ở cơ thể người
Báo cáo kết quả
• Liệt kê một số cơ quan và hệ cơ quan ở cơ thể cây xanh và cơ thể người mà em quan sát được theo sơ đồ gợi ý sau.
Ảnh
Dặn dò
1. Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập trong Bài tập (chủ đề 7) và SBT. Đọc thêm phần "Em có biết" Chuẩn bị bài mới: : " Bài 14: Phân loại thế giới sống".
Lời cảm ơn
Ảnh